To θανάσιμο μυστικό του Αχμέτ Νταβούτογλου

Φως στο σχέδιο «Νεοθωμανισμός» του Αχμέτ Νταβούτογλου φαίνεται να ρίχνουν τα τελευταία επεισόδια που εκτυλίσσονται τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό πεδίο της Τουρκίας, και τα οποία καταδεικνύουν το θανάσιμο δίλημμα το οποίο η χώρα αντιμετωπίζει.
Ο Α. Νταβούτογλου προσπαθεί να το αντιμετωπίσει με έναν τρόπο ο οποίος εάν θα είναι επιτυχημένος θα οδηγήσει στη δημιουργία μίας νέας αυτοκρατορίας, εάν όμως αποτύχει, η κρατική οντότητα της σημερινής Τουρκίας θα οδηγηθεί στη διάλυση. Ας δούμε με λίγα λόγια ποιο ακριβώς είναι το θανάσιμο αυτό μυστικό το οποίο κρύβεται πίσω του η θεωρεία του «Νεοθωμανισμού».
Του Δρ. Γεωργίου Κ. Φίλη
Ο αείμνηστος και κατά πολλούς δολοφονημένος πρόεδρος της Τουρκικής Δημοκρατίας, Τουργκούτ Οζάλ, φαίνεται να διάβηκε τον Ρουβικώνα σε σχέση με τα Κεμαλικά ειωθότα αναφορικά με την εσωτερική πολιτική ασφαλείας της Τουρκίας όταν προσπάθησε να προωθήσει ένα πραγματικό σχέδιο ειρήνευσης με τους Κούρδους το οποίο τους έδινε δικαιώματα με τα οποία θα τους καθιστούσε μακροπρόθεσμα συνδιαχειριστές του κρατικού μορφώματος της σύγχρονης Τουρκίας. Δυστυχώς για εκείνον, το νήμα της ζωής του κόπηκε απότομα με αποτέλεσμα να μη μπορέσει να φέρει σε πέρας ένα έργο το οποίο θα είχε αναμορφώσει τη χώρα του και ίσως μέσω αυτού να είχε αλλάξει και τον ρου της ιστορίας αναφορικά με τις εξωτερικές σχέσεις της Άγκυρας, αφού είναι προφανές ότι οι Κούρδοι θα δρούσαν ως αποσβεστήρες των εθνικιστικών και επιθετικών… παρορμήσεων των Κεμαλικών προς κάθε κατεύθυνση και κυρίως προς τη πλευρά του Ελληνισμού. Ένα δεύτερο σημείο το οποίο είχε επισημάνει ο Τ. Οζάλ, αναφορικά με την περίπτωση της ελληνοτουρκικής αντιπαράθεσης, ήταν ότι το «πρόβλημα του Αιγαίου» δεν θα λυνόταν με το πόσα F-16 θα είχε η κάθε πλευρά αλλά με το «δημογραφικό». Μία παρατήρηση η οποία δεν θα πρέπει ποτέ να μας αφήνει αδιάφορους, αφού πάντα υπάρχει μία αλήθεια πίσω από αυτή και η οποία επικρέμεται πάντα ως «Δαμόκλειος Σπάθη» πάνω από το ελληνικό έθνος. Η συγκεκριμένη συζήτηση δεν είναι το θέμα της παρούσας σύντομης ανάλυσης οπότε την αφήνουμε εδώ.
Αυτό όμως που έχει άμεση σχέση με την ανάλυση είναι η σύνδεση των δύο θεμάτων με τα οποία ασχολήθηκε ο Τ. Οζάλ, του Κουρδικού και της σημασίας των δημογραφικών δυναμικών σε μία κοινωνία, η συσχέτισή τους με το ζήτημα του… Νεοθωμανισμού και της πολιτικής του Α. Νταβούτογλου και κατ’ επέκταση της πολιτικής της κυβέρνησης του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Πως λοιπόν συνδέεται το ζήτημα του «δημογραφικού» σε σχέση με το «Κουρδικό» και τη μεγάλη χώρα των «75 εκατομμυρίων Τούρκων»; Με πολύ συντομία η απάντηση δίνεται από άρθρο του φίλου Σάββα Καλεντερίδη στην εφημερίδα «ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ» το οποίο αναρτήθηκε πριν λίγες ώρες και στο «defence-point.gr». Ο Σ. Καλεντερίδης αναφορικά με τα τελευταία δημογραφικά στοιχεία (2013) επισημαίνει ότι «ενώ στις ηλικίες άνω των 18 οι Κούρδοι αποτελούν το 14,7%, στις ηλικίες μέχρι 17 ετών αποτελούν το 24,7 του πληθυσμού. Δηλαδή, με απλά λόγια, σήμερα ένα στα τέσσερα παιδιά στην Τουρκία είναι Κούρδοι!» το παραπάνω στοιχείο σε συνδυασμό με το γεγονός ότι «το ποσοστό των νέων μέχρι 17 ετών, είναι σχεδόν διπλάσιο από αυτόν των άνω των 18, τότε μπορούμε να συμπεράνουμε ότι σε λίγες δεκαετίες οι Κούρδοι θα είναι πλειονότητα στην Τουρκία».
Δεν γνωρίζουμε εάν η ποιοτική αυτή παρατήρηση μπορεί να γίνει κατανοητή στις πλήρεις διαστάσεις της από τον σημερινό Έλληνα, πολίτη και… πολιτικό, ο οποίος μαθημένος στη νοοτροπία της «ψωροκώσταινας» και του «συνδρόμου αδυναμίας» μπροστά στον «κολοσσό των 75 εκατομμυρίων… Τούρκων» έχει αφεθεί μοιρολατρικά στα χέρια του… Αλλάχ και του «Σουλεϊμάν» να συναντήσει τη μοίρα που ο Σουλτάνος του επιφυλάσσει. Χωρίς καμία διάθεση υποτίμησης ενός γείτονα και αντιπάλου ο οποίος ακολουθώντας μία βυζαντινού τύπου στρατηγική (δηλαδή, αυτή που θα έπρεπε να ακολουθούσαμε εμείς) μας έχει βάλει «τα δύο πόδια σε ένα παπούτσι», δεν μπορούμε να μην επισημάνουμε ότι στις επόμενες δεκαετίες δύο πράγματα πρόκειται να συμβούν στον πληθυσμό που διαβιεί στη Μικρά Ασία σήμερα. (1) Αυτός θα συνεχίσει να αυξάνεται έτσι ώστε να αγγίξει τα 90 περίπου εκατομμύρια και μετά θα αρχίσει να φθίνει ραγδαία (2) Αυτοί που θα αυξάνονται θα είναι οι Κούρδοι το ποσοστό των οποίων αναμένεται θα συναγωνίζεται αυτό των Τούρκων, με μία όμως διαφορά, οι Τούρκοι θα «γερνάνε» ενώ οι Κούρδοι θα αποτελούν τη πλειοψηφία στις μικρές και στις παραγωγικές ηλικίες. Αποτέλεσμα: Μέχρι το 2050 μπορεί ο πληθυσμός της Τουρκίας να αγγίζει ή να έχει ξεπεράσει τα 90 εκατομμύρια, αλλά αυτός που θα κάνει κουμάντο στη χώρα θα είναι οι Κούρδοι και όχι οι Τούρκοι! 

Η συγκεκριμένη παρατήρηση, και η τάση που άρχισε να εμφανίζεται τη δεκαετία του 80’ στη χώρα, έκανε τον Τ. Οζάλ να φοβηθεί (ας μην ξεχνάμε ότι έβλεπε τη λύση των ελληνοτουρκικών διαφορών μέσα από το ίδιο πρίσμα), με αποτέλεσμα να προσπαθήσει να επιλύσει τη διαφορά με τους Κούρδους πριν να είναι πολύ αργά.
Το εντυπωσιακό στη συγκεκριμένη περίπτωση δεν ήταν τόσο ότι ο Οζάλ προσπάθησε να αντιμετωπίσει με διάλογο το συγκεκριμένο ζήτημα, όσο το γεγονός ότι ΚΑΙ οι Κεμαλικοί αντιλήφθηκαν το πρόβλημα, το οποίο όμως προσπάθησαν να αντιμετωπίσουν όχι μόνο με τη γνωστή σε όλους μας βία απέναντι στους Κούρδους, αλλά και με έναν πιο αποτελεσματικό τρόπο, ο οποίος όμως γύρισε μπούμερανγκ και τελικά τους κατέστρεψε. Ποιος ήταν αυτός ο τρόπος;
Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 80’ η θεωρία με το όνομα «Τουρκο-ισλαμική Σύνθεση» (Turkish Islamic Synthesis) άρχισε να εμποτίζει όχι μόνο τα σχολεία της χώρας αλλά ακόμα και τις στρατιωτικές σχολές και τα πανεπιστήμια, υπό την ευλογία και τη καθοδήγηση του πραξικοπηματία Κενάν Εβρέν και του νέου πολιτικού αστέρα Τουργκούτ Οζάλ. Η θεωρία αυτή δεν έλεγε τίποτα άλλα παρά του ότι ο περιούσιος λαός του Ισλάμ, του Σουνιτικού Ισλάμ, και οι υπερασπιστές της ορθής πίστης ήταν πάντα οι Τούρκοι.
Όπως γίνεται αντιληπτό η συγκεκριμένη προσέγγιση αποτελούσε την πλέον σοβαρή αίρεση σε σχέση με το καθαρό Κεμαλικό δόγμα το οποίο είχε εξοβελίσει τη θρησκεία από τη δημόσια σφαίρα της Τουρκίας, και μάλιστα την είχε δαιμονοποιήσει σε βαθμό που να είχε δημιουργήσει μία εχθρική στάση των Τούρκων ακόμα και απέναντι στην ιστορία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, η οποία εκλαμβανόταν ούτε λίγο ούτε πολύ ως ένα μόρφωμα που παραλίγο να εξαφανίσει τη τουρκική ταυτότητα και ότι συνέβαλε στην παρακμή της τουρκικής φυλής.
Γιατί όμως οι «θεματοφύλακες» της κληρονομιάς του Κεμάλ, στρατιωτικοί και πολιτικοί ηγήτορες της Τουρκίας να προχωρήσουν στην ανάπτυξη της θεωρίας της «Τουρκο-ισλαμικής Σύνθεσης» της δεκαετία του 80’ και να προσπαθήσουν με αυτή να εμποτίσουν τους πολίτες του κράτους τους; Γιατί οι Κεμαλικοί στην ουσία να παραγκωνίσουν τη πλέον σημαντική εντολή του Κεμαλισμού και κατ’ επέκταση τον ίδιο τον Κεμάλ;
H απάντηση είναι απλή αλλά και πολύπλοκη ταυτόχρονα: H πληθυσμιακή άνοδος των Κούρδων και η τάση που διαφαινόταν από τότε, ότι στο μέλλον οι Κούρδοι θα υποσκελίσουν τους Τούρκους, ή θα αυξηθούν σε σημείο ώστε να μπορούν να θέσουν σε αμφισβήτηση την ενότητα του κράτους, τους οδήγησε στο συμπέρασμα ότι ο Κεμαλισμός ως μία πολιτισμική και πολιτική ταυτότητα ενοποίησης του πληθυσμού της Μικράς Ασίας δεν είναι σε θέση πλέον να κρατήσει το κράτος ενωμένο. Ας μην ξεχνάμε ότι ο Κεμαλισμός ήταν ένας δυτικού τύπου εθνικισμός ο οποίος προσπάθησε να δημιουργήσει ένα δυτικού τύπου έθνος-κράτος, εκεί που υπήρχε πριν μία πολυεθνική αυτοκρατορία. Χωρίς να είναι ανάγκη να αναφερθούμε στην ιστορία της Τουρκίας τον 20ο αιώνα να αναφέρουμε μόνο πως η συγκεκριμένη προσπάθεια δεν πέτυχε, αφού η «ισλαμοποίηση» του κράτους ξεκίνησε λίγο μετά τον Β’ ΠΠ από τις αρχές τις δεκαετίας του 50’.
To αποκορύφωμα των εσωτερικών αντιφάσεων υπήρξε η βίαιη δεκαετία του 70’ όπου για να μην οδηγηθεί η χώρα σε κατάρρευση αφού πολεμούσαν όλοι εναντίον όλων (Τούρκοι, Κούρδοι, δεξιοί, αριστεροί, ισλαμιστές, Αλεβίτες, κοσμικοί κ.λπ.) για ακόμα μια φορά επενέβησαν οι στρατηγοί και αποφάσισαν να αποδομήσουν σταδιακά τον Κεμαλισμό.
Ή μάλλον, για να το θέσουμε ορθότερα, αποφάσισαν να προωθήσουν μία εθνικο-θρησκευτική ιδεολογία έτσι ώστε να κρατήσουν τη χώρα ενωμένη, μέσα πάντα από την επίφαση της προστασίας του Κεμαλικού κράτους. Η απόφαση αυτή σήμαινε ότι αφού μία καθαρού τύπου δυτική εθνική ιδεολογία δεν μπορούσε να κρατήσει τη Τουρκία ενωμένη αφού πολύ απλά μία μεγάλη μερίδα του πληθυσμού δεν αισθάνονται Τούρκοι, ενώ μία άλλη μερίδα είχε μία θρησκευτικότητα η οποίακαταπιεζόταν από τον Κεμαλισμό, ήταν η ώρα της «Τουρκο-ισλαμικής Σύνθεσης» η οποία βρήκε τελικά τη δικαίωσή της στον Νετσμεντίν Ερμπακάν ο οποίος και κατέλαβε έστω και βραχύβια την εξουσία στα μέσα της δεκαετίας του 90’, με τα αποτελέσματα του συγκεκριμένου εγχειρήματος να είναι πλέον γνωστά σε όλους.
Και ερχόμαστε στον Α. Νταβούτογλου: Ο πανέξυπνος και πατριώτης ακαδημαϊκός, έζησε και ανδρώθηκε μέσα σε ένα περιβάλλον όπου και κατανόησε αυτό που είδαν και οι Κεμαλικοί τη δεκαετία του 80’, ότι ο «Κεμάλ πλέον… δεν πουλάει». Ο Α. Νταβούτογλου, αντιλήφθηκε πολύ γρήγορα, ότι η Τουρκία δεν μπορούσε να συνεχίσει με την ταυτότητα του Κεμαλισμού, διότι τόσο οι Κούρδοι όσο και οι Μουσουλμάνοι αντιδρούσαν.

Ο Α. Νταβούτογλου ανέπτυξε τη θεωρία του, επίσης, την εποχή της κατάρρευσης του «Ανατολικού Μπλοκ» και της δημιουργίας μίας νέας κατάστασης η οποία διεπόταν από αναρχία και πολυπολισμό, την ύπαρξη βέβαια μίας ηγεμονικής δύναμης η οποία ήθελε να επεκταθεί (ΗΠΑ), αλλά και το άνοιγμα χώρων στη Κεντρική Ασία και τη Μέση Ανατολή οι οποίοι στο παρελθόν ήταν «κλειστοί» για μία χώρα της… Δύσης.
Μέσα στο συγκεκριμένο πλαίσιο ο Α. Νταβούτογλου δημιούργησε ίσως τη μόνη θεωρία η οποία θα μπορούσε να σώσει τη Τουρκία από τη διάσπαση και τη κατάρρευση: Αντί λοιπόν της Κεμαλικής εθνικιστικής και πολιτισμικής ομπρέλας της «καθαρότητας» της φυλής και του κράτους, ανέπτυξε μία Συνθετική / Πολυσυλλεκτική ταυτότητα της οποίας η βάση, ο συνδετικός κρίκος, δεν ήταν η «καθαρότητα» της φυλής και του «κράτους» αλλά το «Σουνιτικό Ισλάμ» και η «Αυτοκρατορία».
Τι ήθελε να καταφέρει με αυτό; Πολύ απλά, ο Α. Νταβούτογλου θέλησε να μιλήσει όχι για «Τούρκους» και «Κούρδους» αλλά για «Σουνίτες Μουσουλμάνους» και θέλησε να μιλήσει όχι για «Τουρκία» και «Κουρδιστάν» αλλά «Οθωμανική Αυτοκρατορία», στα τελευταία στάδια της οποίας οι Τούρκοι και οι Κούρδοι, μαζί με τους Άραβες ήταν συνεργάτες και πίστευαν όλοι στον Σουλτάνο-Χαλίφη των απανταχού Σουνιτών Μουσουλμάνων. Όπως μπορεί να γίνει μέχρι στιγμής αντιληπτό, ο Α. Νταβούτογλου και φυσικά ο πρωθυπουργός της Τουρκίας είναι αυτοί οι οποίοι αποφάσισαν να καρφώσουν το τελευταίο καρφί στο φέρετρο του Κεμάλ και να δημιουργήσουν μία Πολυεθνική / Αυτοκρατορική και άκρως Μουσουλμανική Τουρκία, όχι τόσο λόγω μεγαλομανίας, αλλά για να τη σώσουν από τη διάλυση η οποία επέρχεται, τολμούμε να πούμε, με μαθηματική ακρίβεια τις επόμενες δεκαετίες.

Μέσα στο συγκεκριμένο πλαίσιο, δηλαδή μέσα από την οπτική της δημιουργίας της νέας συνθετικής ταυτότητας / «ομπρέλας» για Τούρκους, Κούρδους ΚΑΙ Άραβες, μπορούμε να εξηγήσουμε όλες τις επιμέρους πολιτικές πρωτοβουλίες της κυβέρνησης του ΑΚΡ τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό. Έτσι εξηγείται η πολιτική απαγόρευσης των… φιλιών σε δημόσιους χώρους, η μαντίλα, η προσπάθεια για τη δημιουργία ενός νέου καναλιού στη Κωνσταντινούπολη η οποία προβλέπεται να γίνει και η νέα πρωτεύουσα του νεοθωμανικού κράτους, η πολιτική προστασίας των Παλαιστινίων από το Ισραήλ, αλλά και η υποστήριξη των Σουνιτών «πολεμιστών της ελευθερίας» στη Συρία αλλά και στις άλλες χώρες της Βορείου Αφρικής κατά τη διάρκεια του «Αραβικού Χειμώνα». Έτσι εξηγείται, το σχέδιο ειρήνευσης με το ΡΚΚ αλλά και η ανάπτυξη σχέσεων με τους Κούρδους του Βορείου Ιράκ, η ψύχρανση των σχέσεων με τη Σιιτική κυβέρνηση της Βαγδάτης, η αποκοπή από το Ιράν, αλλά και η επίθεση «φιλίας» στα Βαλκάνια με επίκεντρο τη Βοσνία και το αλβανικό στοιχείο, καθώς και η προσπάθεια ελέγχου των Τούρκων της Βουλγαρίας αλλά και των Μουσουλμάνων και των Πομάκων της Θράκης μας. Η πολιτιστική δε διπλωματία μέσω των… σίριαλ σε δυνητικούς υπηκόους δεν χρειάζεται περεταίρω ανάπτυξη. Φυσικά όλα τα παραπάνω λαμβάνουν χώρα, έχοντας υπόψη τις εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο, τα ενεργειακά, τον Καύκασο, τα συμφέροντα των ΗΠΑ, την εμπορική σχέση με τη Ρωσία, ενώ ως κύριο εργαλείο για τη δημιουργία αυτής της… αυτοκρατορίας χρησιμοποιούνται οι Ένοπλες Δυνάμεις της χώρας με ιδιαίτερη έμφαση να έχει δοθεί στην ενίσχυση της ναυτικής ισχύος, αφού ως γνωστόν η Ανατολική Μεσόγειος ευνοεί μόνο Ναυτικές Αυτοκρατορίες.
Κλείνοντας τη παρούσα, ελπίζουμε ενδιαφέρουσα, ανάλυση δεν μένει παρά να υπογραμμίσουμε το δραματικό δίλημμα που αντιμετωπίζει σήμερα η Τουρκία, κάτι το οποίο το γνωρίζουν απόλυτα οι ηγέτες της: H Τουρκία είτε θα μετατραπεί σε ένα πολυεθνικό Σουνιτικό κράτος αγκαλιάζοντας Τούρκους-Κούρδους και κάποιους Άραβες με κύριο χώρο ευθύνης της τον υδάτινο άξονα Μαύρη Θάλασσα-Στενά-Αιγαίο-Ανατολική Μεσόγειο, είτε θα πάψει να υπάρχει ως κράτος, αφού οι δημογραφικές εθνικές και θρησκευτικές πραγματικότητες στο εσωτερικό της, η έλλειψη κάποιας ενωτικής ιδεολογίας / ιδεολογήματος σε συνάρτηση με τα μέτωπα που έχει ανοίξει γύρω της θα τη καταστρέψουν.
Το ερώτημα βέβαια για μετά από όλα αυτά είναι το για ποιον είναι «θανάσιμο» το «μυστικό» του Α. Νταβούτογλου, για την ίδια της Τουρκία ή για εμάς του γείτονες; To μέλλον θα δείξει, για την ώρα ας ασχοληθούμε με τη Φατμαγκιούλ και με τις μικροπολιτικές «στρατηγικές» των κομματικών μας ταγών…

Πηγή Defence-Point