1918-2011: 93 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗ ΜΑΧΗ ΤΟΥ ΣΚΡΑ

Η μάχη του Σκρά

Η νίκη που εξέπληξε τις συμμαχικές δυνάμεις.

Η Μάχη του Σκρα 17/30 Μαΐου 1918
Κατά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, ήταν μια από τις σκληρότερες και σημαντικότερες νικηφόρες μάχες του Μακεδονικού Μετώπου όπου τη βασικότερη επιθετική δύναμη αποτέλεσαν οι τρεις ελληνικές μεραρχίες της Εθνικής Άμυνας : Αρχιπελάγους, Σερρών και Κρήτης, χαρίζοντας μια σημαντική νίκη στους Έλληνες.

"Ξημέρωνε η 17η Μαΐου 1918. Στις 4.55' τα χαράματα,ύστερα από φοβερό βομβαρδισμό του συμμαχικού αγγλογαλλικού πυροβολικού, οι ελληνικές δυνάμεις όρμισαν από τα χαρακώματά τους με τη μυριόστομη ιαχή "ΑΕΡΑ". Μέσα στην πρωινή αχλή και το λιγοστό φως , 14.546 Eλληνόπουλα έσπασαν την οχυρωμένη γραμμή του εχθρού και το όνομα Σκρα πέρασε στην ιστορία μαζί με τα ονόματα των ηρώων, που αγωνίστηκαν και θυσιάστηκαν πάνω σ'αυτό. Η κατάληψη του ΣΚΡΑ ΝΤΙ ΛΕΓΚΕΝ ενθουσίασε τους Έλληνες σε ολόκληρη την Ελλάδα και παράλληλα προσέδωσε γόητρο στον Ελληνικό Στρατό και θαυμασμό των συμμάχων για την πολεμική του απόδοση."

Η περιοχή του Σκρα, της ομώνυμης σήμερα περιοχής στο Ν.Κιλκίς, είχε οργανωθεί αμυντικά από τους Βουλγάρους οι οποίοι και παρενοχλούσαν τα συμμαχικά στρατεύματα ιδίως στην δυτική περιοχή του Αξιού ποταμού. Έτσι αποφασίσθηκε από τον Γάλλο επικεφαλή, aρχιστράτηγο Γκυγιωμά, η κατάληψη της περιοχής από μονάδες του ελληνικού Σώματος Στρατού Εθνικής Αμύνης, διοικητής των οποίων ήταν ο αντιστράτηγος Εμμανουήλ Ζυμβρακάκης. Η επίθεση διεξάχθηκε από πέντε συνολικά συντάγματα πεζικού, (υπό τον υποστράτηγο Ιωάννου), πλαισιώμενα δεξιά (Α) από το 7ο και 8ο της Μεραρχίας της Κρήτης (υπό τον υποστράτηγο Σπηλιάδη) και αριστερά (Δ) από το 1ο σύνταγμα της Μεραρχίας των Σερρών (υπό τον υποστράτηγο Επαμ. Ζυμβρακάκη), με συνολικό αριθμό 14.546 μαχητές πεζικού,
υποστηριζόμενοι από 287 βαρέα και ελαφρά πυροβόλα. Οι Βούλγαροι διέθεταν επίσης πέντε συντάγματα πεζικού υποστηριζόμενα από ισχυρό βαρύ και ελαφρό πυροβολικό.

Η μάχη
Στις 16 Μαΐου/29 Μαΐου του 1918 και από της 5ης ώρας πρωινής άρχισε η προπαρασκευή του
ελληνικού πυροβολικού για την καταστροφή των διαφόρων αμυντικών εγκαταστάσεων ενώ τα
συντάγματα που ήταν έτοιμα για την επίθεση, εξόρμησαν το πρωί της επομένης (17 Μαΐου)
καλυπτόμενα από κινητό φραγμό του πυροβολικού. Η Βουλγαρική αντίδραση ήταν επίσης ισχυρή, πλην όμως η ορμή του ελληνικού στρατού ήταν τόση που υπερφαλάγγισε την βουλγαρική αντίσταση και στις 06.30 το Σκρα είχε καταληφθεί. Βέβαια οι Βούλγαροι υπερασπίσθηκαν με πείσμα τις θέσεις τους και το απόγευμα της 17ης Μαΐου επεχείρησαν λυσσώδεις αντεπιθέσεις ιδίως κατά του 5ου Συντάγματος πεζικού της Μεραρχίας της Κρήτης που όλες όμως και τελικά αποκρούσθηκαν. 430 συμμαχικά πυροβόλα έβαλαν τα δώδεκα χιλιόμετρα των εχθρικών γραμμών για 13 ώρες, πριν ριχτούν πρώτοι στη μάχη, πυκνοί
σχηματισμοί Ελληνικού πεζικού της Μεραρχίας Αρχιπελάγους,υπό τις διαταγές του υποστρατήγου Ιωάννου Δημητρίου και την υποστήριξη κινητού φραγμού πυροβολικού. Την επιθετική αιχμή αποτέλεσε το 3ο Τάγμα του 6ου Συντάγματος,υπό τον Νικόλαο Πλαστήρα. Απέναντί τους είχαν επτά οχυρωμένα συντάγματα του Βουλγαρικού στρατού,που αποτελούσαν μέρος της 11ης Γερμανικής στρατιάς. Παρά το φραγμό του βουλγαρικού πυροβολικού, τα ποικίλα τεχνητά εμπόδια, τα τριπλά συρματοπλέγματα και τα
οχυρωμένα πολυβολεία, οι Ελληνικές δυνάμεις, οι οποίες επιτέθηκαν την 5η πρωινή, κατάφεραν με υψηλό ηθικό να καταλάβουν όλους τους αντικειμενικούς στόχους, πριν από τις 7 το πρωί της ίδιας ημέρας και μάλιστα να εκκαθαρίσουν τις φωλεές αντίστασης. Όλες οι Βουλγαρικές αντεπιθέσεις απέτυχαν.

Απώλειες
Οι απώλειες όμως υπήρξαν βαρύτατες. Ο συνολικός αριθμός των απωλειών του ελληνικού στρατού ήταν νεκροί:
29 Αξιωματικοί και 412 οπλίτες, ενώ τραυματίες 69 Αξιωματικοί και 2135 οπλίτες. Το μεγαλύτερο αριθμό απωλειών είχε η Μεραρχία Αρχιπελάγους με Αξιωματικούς νεκρούς 24 , τραυματίες 54 και οπλίτες νεκρούς 314 και τραυματίες 1723.

Λάφυρο του Ελληνικού Στρατού από το Βουλγαρικό στον Α' ΠΠ - 1918 (αίθριο Πολεμικού Μουσείου, Αθήνα)

Λάφυρα Οι Ελληνικές Μεραρχίες παρά τις βουλγαρικές αντεπιθέσεις,διατήρησαν το κατακτηθέν έδαφος. Αιχμαλώτισαν 2.045 Βουλγάρους και περιήλθαν σ΄ αυτές ως λάφυρα, 32 πυροβόλα και 12 βομβοβόλα χαρακωμάτων του εχθρού. Σχόλια Μολονότι η μάχη πολεμήθηκε κυρίως από Έλληνες ,έμεινε γνωστή με τη Γαλλική παραφθαρμένη εκδοχή του βλάχικου τοπωνυμίου, ως η μάχη του "Σκρα". Το όνομα αυτό δόθηκε αργότερα στο γειτονικό, ερειπωμένο από τους βομβαρδισμούς, βλαχοχώρι της Λούμνιτσας.

Η "Νίκη του Σκρα" όπως αναφέρεται στην ελληνική στρατιωτική ιστορία, εξέπληξε τόσο τους
συμμάχους ,όσο και τους εχθρούς. Με δεδομένο, την πολύ καλή οχύρωση των βουλγαρικών δυνάμεων που υποστηριζόταν με πολυάριθμο πυροβολικό, η θέση τους θεωρούταν απρόσβλητη και ύστερα μάλιστα από την αποτυχία που είχε σημειώσει ένα χρόνο πριν, τον Μάρτιο του 1917, η 122α γαλλική Μεραρχία στη προσπάθειά της να την εξουδετερώσει. Κανείς από τους συμμάχους δεν περίμενε να δει να διασπάται από την ορμή των ελληνικών στρατιωτικών δυνάμεων μια τέτοια οχύρωση σ΄ ένα μέτωπο μήκους 12 χλμ και βάθος 1-2 χλμ με συνέπεια τη πλήρη κυριαρχία. Η Βουλγαρική διοίκηση παρά τις απεγνωσμένες προσπάθειες επανακατάληψης και τις σφοδρές αντεπιθέσεις της, δεν κατάφερε να επανακτήσει τις
θέσεις της. Η νίκη του Σκρα θεωρήθηκε ισχυρότατο πλήγμα για τους Βουλγάρους και μέγα κατόρθωμα του ελληνικού στρατού. Συγκεκριμένα ο αρχιστράτηγος των συμμαχικών δυνάμεων στρατηγός Γκυγιωμά, που είχε εν τω μεταξύ αντικαταστήσει τον στρατηγό Σαράιγ από τον προηγούμενο Δεκέμβριο, χαρακτήρισε το ελληνικό πεζικό ως "πεζικό απαράμιλλης ανδρείας και έξοχης ορμητικότητας".