«Στόχος των κυβερνητικών μέτρων να εξυπηρετηθούν τα πολυεθνικά συμφέροντα στον τομέα του φαρμάκου»

Μπορεί να βρίσκονται στο «μάτι του κυκλώνα». Μπορεί να έχουν χάσει πάνω από το 60% των πωλήσεών τους ενώ την ίδια στιγμή κινδυνεύουν να μεγαλώσουν τις απώλειές τους από το κομμάτι που αναμένεται να τους αποσπάσουν τα σουπερμάρκετ.

 Οι δραματικές όμως αλλαγές που προετοιμάζονται στον τομέα διανομής φαρμάκων δεν έχουν κάμψει το ηθικό τους. Μέσα από τους συνεταιρισμούς τους, και συγκεκριμένα μέσα από την Ομοσπονδία τους, ετοιμάζονται για την επόμενη ημέρα χτίζοντας ένα νέο άρμα: το δίκτυο φαρμακείων Green Pharmacy, που αποτελεί ένα υπερσύγχρονο εργαλείο παροχής ιατρικών υπηρεσιών πρόληψης σε εκατοντάδες χιλιάδες καταναλωτές. Το σχέδιο αυτό παρουσιάζει για τους αναγνώστες του NEW TIMES ο κ. Σταύρος Μπελώνης, πρόεδρος της Ομοσπονδίας Συνεταιρισμών Φαρμακοποιών Ελλάδος, που εκπροσωπεί 5.780 φαρμακεία σε όλα τα σημεία της χώρας. Ας τον παρακολουθήσουμε:
Κύριε Μπελώνη, οι εξελίξεις στη φαρμακευτική αγορά σάς προκαλούν ανησυχία;
Κοιτάξτε, οι εξελίξεις, τόσο σε ευρωπαϊκό επίπεδο όσο και σε εθνικό, είναι ραγδαίες, βίαιες και καταιγιστικές. Έχουμε πλήρη αλλαγή του καθεστώτος λειτουργίας όλης της αλυσίδας του φαρμάκου: από τη φαρμακοβιομηχανία και τη φαρμακαποθήκη ως το φαρμακείο. Μια αγορά η οποία ως χθες ήταν καλά δομημένη, με την έννοια ότι υπήρχε η συνέχεια στην όλη διακίνηση του φαρμάκου, σήμερα, αντί να ρυθμιστούν και διορθωθούν τυχόν λάθη της, οδηγείται στην πλήρη και μεθοδευμένη απορρύθμισή της. Εκεί μας οδηγεί η πολιτική στάση όλων των κυβερνήσεων μετά το μνημόνιο.
Η βασική θέση και δικαιολογία των αλλαγών που προωθούνται είναι ότι πρέπει να μπει ο ανταγωνισμός στη συγκεκριμένη αγορά ώστε να μειωθούν οι τιμές. Εσείς τι λέτε;
Γενικά, όπως τοποθετείται το θέμα, για την αγορά μπορεί και να ισχύει. Εδώ όμως δεν μιλάμε για μια οποιαδήποτε αγορά. Τα μη υποχρεωτικώς συνταγογραφούμενα φάρμακα – και αυτό πρέπει να τονιστεί με τον πιο εμφατικό τρόπο – είναι φάρμακα. Και τα φάρμακα δεν είναι ένα ελεύθερο εμπόρευμα όπως κάθε άλλο που υπακούει στους νόμους της αγοράς. Το φάρμακο είναι ένα κοινωνικό αγαθό στα χέρια των επιστημόνων για την ίαση και την καλή υγεία και ζωή των ανθρώπων. Έτσι δεν μπορεί να υπάρχει ανταγωνισμός όπως ισχύει με τα άλλα εμπορεύματα. Αυτό ισχύει για έναν ακόμη λόγο: το φάρμακο είναι ένα είδος κρατικής διατίμησης. Το κράτος ορίζει την τιμή του φαρμάκου.
Ένα άλλο στοιχείο που θεωρώ πολύ σημαντικό να σχολιάσω είναι αυτό που υποστηρίζεται, ότι αν δηλαδή ανοίξουν τα κανάλια διανομής για τα μη συνταγογραφούμενα φάρμακα και αυτά πάνε και σε άλλα κανάλια, όπως για παράδειγμα στα σουπερμάρκετ ή σε άλλα καταστήματα, τότε δήθεν θα λειτουργήσει ο ανταγωνισμός και θα πέσουν οι τιμές. Επιτρέψτε μου να θυμίσω ότι, σύμφωνα με τα συμπεράσματα ερευνών που είχε παραγγείλει το υπουργείο – πλην του κ. Χατζιδάκη και του διαδόχου του –, αποδείχθηκε ότι έχουμε τις φθηνότερες τιμές στην Ευρώπη στα μη συνταγογραφούμενα φάρμακα. Ο μέσος όρος κτήσης αυτής της κατηγορίας είναι 1,22 ευρώ, όταν στην Ευρώπη είναι σχεδόν διπλάσιος. Άρα για ποιον ανταγωνισμό μιλάμε;
Αν παρ’ όλα αυτά τους φαίνονται ακριβά, δεν έχουν τίποτε άλλο να κάνουν παρά να βγάλουν ένα δελτίο τιμών και να μειώσουν τις τιμές στο βαθμό που οι ίδιοι θεωρούν ότι πρέπει να το κάνουν, για να γίνουν πιο φθηνά. Άρα τα περί ανταγωνισμού δεν ισχύουν. Άλλα πράγματα έχουν στο μυαλό τους.
Τι εννοείτε;
Η ουσία είναι ότι θέλουν ντε και καλά ένα κομμάτι της πίτας να οδηγηθεί σε άλλα κανάλια διανομής, ιδιαίτερα σε αυτό των σουπερμάρκετ αλλά και άλλων καταστημάτων. Η πραγματική επιδίωξη δεν έχει να κάνει με την πραγματική μείωση των τιμών. Άλλωστε δεν πρόκειται να προκύψει μείωση. Όπου προχώρησε η απελευθέρωση των μη συνταγογραφούμενων φαρμάκων, όπως για παράδειγμα στη «Μέκκα του καπιταλισμού», την Αμερική, οι τιμές ανέβηκαν και ανέβηκαν εξωφρενικά!
Πέρα όμως από αυτή τη διάσταση, υπάρχει και η επιστημονική πλευρά. Δεν μπορείς να αφήνεις τον κόσμο να διαχειρίζεται, με βάση τη δική του υποκειμενική διάθεση ή διάγνωση, τη λήψη φαρμάκων. Αυτό το πράγμα δεν γίνεται πουθενά. Θα οδηγήσει σε ολέθρια αποτελέσματα: ο καταναλωτής δεν θα έχει κανένα οικονομικό όφελος ενώ αυτό που θα επιβαρυνθεί σε σύντομο διάστημα θα είναι η υγεία του.
Από την ψήφιση του τελευταίου νόμου, ποιες αλλαγές προέκυψαν στον κλάδο υγείας;
Επιτρέψτε μου να κάνω μια παρένθεση. Μια μεγάλη αλήθεια, σχετική με όσα συντελούνται στην υγεία, είπε ο προηγούμενος υπουργός Υγείας κ. Άδωνις Γεωργιάδης. Απαντώντας σε ερώτηση του κ. Τόμσεν γιατί δεν επέσπευσαν κάποια μέτρα, του είπε: «Κύριε Τόμσεν, εδώ στην Ελλάδα το σαλάμι το τρώμε φέτα φέτα. Αν επιχειρήσεις να το φας ολόκληρο δεν θα τα καταφέρεις». Αυτό σημαίνει ότι από τον καιρό του κ. Λοβέρδου μέχρι και σήμερα παίρνουν συστηματικά μέτρα, που όμως έχουν μια κοινή συνισταμένη: να αλλάξει η διακίνηση του φαρμάκου. Θέλουν να βγάλουν από τη μέση τους φαρμακέμπορους και να κλείσουν πολλά φαρμακεία. Το λένε άλλωστε ανοικτά: «Χρειαζόμαστε 3.000-4.000 φαρμακεία». Θέλουν η διακίνηση να περάσει σε ξένα χέρια. Πολυεθνικά συμφέροντα που δραστηριοποιούνται σε ολόκληρη την Ευρώπη στον τομέα διανομής, τόσο στη χονδρική όσο και στη λιανική, έχουν βάλει στο επίκεντρο των προσπαθειών τους το φαρμακείο…
Αν παρακολουθήσετε τη συνέπεια των μέτρων, θα δείτε ότι το ένα δένει με το άλλο. Δεν γίνεται τίποτε στην τύχη. Όλα οδηγούν στο να στρωθεί το χαλί ώστε να έρθουν οι ξένοι και να πάρουν την ιδιοκτησία των φαρμακείων. Αυτή είναι η αλήθεια.
Λέτε δηλαδή ότι ο υπουργός Υγείας εκτελεί αυτό το σχέδιο;
Ο υπουργός Υγείας εκτελεί το μνημόνιο. Αυτό από την αρχή ήταν σχεδιασμένο να πάει σε αυτή την κατεύθυνση. Να εξυπηρετήσει αυτόν το στρατηγικό σκοπό.
Θα μπορούσε αυτό να θεωρηθεί προαπαιτούμενο για την εκταμίευση της δόσης;
Όχι, ποτέ δεν μπήκε ως προαπαιτούμενο. Σύμφωνα δε με τα πιο επίσημα υπουργικά χείλη – στο διάλογο που είχαμε μαζί τους –, ομολόγησαν ότι όλα αυτά, η εργαλειοθήκη του ΟΟΣΑ και λοιπά μέτρα, δεν έχουν καμία σχέση με τα προαπαιτούμενα της χώρας. Έχουν σχέση με τα προαπαιτούμενα επιχειρηματικών σχεδίων που στήνονται και γράφτηκαν από ελληνικά χέρια. Όλα αυτά τέθηκαν υπόψη των αρμοδίων ώστε να μπουν ως προαπαιτούμενα στην εργαλειοθήκη του ΟΟΣΑ. Αυτή είναι η πραγματική αλήθεια.
Δεν χωρεί αμφιβολία ότι αυτή τη στιγμή γίνεται μια τρομακτική σύγκρουση για το ποιος θα διαχειριστεί τον τζίρο του φαρμακείου. Το ερώτημα είναι τι μπορεί να σημαίνει αυτό για τον Έλληνα ασθενή.
Έχετε δίκιο. Αυτό πρέπει να είναι και το κεντρικό μας θέμα. Σας ευχαριστώ πολύ για την ερώτηση, διότι νομίζω ότι μπαίνουμε στην ουσία. Από όλες αυτές τις ανακατατάξεις και τη μεθοδευμένη απορρύθμιση της αγοράς, από αυτή την πίεση στο να κλείσουν φαρμακεία, ποιος είναι ο στόχος. Επιτέλους, πέρα από την τρόικα, πρέπει και η ελληνική πολιτεία να αποφασίσει αν είμαστε λίγοι ή πολλοί. Σήμερα μετράμε 10.500 φαρμακεία, στα οποία απασχολούνται 12.000 φαρμακοποιοί. Αν σε αυτούς συμπεριλάβουμε και τους βοηθούς, φθάνουμε σε έναν μεγάλο αριθμό απασχολουμένων.
Δεν είναι πολλοί σε σχέση με την Ευρώπη;
Είναι αλήθεια ότι σε όλον τον κόσμο δεν υπάρχει τέτοια αναλογία αριθμού φαρμακείων και ασθενών. Έχουμε μια παγκόσμια πρωτιά που θα μπορούσε να αξιοποιηθεί θετικά από την κυβέρνηση. Αυτό το «πολυεργαλείο» που λέγεται φαρμακείο μπορεί να εξακολουθήσει να προσφέρει τεράστιο έργο. Από συστάσεώς τους και μέχρι σήμερα, στα φαρμακεία προσφέρεται καθημερινά πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας από άκρου εις άκρον της χώρας. Τα κυβερνητικά μέτρα όμως και η προσπάθεια να δημιουργηθεί ένα ανταγωνιστικό πλαίσιο – λες και είμαστε κοινά καταστήματα εμπορικού ενδιαφέροντος – απαξιώνουν τον επιστημονικό ρόλο του φαρμακοποιού, ο οποίος αντί να ασχοληθεί με τον ασθενή του, να του δώσει τις συμβουλές που πρέπει, να τον παρακολουθεί αν συμμορφώνεται με τις οδηγίες της ιατρικής κοινότητας, ασχολείται με το πρόβλημα του ανταγωνισμού των σουπερμάρκετ και αν θα έχει την τάδε αλοιφή για τον πόνο ακριβότερη ή φθηνότερη. Αυτό είναι λάθος.
Αλήθεια, τι αποτέλεσμα θα έχουν τα μέτρα που έλαβαν σχετικά με το χωροταξικό, τις προϋποθέσεις άδειας, ιδρύσεως και λειτουργίας; Τι μας λένε στην ουσία; «Φύγετε από εκεί που είστε, από τη γειτονιά, γιατί δεν είστε εμπορικοί. Φύγετε από το χωριό, γιατί αυτό δεν είναι αποτελεσματικό, και μας οδηγούν στις πόλεις όπου υπάρχει εμπορικότητα δρόμου και κέντρα συνταγογράφησης. Αντιστοίχως, στην επαρχία μας οδηγούν στο να μαζευτούμε όλοι στη χώρα και στην πρωτεύουσα του νομού, γιατί εκεί θα υπάρχει εμπορικότητα. Αν αυτό συμβεί, τότε ο Έλληνας ασθενής θα είναι ο μεγάλος χαμένος. Σε μια εποχή που έχει απορυθμιστεί τελείως το δίκτυο πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας, στέλνουν τον κόσμο στο νοσοκομείο να γράψει μια συνταγή ή να κάνει μια επίδεση ενός επιπόλαιου τραύματος, πράγματα τα οποία κάνουμε χρόνια στα φαρμακεία μας χωρίς ποτέ να ενοχλήσουμε το σύστημα.
Άρα λέτε ότι και στη δημόσια υγεία θα υπάρχουν επιπτώσεις;
Ασφαλώς και βεβαίως θα επιβαρυνθεί περαιτέρω ο προϋπολογισμός αφού, από την ώρα που ο ασθενής μπαίνει στο νοσοκομείο, απασχολείται ένας ολόκληρος κόσμος: η γραμματεία, η νοσοκόμα, ο γιατρός. Πολλά από αυτά σήμερα λύνονται σε επίπεδο φαρμακείου. Και για του λόγου το αληθές, καταθέτω το παράδειγμα της Ισπανίας, όπου στη βάση ανάλογων μνημονιακών μέτρων συσσωρεύτηκαν τα φαρμακεία στα αστικά κέντρα, άδειασαν οι γειτονιές και τα χωριά τους. Εκ των υστέρων κατάλαβαν το λάθος τους και άρχισαν να δίνουν και πάλι κίνητρα για να ξαναγυρίσει ο κόσμος.
Λέτε με δυο λόγια ότι το υπάρχον δίκτυο φαρμακείων αποτελεί και ένα εργαλείο περιφερειακής ανάπτυξης και παροχής υπηρεσιών υγείας;
Ακριβώς, αφού παρέχει δωρεάν υπηρεσίες υγείας 365 ημέρες τον χρόνο χωρίς καμία αμοιβή. Δεν έχουμε επιβαρύνει ούτε τον κρατικό προϋπολογισμό ούτε τον Έλληνα καταναλωτή, πελάτη, ασθενή. Αυτό δεν έχει μετρηθεί από κανέναν και βεβαίως δεν χωράει στα κουτάκια που έχει βάλει η τρόικα και που με μεγάλη πιστότητα ακολουθούν οι κυβερνήσεις.
Σε επίπεδο φαρμακοποιού, ποια είναι η επόμενη μέρα;
Τα νέα μέτρα, σε συνδυασμό με τη μειούμενη φαρμακευτική δαπάνη, δημιουργούν σοβαρά προβλήματα. Και να ξέρετε ότι στο θέμα της φαρμακευτικής δαπάνης δεν έχουμε δει ακόμη τον πάτο. Εμείς υποστηρίζουμε ότι τα 2 δισ. ευρώ ή το 1% το ΑΕΠ – στην παραγματικότητα είναι 1,9 δισ. ευρώ – «μεταφράζεται» σε μία κατά κεφαλήν δαπάνη 178 ευρώ. Τα αποτελέσματα τα βλέπουμε όλοι μας: οι ασθενείς τρέχουν από φαρμακείο σε φαρμακείο του ΕΟΠΥΥ ή από νοσοκομείο σε νοσοκομείο για να βρουν τα υψηλού κόστους φάρμακα, όπως τα αντικαρκινικά. Αυτή η τεράστια ταλαιπωρία οδηγεί, όπως καταλαβαίνετε, στον ευτελισμό της αξιοπρέπειας του Έλληνα ασθενούς. Σύμφωνα πάντως με τις προβλέψεις της κυβέρνησης, από την πίτα των δύο δισ. ευρώ ο ΕΟΠΥΥ θα κάνει έναν τζίρο της τάξης των 770 εκατ. ευρώ.
Απέναντι σε αυτές τις εξελίξεις, εσείς ως Ομοσπονδία και ως επιχειρηματική οντότητα πώς προετοιμάζεστε για την επόμενη μέρα;
Κοιτάξτε, η ΟΣΦΕ έχει υπό την σκέπη της 5.780 φαρμακεία. Πρόκειται για τους φαρμακοποιούς συνεταιριστές, που έχουν από μία μερίδα ο καθένας και μετέχουν στο συνεταιριστικό γίγνεσθαι. Ελέγχουμε το 50% της αγοράς, διακινώντας το 55% των προϊόντων των φαρμάκων στην ελληνική αγορά. Είμαστε λοιπόν εν δυνάμει ο μεγάλος παίκτης. Δεν είμαστε συνδικαλιστικό όργανο, αρμόδιος για πολλά πράγματα είναι ο Πανελλήνιος Φαρμακευτικός Σύλλογος. Σχετικά όμως την επιχειρηματικότητα του φαρμακείου, γεγονός που μας αφορά άμεσα, οφείλουμε να βρίσκουμε λύσεις σε όποιο περιβάλλον και αν κινούμεθα. Το περιβάλλον σήμερα είναι εχθρικό και βεβαίως έντονα αρνητικό. Πιστεύουμε όμως ότι και σε αυτό το περιβάλλον μπορεί να είμαστε χρήσιμοι, όχι για να σώσουμε τα φαρμακεία μας αλλά και διότι έχουμε κατανοήσει ότι, αν το φαρμακείο δεν δεθεί με αυτό που λέμε πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας, ούτε εμείς θα έχουμε τύχη ως κλάδος ούτε και θα είμαστε χρήσιμοι στο σύστημα. Έτσι την τελευταία διετία είμαστε σε μια εσωτερική διεργασία με όλα τα μέλη μας – συνεταιρισμούς και φαρμακοποιούς – ώστε να στήσουμε ένα δίκτυο συνεταιρισμένων φαρμακείων κάτω από την ομπρέλα τού κάθε συνεταιρισμού, που θα έχουν μια πανελλαδική έκφραση στο πρόσωπο της ΟΣΦΕ. Έχουμε επιλέξει να φτιάξουμε το δικό μας δίκτυο, το οποίο θα λέγεται Green Pharmacy και θα είναι αναγνωρίσιμο και από τους ξένους επισκέπτες της χώρας μας. Κύριο χαρακτηριστικό γνώρισμα αυτού του δικτύου, το οποίο θα αποτελεί και την ουσιαστική διαφορά από τα υπάρχοντα, αποτελεί το γεγονός ότι θα είναι προσανατολισμένο στην πρόληψη. Θα είναι δηλαδή ασθενοκεντρικό, δεν θα είναι προσανατολισμένο στην εμπορικότητα και στις αγορές.
Θα παρέχετε δηλαδή κάποιες υπηρεσίες;
Ακριβώς, και ξέρετε δεν ανακαλύπτουμε την Αμερική. Ανάλογες κινήσεις κάνουν και άλλοι Ευρωπαίοι συνάδελφοί μας, οι οποίοι στρέφουν τη λειτουργία του φαρμακείου στην παροχή υπηρεσιών, κυρίως στην πρόληψη.
Έχουμε κάποια συγκεκριμένα δείγματα γραφής του σχεδίου Green Pharmacy;
Βεβαίως, έχουμε περάσει και στην πράξη. Εδώ και 6 μήνες υλοποιούμε ένα πιλοτικό πρόγραμμα με έναν συγκεκριμένο συνεταιρισμό μας, που επιλέξαμε ως πρότυπο για να ξεκινήσουμε το συγκεκριμένο σχέδιο. Είναι ο συνεταιρισμός Καρδίτσας, ο οποίος είναι ιδιαίτερα ισχυρός και με καθολική κάλυψη σε ολόκληρο το νομό. Εκεί λοιπόν εξελίσσεται ένα πρόγραμμα που έχει σχέση με την ανίχνευση του προδιαβήτη. Αυτό γίνεται με τη συνεργασία της ιατρικής κοινότητας και συγκεκριμένα με τη Διαβητολογική και την Ενδοκρινολογική Εταιρεία, με τον τοπικό Ιατρικό Σύλλογο, των ιατρών και των φαρμακοποιών, του τοπικού νοσοκομείου και του δήμου. Το πρόγραμμα αυτό αγκαλιάστηκε και από την περιφέρεια. Είμαστε ήδη μια εβδομάδα σε λειτουργία και τα πρώτα αποτελέσματα είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικά. Το πρόγραμμα θα κλείσει σε περίπου 6 μήνες από την ημέρα εκκίνησής του. Ο στόχος μας είναι μέσα από μια επιστημονική διαδικασία να μετρήσουμε το 10% του πληθυσμού. Η μελέτη γίνεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα, έτσι θα έχουμε πολλά χρήσιμα συμπεράσματα. Ως το τέλος του 2014 σκοπεύουμε να επεκτείνουμε τη συγκεκριμένη δράση τουλάχιστον σε άλλους 4 νομούς και σε ορίζοντα διετίας θέλουμε να έχουμε καλύψει όλη τη χώρα.
Πέραν του δικτύου Green Pharmacy, ως συνεταιρισμός, θα μπείτε στη λογική του επώνυμου προϊόντος;
Δεν έχουμε στρατηγική να δημιουργήσουμε επώνυμα προϊόντα. Δεν θέλουμε να ανταγωνιστούμε τα επώνυμα προϊόντα. Μπαίνουμε σταδιακά βήμα βήμα στο χώρο του φαρμάκου, αναπτύσσοντας προϊόντα δικής μας ετικέτας, με δικές μας φόρμουλες. Εκεί θα έχουμε ένα προϊόν αξίας φαρμακείου και όχι τιμής σουπερμάρκετ. Θα έχουμε όμως πολύ καλύτερες τιμές από τις τιμές των προϊόντων που διατίθενται στο φαρμακείο. Στο μυαλό μας πρωτίστως κυριαρχεί η έννοια της ποιότητας.
Μιλάμε για προϊόντα τα οποία θα παράγονται στην Ελλάδα;
Σας ευχαριστώ γι’ αυτό το ερώτημα, διότι μου δίνετε την ευκαιρία να σας πω ότι αποτελεί στρατηγική μας επιλογή να εξασφαλίσουμε συνέργειες με ελληνικές εταιρείες στο χώρο τόσο του φαρμάκου όσο και των παραφαρμακευτικών προϊόντων. Είμαστε σε διαβούλευση με αρκετές επιχειρήσεις, με τρεις μάλιστα έχουμε ήδη κλείσει κάποιες συμφωνίες. Πιστεύω ότι το πεδίο συνεργασίας είναι πολύ μεγάλο, αφού υπάρχουν τεράστιες ευκαιρίες και δυνατότητες. Από την πλευρά μας πάντως, στηρίζουμε την εγχώρια παραγωγή, τις θέσεις εργασίας και την ελληνική οικονομία. Και αυτό το δείχνουμε εμπράκτως.
Σας ευχαριστώ θερμά.
Και εγώ σας ευχαριστώ για την πρόσκληση

Σταύρος Μπελώνης, πρόεδρος της Ομοσπονδίας Συνεταιρισμών Φαρμακοποιών Ελλάδος
 

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟ TIMETV