Μην “πυροβολείτε” τους ποιητές και τους συγγραφείς…

Η τηλεοπτική εικόνα ήταν εύγλωττη. Ο παρουσιαστής πρωινής δημοσιογραφικής εκπομπής και οι προσκεκλημένοι του πολιτικοί, εκπρόσωποι του ..
“ολοκληρωτισμού” της αναισχυντίας και της ανεμπόδιστης αυθαιρεσίας στη χειρότερη του μορφή, που αριθμοποιεί τους πολίτες και τους θεωρεί ανεγκέφαλους, έκαναν “πλάκα” συγκρίνοντας την πολιτική με την ποίηση, υποβαθμίζοντας εννοείται το περιεχόμενο της ποίησης σε σχέση με αυτό της πολιτικής…
του Στέλιου Συρμόγλου
Από τη μια ο παρουσιαστής, με δοκιμασμένη απρέπεια και επιστρατευμένος από την αλαζονική του βλακεία και από την άλλη οι πολιτικοί ως ασκοί πεφυσημένοι να ειρωνεύονται την ποίηση, επαναλαμβάνοντας ότι η πολιτική δεν μπορεί να συγκριθεί με τη…μαλθακότητα της ποίησης, με αφορμή την αντίδραση ενός άλλου προσκεκλημένου, ο οποίος απετόλμησε να πει ότι η ευαισθησία δεν πρέπει να λείπει από το εύρος της πολιτικής…
Για όποιους απέβαλαν κάθε ένδυμα υποκρισίας και “άνευ οργάνων ορώσι”, και βεβαιώθηκαν για την “παρακμή της πολιτικής”, όπως πλέον ασκείται στην Ελλάδα,, ο ωμός νατουραλισμός και η κατεδαφιστική, χλευαστική καταιγίδα του πολιτικού λόγου, δεν ξενίζουν. Πίσω απ’ όλα αυτά ελλοχεύει ένας χυδαίος ωχαδερφισμός, που αναδύεται συχνά από την αμείλικτη βωμολοχούσα πολιτική, που εμφανίζεται με επιφανειακά ψεύδη και απιστώντας, ενώ μοχθεί για τη συντήρηση της χορτασμένης σάρκας και των δυναατοτήτων της, σ’ έναν λογισμό ψευδεπίγραφο και ανέντιμο.
Μπορεί να αδιαφορεί το πλατύ κοινό για την ποίηση και να βλέπει με κάποια συγκατάβαση τον ποιητή, ακόμα και τον συγγραφέα, ωστόσο οι μοναχικοί αυτοί πρίγκηπες του πνεύματος, δεν έπαψαν ποτέ να προχωρούν τον τραγικό ενίοτε δρόμο τους, με τη δίκαιη λύρα στον ώμο, παίρνοντας την αδιαφορία του κόσμου ή την ειρωνεία για στέφανο εγκωμίων και για μακαρισμό του προσώπου και του έργου τους.
Ευτυχώς, θα έλεγα, το Σύμπαν επροίκισε τους ποιητές και τους αληθινούς συγγραφείς με αυτό το είδος της απλότητας, για να μην πανικοβάλλονται και να μην υποχωρούν. Οι ποιητικές και οι συγγραφικές φωνές είναι η παρηγοριά όσων ακόμα επιμένουν να ελπίζουν, να πιστεύουν και, κυρίως, να ονειρεύονται έναν καλύτερο κόσμο…
Είναι οι ποιητές και οι συγγραφείς, άλλωστε, που βλέπουν τον κόσμο σε τόσο βάθος, για να μπορούν και να τον εξηγούν. Οπλο τους δεν είναι οι αποδείξεις, αλλά το όραμα. Δεν μας αποδείχνουν το τι υπάρχει και με ποιον τρόπο, αλλά μας παρουσιάζουν τον κόσμο ερμηνεύοντάς τον. Και επειδή τα συναισθήματα δεν είναι κάτι το αφηρημένο, ο ποιητής και ο συγγραφέας δεν νοιάζονται για τη μοίρα των εννοιών, αλλά για τη μοίρα των ανθρώπων.
Ο Πλάτωνας αναρωτιέται με αγωνία για το τι είναι δικαιοσύνη. Ο Σοφοκλής όμως νιώθει πάνω στο πετσί του την αγωνία της Αντιγόνης. Κι ενώ ο φιλόσοφος θέλει να μας κάνει να καταλάβουμε, ο ποιητής και ο συγγραφέας θέλουν να μας κάνουν να νιώσουμε. Μπαίνουν μέσα στη ψυχή των ανθρώπων και την εκφράζουν. Γι’ αυτό και η ιστορία της ποίησης και της συγγραφής είναι μια απέραντη πινακοθήκη προσωπικοτήτων. Η λογοτεχνία είναι μια συνεχής ψυχοστασία.
Οι άνθρωποι είνα φοβισμένοι, ανασφαλείς, σκόρπιοι, διασπαρμένοι. Τη ζωή τους διακρίνει μια υπαρξιακή μιζέρια, η εκμηδένιση, η εγκατάλειψη. Ομως, οι περισσότεροι ποιητές και πραγματικοί συγγραφείς δεν σταματάνε σ’ αυτό. Αντίθετα, βλέπουμε μέσα από το έργο τους την προσπάθεια για μετάδοση μιας βαθύτερης μυστικής, ίσως “αιρετικής” γνώσης. Ο ποιητής και ο συγγραφέας είναι μάρτυρες άληστων αληθειών του λαού, αλλά με τον τρόπο τους.
Υπάρχουν πολλών ειδών μαρτυρίες που στέφουν και κραταιώνουν την ανθρώπινη δημιουργία. Η λογοτεχνική μαρτυρία όμως είναι μουσικός ύμνος και αναπαλμός των συγκινητικότερων στιγμών της συνείδησης, γιατί εκφράζει το μεταρσιωμένο λόγο των πραγμάτων και των βιωματικών καταστάσεων. Γιατί καθιστά την αντίληψη του χωροχρόνου ρυθμική μουσική διάρκεια. Γιατί περιρρέει τη συνειδησιακή αμεσότητα με τα αειθαλή νήματα της Μούσας και της έμπνευσης. Στο μεταίχμιο του ενθάδε και του επέκεινα, του ενθάδε και του εκείθε, ο συγγραφικός και ποιητικός λόγος στήνουν την πρόσκαιρη σκηνή τους…
Η νουνεχής και σοβαρή συγγραφική και ποιητική ψυχή, επιδιώκει τη συμπύκνωση και την απόσταξη και ύστερα την έκφρασή της εντός της δημιουργίας. Αν ακολουθήσει άλλο δρόμο, η πυκνότητα της σιωπής και της λογοτεχνικής ουσίας αραιώνει εξοργιστικά ή και χάνεται. Αν δεν έχει κανείς γυμνάσει στο έπακρον εκείνη την αίσθηση του περιτού, κινδυνεύει να μείνει εκτός του ποιητικού νυμφώνος και του συγγραφικού πετάγματος.
Το ίδιο που παλαιότερα πάθαιναν μερικοί οπαδοί του άκρατου νατουραλισμού: Μη έχοντας σε επαρκή βαθμό το αίσθημα της αηδίας, μας οδηγούσαν με τις ωμές και τις αναφομοίωτες απο την τέχνη και τη διεργασία της φαντασίας περιγραφές τους, μέσα στους υπονόμους, όπου κινδυνεύει όχι μόνο η καλλιτεχνική ευαισθησία, αλλά και η ζωή η ίδια…
Και για να εξορκίσουν αυτό τον κίνδυνο, πολλοί αφήνονται στην αλητεία και τη γοητεία των γυαλιστερών λέξεων, για να σώσουν την ποιητική ή συγγραφική σχεδία τους. Η στίλβη όμως αυτή και η υποτιθέμενη παρθενία των λέξεων που συσσωρεύονται, δεν δικαιώθηκαν ποτέ σαν αυτοσκοπός.
Η καλή συγγραφική δουλειά και ποίηση μπορεί να αποδειχθούν η στεντόρια και θαρραλέα κραυγή ενός σκεπτόμενου ανθρώπου, που αντιμετωπίζει την πραγματικότητα μιας αβύσσου που καραδοκεί. Και αγκαλιάζουν από το ύψος και το μάτι του γερακιού την εποπτεία της κοινωνίας.Στην ποίηση και τη συγγραφή, ποτέ η ασθητική δεν είναι ανεξάρτητη λειτουργία από την ηθική θέση. Και τέτοια εννοώ την τοποθέτηση, ιδεολογική, πολιτική και κριτική, απέναντι στη μοίρα και τα έργα του ανθρώπου.