Περί Θείας Κοινωνίας

 

 Άκουσα στα νέα ότι ένας ιερέας δεν «κοινώνησε» μία έγκυο γιατί δεν ήταν παντρεμένη με θρησκευτικό γάμο.

Στις ΗΠΑ, κάθε Κυριακή ο ιερέας κοινωνεί το 80% του εκκλησιάσματος, χωρίς καμιά διάκριση. Ερώτηση, γιατί αυτή η διαφορά στην Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησια;
Ξενιτεμένος

σσΟ: Δεν ειναι η “Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησια” ένας παπάς που δεν εχει διαβάσει καν την Καινή Διαθήκη Ξενιτεμένε.

σσΚ: Γιατί ἔχεις…μαύρα μεσάνυχτα καί γιατί ἄν τό…ἐξειδικεύσω, ἐσύ καί ὅλα τά…ζᾶ πού μουγανήζανε τίς προάλλες σέ σχετική ἀνάρτηση θά πάθετε ὁμαδικά μιά…”ψυχολογία”,
Γι’ αὐτό…
…”ΑΛΑΡΓΑ῾

Ποιά είναι η θέση της Εκκλησίας για τον Πολιτικό γάμο;

Η θέση της Ορθοδόξου Εκκλησίας μας μπροστά στην ύπαρξη πολιτικού γάμου, είναι ότι δεν τον αναγνωρίζει με βάση τη θρησκευτική μας διδασκαλία. Εκ των πραγμάτων αναγνωρίζει όμως θεσμικά την πολιτειακή απόφαση και μάλιστα, όταν υπάρξει διαζύγιο πολιτικού γάμου, αναγκάζεται από το Νόμο η Εκκλησία να εκμετρά αυτόν ως ήδη τελεσθέντα. Ωστόσο όμως στην ουσία ο πολιτικός γάμος δεν είναι μυστήριο, δεν έχει ιερολογία και δεν είναι της ιεράς Παραδόσεώς μας. Ως εκ τούτου δεν μπορεί να γίνει αποδεκτός. Τα ζεύγη εκείνα που τέλεσαν μόνο πολιτικό γάμο, βρίσκονται ως αποκομμένα μέλη της Εκκλησίας και τελούν εφ' όσον μετανιώσουν και σκέπτονται να επανορθώσουν το σφάλμα τους, υπό κανόνος.
Η Ιερά Σύνοδος της Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ελλάδος σε σύγκλισή της από 19-21 Ιανουαρίου 1982 με απόφαση της τοποθετήθηκε με τις κάτωθι θέσεις επί του πολιτικού γάμου:

1. Σύμφωνα με την δογματικήν διδασκαλίαν της Ορθοδόξου Εκκλησίας, ο γάμος είναι μυστήριον και για την κανονική και νόμιμη σύστασή του απαραίτητο στοιχείο είναι η Ιερολογία του. Άλλου είδους γάμο δεν αναγνωρίζει για τους πιστούς της. Γι' αυτό το λόγο, κατά την πίστη της Εκκλησίας, ο πολιτικός γάμος αποτελεί πορνεία και μοιχεία και παραβίαση της δογματικής διδασκαλίας περί Μυστηρίων. Είναι λοιπόν φανερόν, ότι ο πολιτικός γάμος δεν μπορεί να θεωρηθεί από την Εκκλησία ως ισόκυρος και ισοδύναμος προς τον θρησκευτικόν γάμο των ορθοδόξων.
2. Εξ αιτίας όμως των ολίγων εκείνων, που θεωρητικά υποστηρίζουν ότι είναι άπιστοι και άθεοι, ανέχεται η Εκκλησία την θέσπιση πολιτικού γάμου, για να μην εμπαίζεται το μέγα μυστήριο του γάμου από ανθρώπους που δεν πιστεύουν στην ιερότητά του και για να εξυπηρετηθούν οι αλλόθρησκοι και οι ετερόδοξοι.
3. Όσοι Ορθόδοξοι τελούν πολιτικό γάμο, «θέτουν εαυτούς μόνοι των εκτός της Εκκλησίας, εφ' όσον ευσυνειδήτως και δημόσια απαρνούνται θεμελιώδη της πίστεως επιταγήν. Επομένως, μετά πολλής λύπης, οι τελικώς και αμετανοήτως εμμένοντες εις την απιστίαν αυτήν, αποκόπτονται της Εκκλησίας εξ’ ιδίας αυτών υπαιτιότητος και στερούνται των ευλογιών και των ευχών της».

Η Διαρκής Ιερά Σύνοδος με την υπ' αριθμ. 2320/19-5-1982 Εγκύκλιόν της «προς τους Σεβ. Μητροπολίτας της Εκκλησίας της Ελλάδος» για τις προϋποθέσεις τελέσεως θρησκευτικού γάμου, βάσει του Ν.1250/1982 δεν παραλείπει να «επισημειώσει» ότι «τέκνα της Εκκλησίας λογίζονται όσα σέβονται και ευλαβούνται τα Ιερά Αυτής Μυστήρια». Η διατύπωση δεν επιτρέπει αμφιβολία: Όσοι τελούν πολιτικό γάμο δείχνουν έμπρακτα και δημόσια ότι δεν σέβονται και δεν ευλαβούνται ένα από τα επτά ιερά Μυστήρια• άρα δεν λογίζονται τέκνα της Εκκλησίας. Δηλαδή, αποκόπτονται μόνοι τους από το ιερό Σώμα Της. Γιατί, όπως εύστοχα παρατηρήθηκε, η Ιερά Σύνοδος δεν μπορεί να κάνει «χάρη» να αναγνωρίζει ως πιστούς χριστιανούς, όσους δεν είναι.
Πάντως πρέπει να σημειώσουμε ακόμη ότι κανονικά και σύμφωνα με τις Εντολές των Ιερών Κανόνων της Αγίας μας Εκκλησίας, όσοι τελούν πολιτικό γάμο είναι σαν να συζούν μέσα στην προγαμιαία σχέση, που για την Ορθόδοξο Εκκλησία μας παραμένει αμάρτημα, το οποίον εν μετανοία καλούνται όσοι το διαπράττουν να εξομολογούνται. Επίσης οι τελέσαντες μόνον πολιτικό γάμο, δεν μπορούν να γίνουν ανάδοχοι σε μυστήριο βαπτίσεως ή κουμπάροι σε γάμο. Και το πιο βαρύ είναι, ότι δεν θάπτονται με θρησκευτική κηδεία, εφόσον δεν μετανόησαν για την πράξη τους αυτή. Φυσικά οι κανόνες αυτοί, όσο αυστηροί κι αν φαίνονται είναι για να διαφυλάξουν την ελευθερία μας. Πρέπει να καταλάβουμε ότι η Εκκλησία μας είναι Εκκλησία αγάπης και οικονομεί τα παιδιά Της, τότε μόνον, όταν αυτά την σέβονται και την υπακούν και όχι όταν θέλουν οι ίδιοι να φτιάξουν ή να αναδημιουργήσουν την Εκκλησία. Από τους πρώτους κιόλας χρόνους ζωής της η Εκκλησία είχε τέτοιες τάσεις αποσχιστικές. Πώς έπρεπε, λοιπόν, να διαφυλάξει την Θεοπαράδοτη κληρονομιά Της; Την διαφύλαξε με νύχια και με δόντια, χωρίς ποτέ να ενδίδει στις φοβέρες και στις απειλές απ' όποιους κι αν αυτές εκστομίζονταν και έθετε πάντοτε τους Ιερούς όρους και τους Ιερούς κανόνες της, με την επιφοίτηση και την καθοδήγηση του Αγίου Πνεύματος.
Πιστεύω στην Ορθόδοξη Εκκλησία, σημαίνει ότι την αποδέχομαι όπως μας την παρέδωσε ο Κύριός μας, οι Άγιοι Απόστολοι και οι Άγιοι Πατέρες μας. Τίποτα δεν μπορώ να διαλέξω ή να επιλέξω αποσπασματικά. Ή όλα τα αποδέχομαι, ή όχι. Μέση κατάσταση δεν μπορεί να υπάρξει. Έτσι συμβαίνει και με τον πολιτικό γάμο, που είναι ένα τέχνασμα του διαβόλου, για να κρατάει δέσμια τα παιδιά του Θεού, τα βαπτισμένα και μυρωμένα στην αναγεννητική κολυμβήθρα της Εκκλησίας, στην πορνεία και στην μοιχεία. Δυστυχώς όμως υπάρχουν και γονείς, που μπροστά στο συμφέρον δεν υπολογίζουν Θεό και Εκκλησία. Σήμερα το συμφέρον έγινε Θεός, και επειδή έτσι συμβαίνει, γι' αυτόν τον λόγο δεν υπάρχει ευλογία και αγάπη μέσα στα ζευγάρια και περνάει μεγάλη κρίση ο θεσμός της οικογένειας. Πώς όμως να μην περνάει, αφού αφήσαμε και αφήνουμε το Θεό και την Εκκλησία Του έξω από τα σπιτικά μας; 

Περί γάμου – επιστολή του γέροντος Παϊσίου του Αγιορείτου.

Τίμιος Σταυρός 1-1-74
Αγαπητέ αδελφέ Διονύσιε, χαίρε.
Ο καινούργιος χρόνος να είναι ευλογημένος από το Πανάγιο Βρέφος της Βηθλεέμ. Έλαβα το γράμμα σου.
Δια το θέμα των συζυγικών σχέσεων των εγγάμων ιερέων, αλλά και των λαϊκών, που μου αναφέρεις, αφού δεν καθορίζουν οι Άγιοι Πατέρες το πώς ακριβώς, σημαίνει ότι είναι κάτι που δεν καθορίζεται, γιατί δεν μπορούν όλοι οι άνθρωποι να μπουν σ’ ένα καλούπι. Οι Πατέρες το αφήνουν στη διάκριση, το φιλότιμο, την πνευματική ευαισθησία και τη δύναμη του καθενός.
Δια να γίνω πιο αντιληπτός γράφω περιπτώσεις αγωνιστών εγγάμων ιερέων και λαϊκών που ζουν και γνωρίζω. Εξ αυτών υπάρχουν εκείνοι που ήρθαν σε επαφή μετά το γάμο και αποκτήσανε ένα, δυο, τρία παιδιά και μετά ζουν εν παρθενία. Άλλοι έρχονται μια φορά το χρόνο για τεκνογονία και μετά ζουν σαν αδέλφια πάλι. Άλλοι απέχουν τις περιόδους των νηστειών και μετά έρχονται σε επαφή. Άλλοι δεν μπορούν να το πετύχουν ούτε αυτό. Άλλοι μια φορά στο ενδιάμεσο της εβδομάδος για να είναι τρεις ημέρες πριν τη θεία Κοινωνία και τρεις μέρες μετά τη θεία Κοινωνία. Άλλοι σκοντάφτουν και αυτού, δι’ αυτό και ο Χριστός μετά την Ανάσταση που παρουσιάστηκε στους Αποστόλους, η πρώτη του λέξη ήτο: «Καθώς απέσταλκέ με ο πατήρ, καγώ πέμπω υμάς…. λάβετε Πνεύμα Άγιον∙ αν τινων αφήτε τας αμαρτίας, αφίενται αυτοίς, αν τινων κρατήτε, κεκράτηνται».
Ο σκοπός είναι να αγωνισθεί κανείς με διάκριση και φιλότιμο, ανάλογα με τις πνευματικές του δυνάμεις.
Στην αρχή φυσικά δεν βοηθάει η ηλικία, αλλά όσο περνάνε τα χρόνια και εξασθενεί η σάρκα, μπορεί να επιβληθεί το πνεύμα και παράλληλα αρχίζουν να γεύονται και οι έγγαμοι λίγες από τις θείες ηδονές. Αποσύρονται φυσιολογικά από τις σαρκικές ηδονές, τις οποίες τότε βλέπουν πολύ τιποτένιες. Έτσι, εξαγνίζονται κατά κάποιο τρόπο και οι έγγαμοι και φθάνουν στον Παράδεισο από το ξεκούραστο μονοπάτι με τις στροφές. Ενώ οι μοναχοί χτυπάνε κατακόρυφα, σκαρφαλώνοντας στα βράχια, και ανεβαίνουν στον Παράδεισο.
Πρέπει να έχεις υπόψη σου ότι το θέμα των σχέσεων δεν είναι θέμα μόνο δικό σου, ούτε έχεις δικαίωμα να το ρυθμίσεις μόνος σου, αλλά εκ συμφώνου κατά τον Απόστολο Παύλο. Όταν γίνεται και αυτό το εκ συμφώνου, πάλι χρειάζεται προσοχή. Ο δυνατός θα πρέπει να παίρνει τη θέση του αδυνάτου. Πολλές φορές για να μην λυπήσει το ένα μέρος το άλλο, λέγει ότι συμφωνεί αλλά εσωτερικά ταλαιπωρείται. Αυτό συμβαίνει ιδίως στις γυναίκες που έχουν λίγο φόβο Θεού κι έχουν ζωηρή σάρκα. Πολλές φορές από αδιακρισία μερικοί ευλαβείς άνδρες, επειδή ακούνε από τις γυναίκες τους ότι συμφωνούν, προχωρούν αδιάκριτα σε μεγάλο διάστημα εγκράτειας και τότε οι γυναίκες ταλαιπωρούνται και ξεσπάνε σε νευρικότητες κ.λπ. Οι άνδρες νομίζουν ότι οι γυναίκες τους έχουν προχωρήσει στην αρετή και θέλουν να ζουν πιο αγνά σε μεγαλύτερα διαστήματα και μπαίνει μετά ο πειρασμός στις γυναίκες και θέλουν να γνωρίσουν φίλους. Και όταν γίνει αυτό, τις πιάνει η τύψη συνειδήσεως για την πτώση και οι άνδρες προσπαθούν να ζήσουν πιο αγνά βλέποντας τις γυναίκες να μην έχουν διάθεση. Νομίζουν έτσι ότι έχουν προχωρήσει πιο πνευματικά και δεν επιθυμούν σαρκικά πράγματα. Αιτία φυσικά είναι και ο δικαιολογημένος γυναικείος εγωισμός και η ζήλεια που νιώθουν μειονεκτικές. Η γυναίκα, όταν ιδεί τον άνδρα να θέλει να ζήσει πνευματική ζωή, ζορίζει τον εαυτό της για να τον ξεπεράσει.
Συγχώρησέ με που μπήκα σε ξένα αμπέλια, διότι το έργο του μοναχού είναι το κομβοσχοίνι και όχι αυτά τα θέματα, αλλά για να μη σε λυπήσω αναγκάστηκα να σου γράψω μερικά από αυτά (που γνωρίζω από μακριά), τα οποία ταλαιπωρούν πολλά αδέλφια μας στον κόσμο και δίνουν χώρο στον εχθρό.
Έχει μεγάλη σημασία εάν είναι και οι δυο σύζυγοι όμοιοι στην κράση. Όταν τύχει ο ένας να έχει ήπια και ο άλλος ζωηρή, θα πρέπει να γίνεται μια θυσία από το δυνατότερο προς το φιλάσθενο και σιγά –σιγά να βοηθηθεί να λάβει την υγεία ο φιλάσθενος και με υγεία και οι δυο, τότε να προχωρούν.
Όπως ανέφερα και στην αρχή, και καταλήγω πάλι εκεί, χρειάζεται αγώνας με φιλότιμο και διάκριση για τον εξαγνισμό και του εγγάμου, διότι αν το εξετάσουμε το θέμα λίγο πνευματικά, θα καταλάβουμε ότι και οι έγγαμοι θα πρέπει να αγωνίζονται λίγο. Νομίζω, ότι δεν είναι σωστό, επειδή είναι παντρεμένοι, να έχουν ως σκοπό το φαγητό, τον ύπνο και τις σαρκικές ηδονές, διότι όλα αυτά είναι σαρκικά και ο άνθρωπος δεν είναι μόνο σάρκα, αλλά είναι και πνεύμα. Η σάρκα θα πρέπει να βοηθάει για τον εξαγνισμό της ψυχής και όχι να χαντακώνει την ψυχή.
Ο Θεός γνωρίζει τον αγώνα του καθενός και τη δύναμη που έδωσε στον καθένα και ανάλογα θα ανταμείψει. Εγώ όλους τους αγαπώ εξίσου και συγκινούμαι από τους φιλότιμους αγωνιστές, Μόνον να μην κάνουν εγκλήματα εκτρώσεων κ.λπ.
Σου ζητώ συγγνώμη και για την κακογραφία μου, γιατί βιάζομαι επειδή έχω μια πνευματική απασχόληση και μετά στη συνέχεια πολλές επιστολές. Σου γράφω βιαστικά για να μπω γρήγορα στο πρόγραμμά μου. Ο Χριστός και η Παναγία μαζί σου. Τα σέβη μου στον πατέρα σου τον ιερέα.
Με αγάπη Χριστού
Μοναχός Παΐσιος
Η/Υ επιμέλεια, Κωνσταντίνας Κυριακούλη. 

ΤΕΤΑΡΤΗ  ΣΥΝΟΜΙΛΙΑ

111. Πως πρέπει να ετοιμάζονται οι νέοι για τον γάμο;

Η καλλίτερη προετοιμασία των νέων για την ζωή και τον γάμο είναι η προσκόλληση τους στον φόβο και την προετοιμασία του Θεού, καθώς μας διδάσκει το εκλεκτό δοχείο και στόμα του Χριστού, ο Απόστολος Παύλος.

Κατ' αρχήν να ζητούν οι νέοι να γνωρίσουν την ακριβή διδασκαλία της ορθοδόξου πίστεως. Να μάθουν απέξω το Σύμβολο της Πίστεως και άλλες αναγκαίες προσευχές. Να έχουν καλούς Πνευματικούς, να διαβάζουν την Αγία Γραφή και προπαντός την Καινή Διαθήκη, την ορθόδοξο κατήχηση και άλλα ψυχωφελή βιβλία.

Επίσης, υποχρεούνται να ζουν με παρθενία μέχρι του θρησκευτικού γάμου των και ανάλογα με τις δυνάμεις των να εκτελούν όλα τα καλά έργα, κυρίως την προσευχή, την τακτική φοίτηση στην Εκκλησία, την νηστεία, την ελεημοσύνη, την καθαρή ζωή, την υπακοή στους γονείς και την εξομολόγηση ιδιαίτερα κατά τις τέσσαρες μεγάλες νηστείες του έτους.
Ιδού πώς πρέπει να ετοιμαστεί κάθε νέος για να βάδιση σωστά στην ζωή του και στον γάμο.

Να έχουμε κατά νουν ότι ο γάμος είναι το παλαιότερο Μυστήριο της Εκκλησίας, πού θεμελιώθηκε από τον Θεό για την ζωή των πρωτοπλάστων στον παράδεισο. Αυτό είναι το θεμέλιο της οικογενείας και ολοκλήρου του κόσμου. Η δύναμη της οικογενείας εξαρτάται από την δύναμη της πίστεως και την θρησκευτική διάπλαση των νέων πού παντρεύονται.

Αυτοί πρέπει να ετοιμασθούν για την οικογενειακή ζωή από την παιδική των ακόμη ηλικία.

Ο ιερεύς, ο νονός τους και οι γονείς παίζουν στην ζωή των νέων τον μεγαλύτερο ρόλο και έχουν την μεγαλύτερη ευθύνη.

112. Ποιοι είναι οι κυριότεροι κανόνες του ορθόδοξου χριστιανικού γάμου;

Οι κανόνες τους οποίους υποχρεούνται να εφαρμόσουν οι νέοι στον ορθόδοξο χριστιανικό γάμο των είναι οι επόμενοι 11 τον αριθμό και συγκεκριμένα:
Οι δύο νέοι που θα στεφανωθούν να μην έχουν μεταξύ των καμιά σωματική η πνευματική συγγένεια, δηλ. από το Άγιο Βάπτισμα.

Το στεφάνωμα μεταξύ συγγενών απαγορεύεται εντελώς από τους Αγίους Κανόνες της Ορθόδοξου Εκκλησίας.
Οι γονείς των δύο νέων πρέπει να θέλουν και να ενώσουν δια του γάμου τα παιδιά των, διότι ο γάμος που γίνεται χωρίς την θέληση
των γονέων, κανονίζεται από τον Μέγα Βασίλειο, όσο και η πορνεία, δηλ. τρία χρόνια αποχή από την Θεία Κοινωνία μέχρις ότου γίνει συμφιλίωση των δύο νέων με τους γονείς τους.
Οι δύο νέοι πρέπει να θέλουν να στεφανωθούν μεταξύ των, διότι εάν παντρευτούν χωρίς την θέληση τους, με την παρακίνηση τους γονέων των, αυτός ο γάμος δεν μπορεί να γίνει δεκτός.
Η μνηστεία των δύο νέων να γίνεται με ιερέα, κατά την τάξη της Εκκλησίας, με την πρέπουσα διάταξη των κανόνων.
Οι μνηστευμένοι νέοι υποχρεούνται να ζουν κοντά στους γονείς των μέχρι του θρησκευτικού γάμου των και να φυλάττουν με ευλάβεια την παρθενία τους, διότι, εάν πριν αμαρτήσουν, κανονίζονται από την Εκκλησία, ως πόρνοι και τιμωρούνται με αποχή από την Θεία Κοινωνία επί επτά χρόνια, όπως λέγουν οι Ιεροί Κανόνες.
Πριν από μία η δύο εβδομάδες από τον θρησκευτικό γάμο οι δύο νέοι έχουν καθήκον να εξομολογηθούν στον Πνευματικό τους η στον ιερέα του χωρίου ή της ενορίας, όλα τα αμαρτήματα τους από την παιδική των ηλικία με νηστεία και προσευχή και εάν έχουν αδεία να ετοιμασθούν για την Θεία Κοινωνία.
Ο θρησκευτικός γάμος πρέπει, κατά παράδοση, να γίνεται την Κυριακή το πρωί, πριν από την Θεία Λειτουργία, οι ανάδοχοι των μελλονύμφων να είναι καλοί χριστιανοί και ικανοί να διδάξουν και οδηγήσουν στην καλή οδό τα πνευματικά των παιδιά.
Κατά το μυστήριο του γάμου οι δύο νέοι να στέκονται με τα
στέφανα στο κεφάλι των στο μέσον της εκκλησίας, περικυκλωμένοι από τους πιστούς μέχρι το τέλος της ακολουθίας του μυστηρίου, ενώ ο Ιερεύς αρχίζει την Θεία Λειτουργία και προσεύχεται μαζί με όλους τους παρόντες για τους νεόνυμφους. Το "Πιστεύω" και το "Πάτερ ημών" υποχρεούνται να το λέγουν οι νεόνυμφοι.
Όταν ο Ιερεύς λέγει: "Μετά φόβου Θεού, πίστεως και αγάπης προσέλθετε", τότε οι δύο νέοι πλησιάζουν στο Άγιο Ποτήριο και λαμβάνουν το Σώμα και το Αίμα του Χριστού, εάν έχουν την άδεια από τον Πνευματικό τους. Μετά το τέλος της Θείας Λειτουργίας οι δύο νεόνυμφοι κατευθύνονται στο σπίτι των με τα στέφανα στα κεφάλια των, οι ιερείς, οι ψάλτε και όλος ο προσκεκλημένος λαός, όπου κάθονται στην τράπεζα, τρώγουν και ευθυμούν με σοβαρότητα και χωρίς ευτραπελίες, προς δόξα του Θεού, όπως γίνεται συνήθως στους χριστιανούς.
Εάν οι δύο νεόνυμφοι κοινώνησαν, πρέπει να παραμείνουν αγνοί μέχρι το βράδυ της επομένης ημέρας, προς τιμήν των Άχραντων Μυστηρίων.
Αύτη είναι η κανονική τάξις αυτών που παντρεύονται, κατά την τάξη των Αγίων Πατέρων της Ορθόδοξου Εκκλησίας μας, την οποίαν, αλίμονο! οι περισσότεροι χριστιανοί την καταπάτησαν στις ημέρες μας προς τιμωρία των, λόγω των αμαρτιών μας. (Βλέπε Η Χρηστοήθεια κεφ. 26, του οσίου Νικόδημου του Αγιορείτου). Αυτοί που εφαρμόζουν αυτούς τους χριστιανικούς περί γάμου κανόνας, λαμβάνουν την ευλογία του Θεού και διάγουν ήσυχη ζωή στην οικογένεια των προοδεύοντες σε όλα. Ενώ αυτοί που καταπατούν αυτή την τάξη περνούν την ζωή των με πολλούς πειρασμούς, με αρρώστιες και παντός είδους στενοχώριες. Μεγάλη αμαρτία κάνουν οι χριστιανοί σήμερα, που στεφανώνονται το Σάββατο το βράδυ και κάνουν διασκέδαση μέχρι και την άλλη ημέρα της αγίας Κυριακής με πιοτά, με καυγάδες και με κάθε είδους σκάνδαλα και πειρασμούς. Μάλιστα, πολλοί κάνουν γάμο με σκοπό το κέρδος δηλ. ν' αποκτήσουν δώρα και μεγάλα χρηματικά ποσά, μεταβάλλοντες την ακολουθία του γάμου σε κόλαση, σε ευκαιρία ασωτίας, σκανδάλων και απώλειας των ιερών ψυχών των και όλα αυτά προς τιμωρία και αιωνία καταδίκη τους. Μια άλλη μεγάλη αμαρτία κάνουν οι νέοι, όταν στεφανώνονται στην εκκλησία για τα μάτια του κόσμου και όχι για την τεκνογονία, αλλά για την σωματική απόλαυση και κάνουν τον γάμο τους με διασκεδάσεις, σε περίοδο μεγάλων νηστειών, όπου απαγορεύεται η τέλεση γάμων.

113. Ποιοι είναι οι συγγενικοί βαθμοί που εμποδίζουν την τέλεση τον γάμου;

Οι συγγενικοί βαθμοί ή οι συγγένειες είναι τεσσάρων ειδών:

Α' 1. Η συγγένεια εξ αίματος (αιμομιξία): Στην κατ' ευθείαν γραμμή, όσοι εμποδίζονται από το γάμο οριστικά. Η αιμομιξία στην κατ' ευθείαν γραμμή διαιρείται σε δύο μέρη: α) Στην ανιούσα κατ' ευθείαν γραμμή, δηλ. πατέρας - γιαγιά - προγιαγιά κλπ. β) Στην κατιούσα γραμμή, δηλ. πατέρας - γιος - εγγονός - δισέγγονος κλπ.
2. Η εκ πλαγίου συγγένεια εξ αίματος, ή οποία απαγορεύεται για τον γάμο μέχρι εβδόμου βαθμού, κατά πλάτος. Τα αδέλφια από μία μητέρα ανήκουν στον δεύτερο βαθμό συγγενείας· οι πρώτοι εξάδελφοι είναι τετάρτου βαθμού, τα δεύτερα εξαδέλφια έκτου βαθμού και δεν μπορούν να παντρευτούν μεταξύ τους. Τα τρίτα εξαδέλφια είναι ογδόου βαθμού και αυτά επιτρέπεται να παντρευτούν μεταξύ τους. Τα αδέλφια και εξαδέλφια από πατριό ή μητρυιά δεν μπορούν να παντρευτούν μεταξύ των μέχρι επίσης του εβδόμου βαθμού κατά πλάτος. Αν συνέβη κάτι απροσδόκητο ζητείται ή συμβουλή και η λύση του παρανόμου γάμου από τον Επίσκοπο της περιοχής.
Β' Συγγένεια εξ αγχιστείας (με συμπεθεριό). Μέλη δύο οικογενειών όταν συμπεθεριάζουν δεν μπορούν να τελέσουν γάμο μέχρι του πέμπτου βαθμού, κατά βάθος. Μέλη από τρία γένη οικογενειών δεν μπορούν να τελέσουν γάμο μέχρι του τρίτου βαθμού, κατά βάθος, όπως λέγει ή πατριαρχική σύνοδος της Κωνσταντινουπόλεως του έτους 997.
Γ' Πνευματική συγγένεια από βάπτισμα και στεφάνωμα, μεταξύ αναδόχου, αναδεκτού και των συγγενών των. Ο γάμος από πνευματική συγγένεια απαγορεύεται μέχρι του τρίτου βαθμού, κατά βάθος. Δεν μπορεί να παντρευτεί ο ανάδοχος με την αναδεκτή, με την μητέρα και με την κόρη της αναδεκτής. Δεν μπορεί να νυμφευθεί ο αναδεκτός με την κόρη του αναδόχου και ο γιος του αναδόχου με την κόρη της αναδεκτής.
Δ' Συγγένεια εξ υιοθεσίας (Υιοθεσία). Απαγορεύεται σ' αυτήν ο γάμος μέχρι του τρίτου βαθμού.
Σ' όλες τις περιπτώσεις οι δύο νέοι, μαζί με τους γονείς των, έχουν καθήκον να συμβουλεύονται τον ιερέα και να τον ακούουν σε όλα, κατά την καθιερωμένη τάξη από τους Αγίους Πατέρας της Εκκλησίας μας, η οποία διαφυλάχθηκε με ευλάβεια από τους προγενεστέρους μας.

114. Σε περίπτωση εξαιρετικά δύσκολη μπορεί ο ιερεύς μόνος του να αποφασίσει και να λύση το στεφάνωμα δύο συγγενών;

Σε περίπτωση εξαιρετικά ειδική οι μνηστευθέντες πρέπει να υπάγουν και να συμβουλευθούν τον οικείο Επίσκοπο, ο οποίος μπορεί να ακυρώσει την μνηστεία ή να κάνη την πρέπουσα λύση του στεφανώματος και να επιβάλει ένα συγκεκριμένο κανόνα μετανοίας.

Όταν οι δύο νέοι έχουν κοντινή συγγένεια, πρώτα εξαδέλφια, ετεροθαλή αδέλφια, γυναικαδέλφια κ.λ.π. τότε ούτε ο Επίσκοπος δεν έχει άδεια να λύση ένα τέτοιο παράνομο γάμο, τον οποίον απαγόρευσαν και κανόνισαν οι Άγιοι Πατέρες.

Ενώ, εάν κάποιος ιερεύς επιτέλεση ένα τέτοιο γάμο, χωρίς την γνώση του Επισκόπου, να καθαιρείται.

Συνήθως, οι βαθμοί συγγενείας στον έγγαμο βίο, ιδιαίτερα όταν γίνονται από συνοικέσιο, από πνευματική συγγένεια και από υιοθεσία, γεννούν προβλήματα στους ιερείς και στην Εκκλησία, και πολλές φορές οι νέοι παντρεύονται ενώ είναι συγγενείς, είτε από άγνοια, είτε από απληστία της περιουσίας, είτε από ανυπακοή και απιστία, εξ αιτίας των οποίων έχουν πολλούς πειρασμούς στην ζωή τους.

115. Τι πρέπει να κάνουν αυτοί πού νυμφεύθηκαν αντικανονικά με κοντινή συγγένεια;

Όποιος γάμος τελείται, στον οποίον υπάρχει πνευματική ή εξ αίματος συγγένεια, η Εκκλησία του Χριστού δεν τον αναγνωρίζει, αλλά τον διαλύει και τον επιτιμά, αναλόγως της περιπτώσεως, με αποχή από την Θεία Κοινωνία και εξομολόγηση επί τρία μέχρι δέκα χρόνια και άλλοτε μέχρι 15, διότι γίνεται αιμομιξία, καταπατείται ο θείος νόμος και γίνεται σκάνδαλο στον λαό.

116. Η Ορθόδοξος Εκκλησία επιτρέπει τους μικτούς γάμους μεταξύ ορθοδόξων και καθολικών, αρμενίων, αιρετικών (σχισματικών), εβραίων και απίστων;

Όσον άφορα αυτή την ερώτηση, άκουσε Τι λέγουν οι Άγιοι Πατέρες:

"Δεν συγχωρείται στον ορθόδοξο άνδρα ή την γυναίκα να πάρει στον γάμο σύζυγο αιρετικό. Εάν κάποιος κάνη κάτι τέτοιο, ο γάμος να ακυρώνεται και να λύνεται, ως παράνομος, διότι δεν πρέπει να ενωθούν αυτά πού δεν ενώνονται ποτέ, ούτε να συμβιώσουν το πρόβατο με τον λύκο, ούτε οι αμαρτωλοί να συμμετάσχουν με τον Χριστό.

Αυτοί, πού θα καταπατήσουν αυτές τις αποφάσεις, να αφορίζονται.
Επί πλέον, εάν δύο σύζυγοι, πριν να γίνουν χριστιανοί, παντρεύτηκαν και ο ένας απ' αυτούς κατόπιν έγινε χριστιανός, ενώ ο άλλος παρέμεινε στην απιστία και επιθυμεί να ζήση μακριά από την πιστή σύζυγο του ή το αντίστροφο η πιστή σύζυγος με τον άπιστο σύζυγο, όπως λέγει ο Απόστολος, να μη χωρίζονται, διότι ο άπιστος σύζυγος αγιάζεται από την πιστή γυναίκα του και το αντίθετο, η άπιστη σύζυγος αγιάζεται από τον πιστόν άνδρα της (Α' Κορ.7,14).

Και πάλι: "Δεν πρέπει να τελείται γάμος με σύζυγο πού ανήκει σε οποιοδήποτε είδος αιρέσεως ή να δίνη τα παιδιά του η τις κόρες του στον αιρετικό σύζυγο. Αλλά μόνο εάν υποσχεθεί ότι θα γίνει χριστιανός" (Λαοδίκειας Καν. 31).

Ένας άλλος εκκλησιαστικός κανόνας λέγει: "Όποιος θα νυμφεύσει αγόρια ή κορίτσια με νέους άλλης πίστεως, να μετανοεί επί πέντε χρόνια και οι ιερείς που θα τελέσουν τον γάμο να μετανοούν επί τρία χρόνια, απέχοντες από τα Ιερατικά των καθήκοντα".

117. Ο γάμος μεταξύ δύο νέων, χωρίς την άδεια των γονέων, είναι έγκυρος;

Ο γάμος των νέων χωρίς την συγκατάθεση των γονέων των δεν είναι έγκυρος, διότι είναι πορνεία και δεν γίνεται ένωση κατά Θεόν.

Ιδού τι λέγει ο Μέγας Βασίλειος στον 38ο κανόνα του:

"Ή νέα, η οποία συζεί με άνδρα χωρίς την άδεια των γονέων τους, πορνεύουν. Αφού τους ενημερώσουν οι γονείς δεν θα βιασθούν να τους χωρίσουν, παρά μετά από ένα επιτίμιο τριών ετών".

Στον 40ο κανόνα λέγει πάλι ο ίδιος ο Άγιος:

"Νέα, η οποία χωρίς την άδεια του κηδεμόνας ή πατρός της συζεί μ' ένα άνδρα, πορνεύει. Ενώ ο γάμος πού τελεστεί κατόπιν με κοινή συμφωνία, είναι έγκυρος. Συνεπώς, η πρώτη περίπτωσης είναι πορνεία ενώ η δεύτερη με γάμο δεν είναι".

Το ίδιο πράγμα λέγει ο Μέγας Βασίλειος και στον 42ο κανόνα:

"Ό γάμος, που έγινε χωρίς την άδεια των γονέων ή των κηδεμόνων, είναι πορνεία. Εάν ο πατέρας ή ο κηδεμόνας είναι στην ζωή οι παντρεμένοι νέοι είναι στην ενοχή της πορνείας, μέχρις ότου θα τους εγκρίνουν τον γάμο, διότι μόνο με την έγκριση των, εγκρίνεται ο γάμος.

118. Πόσους γάμους επιτρέπει η Εκκλησία;

Η Ορθόδοξος Εκκλησία επιτρέπει το πολύ τρεις γάμους, αλλά υπό ορισμένους όρους. Ο Μέγας Βασίλειος στον 87ον κανόνα του λέγει για τον δεύτερο γάμο:

"Ο δεύτερος γάμος επιτρέπεται στην Εκκλησία μόνο σ' αυτούς πού παρέμειναν χήροι από την νεότητα των, λόγω αποβιώσεις του άλλου συζύγου των και δεν απόκτησαν παιδιά".

Ενώ ο Απόστολος Παύλος συμβουλεύει στους χήρους την αγνεία, αλλά όποιος δεν μπορεί καλλίτερα να παντρεύεται παρά να εκπειράζεται (Α' Κορ. 7,39).

Ο άγιος Νικηφόρος στον 2ον κανόνα του Μ. Βασιλείου λέγει ότι:

"Ο δίγαμος δεν ευλογείται με στέφανα, αλλά επιτιμάτε δύο χρόνια αποχής από την Θ. Κοινωνία και ο τρίγαμος επί τρία χρόνια".

Εάν αυτοί πού παντρεύτηκαν για δεύτερη φορά είναι γέροντες, παροργίζουν τον Θεό και κανονίζονται σε μετάνοια επί τρία χρόνια με 24 μετάνοιες την ήμερα. Αυτός πού νυμφεύθηκε για δεύτερη φορά δεν μπορεί να χειροτονηθεί. (Απόστολο. κανόνας 17).

Η ακολουθία της δευτέρας στέψεως να γίνεται απλά χωρίς μεγαλοπρέπεια και ο Ιερεύς έχει την άδεια να συμμετάσχει στην τράπεζα των (7ος Νεοκαισάρειας).

Ο Ιερεύς εάν παραμείνει χήρος δεν επιτρέπεται να νυμφευθεί για δεύτερη φορά. Εάν μολαταύτα τολμήσει να παντρευτεί χάνει την ιεροσύνη του και δεν έχει άδεια να επιτελή πλέον καμία ιερατική ιεροτελεστία. (6ος του Μεγ. Βασιλείου).
Τον τρίτο γάμο επιτρέπει η Εκκλησία μόνο σε μεγάλη ανάγκη, κυρίως σ' αυτούς πού δεν απόκτησαν παιδιά μέχρι της ηλικίας των 40 ετών.

Ο Μέγας Βασίλειος λέγει ότι

"Στους τρίγαμους να επιβάλλεται αποχή από την Θεία Κοινωνία επί πέντε χρόνια, χωρίς όμως να εμποδίζονται εξ ολοκλήρου από την Εκκλησία...". (4ος Κανόνας).

Ο πρώτος γάμος είναι νόμος ο δεύτερος συγχωρείται, ενώ ο τρίτος είναι καταπάτηση του νόμου.
Ο τέταρτος γάμος απαγορεύεται τελείως από την Εκκλησία. Ο ένοχος αφορίζεται και στερείται πάσης εκκλησιαστικής ιεροτελεστίας, μέχρις ότου χωρίσει από το άλλο πρόσωπο και μετανοήσει επί οκτώ χρόνια.
"Εάν μία γυναίκα ή ένας άνδρας πεθάνουν και ο άλλος σύζυγος επιμένει να παντρευτεί πάλι, δεν αμαρτάνει.... Άλλα εάν παραμείνει χήρος (χήρα) μέχρι θανάτου, θα απόλαυση περισσότερη δόξα από τον Θεό" (Κανόνας του αγίου Γερμανού). Και ο άγιος Ιουστίνος ο φιλόσοφος, στο βιβλίο του "Απολογία", λέγει για τον δεύτερο γάμο: "Κατά τον Διδάσκαλο μας, αυτοί που παντρεύτηκαν δεύτερη φορά με τους ανθρωπίνους νόμους αμαρτάνουν, όπως αυτοί πού πεθύμησαν με την καρδιά των γυναίκα.

Διότι είναι πόρνος όχι μόνο εκείνος πού πορνεύει με έργα, αλλά και εκείνος πού επιθυμεί να πορνεύσει, διότι όχι μόνο τα έργα αλλά και οι λογισμοί είναι ορατοί στον Θεό...".

Ενώ γι' αυτούς πού κάνουν περισσότερους γάμους, οι Άγιοι πατέρες τους ονομάζουν πολύγαμους. Οπότε μετά τον δεύτερο γάμο δεν υφίσταται πλέον γάμος, αλλά πολυγαμία. Γι' αυτό είπε ο Κύριος στην Σαμαρείτιδα, η οποία είχε αμαρτήσει με πέντε άνδρες, ότι:

"Και νυν ον έχεις ουκ εστί σου ανήρ" (Ίωάν.4,18).

Αυτοί πού πέρασαν τον δεύτερο γάμο δεν αξίζει πλέον να ονομάζονται άνδρες και γυναίκες, λέγει ο Μέγας Βασίλειος στον 4ον κανόνα του. Επίσης λέγει ο ίδιος για τον τρίτο γάμο: "Οι Άγιοι Πατέρες επέτρεψαν εν σιωπή τον τρίτο γάμο (πολυγαμία) και τον θεώρησαν σαν μία κτηνώδη επιθυμία και ξένη προς το ύψος του χριστιανού ανθρώπου. Σε εμάς φαίνεται ότι αυτή η αμαρτία είναι μεγαλύτερη από την πορνεία...." (80ος κανών).

119. Ποιος είναι ο ευαγγελικός σκοπός του χριστιανικού γάμου;

Ο πρώτος σκοπός του χριστιανικού γάμου, κατά την διδασκαλία της Ορθόδοξου Εκκλησίας, είναι:

Η απόκτησης τέκνων για τον πολλαπλασιασμό του ανθρωπίνου γένους,

η βοήθεια των συζύγων μεταξύ τους για την διευκόλυνση της ζωής,

η σωματική χαλιναγώγηση,

η αποφυγή της διαφθοράς και ανηθικότητας στον κόσμο.

Και όλα αυτά για την δόξα του Θεού.

120. Τι αμάρτημα διαπράττουν αυτοί που ζουν στην παλλακεία και έχουν παιδιά; Τι πρέπει να κάνουν αυτοί για να σωθούν;

Με τον όρο παλλακεία εννοούμε την ζωή ενός ανδρός με μία γυναίκα χωρίς να έχουν ενωθεί με θρησκευτικό γάμο, σύμφωνα με τους Ιερούς Κανόνες και τους εκκλησιαστικούς νόμους. Αυτή η ζωή ταιριάζει στα ζώα, ενώ ο άνθρωπος έχει επί πλέον ανώτερες πνευματικές ανάγκες και καθήκοντα και έτσι έχει ανάγκη από την ευλογία του Θεού.

Ο πολιτικός γάμος κάθε άλλο παρά θρησκευτικός γάμος είναι και ουδέποτε είναι δυνατόν να αντικαταστήσει τον θρησκευτικό.
Αυτός πού ζει στην παλλακεία, ζει στην ακολασία. Γι' αυτό, αυτούς που είναι αστεφάνωτοι, δεν τους μνημονεύουν οι ιερείς στο Ιερό Βήμα και δεν λαμβάνουν τα δώρα τους, διότι η Εκκλησία τους αφορίζει, δηλ. τους απαγορεύει την Θεία Μετάληψη, ως ξένους προς τον νόμο του Θεού.

Οι παλλακοί εκτός από την αμαρτία των αύτη, σκανδαλίζουν και τους άλλους. Γι' αυτό δεν μπορούν να γίνουν ανάδοχοι (κουμπάροι) σε γάμο, ούτε σε Βάπτισμα, διότι πως μπορούν να κατευθύνουν τους άλλους, όταν οι ίδιοι δεν είναι σε κατάσταση να κυβερνήσουν τον εαυτό των, όπως λέγει ο Κύριος.

Ακόμη τα παιδιά των θα πάρουν στην ζωή των τη σφραγίδα της παρανομίας των γονέων τους.

Οι αστεφάνωτοι σύζυγοι, δηλ. οι παλλακοί, εκτός από το ότι ζουν στην ακόλαστη ζωή, δεν μπορούν επί πλέον και να σωθούν, μέχρις ότου εγκαταλείψουν την αμαρτία. Δηλαδή, είτε να χωρίσουν μεταξύ των, είτε να στεφανωθούν στην εκκλησία. Αφού εκτελέσουν και ένα κανόνα αποχής επί μερικά χρόνια από την Θεία Κοινωνία.
Η Πρώτη Οικουμενική Σύνοδος στον 3ον κανόνα της και η 6η Οικουμ. στον 5ον κανόνα της απαγορεύουν τελείως στους κληρικούς, οποιουδήποτε βαθμού, να έχουν κάποια γυναίκα, ως υπηρέτρια των στα σπίτια τους, εκτός από την μητέρα τους, την αδελφή τους, την θεία τους ή άλλο πρόσωπο το όποιον δεν μπορεί να προκαλέσει υποψία περί παλλακείας και όποιος καταπατήσει αυτούς τους όρους να καθαιρείται.

Αυτό ας το προσέξουν και οι παντρεμένοι, που έχουν φροντίδα για την ηθική των καθαρότητα.

Βλέπεις λοιπόν, τι φροντίδα είχαν οι Άγιοι Πατέρες για να διατηρήσουν την ηθική ζωή στην Εκκλησία του Χριστού και με Τι σθένος αγωνίσθηκαν κατά των σκανδάλων και των φοβερών παθών της ακολασίας;

121. Πως πρέπει να εκλέγουν οι ανάδοχοι για το βάπτισμα και τον γάμο και ποια είναι τα καθήκοντά των, ενώπιον των πνευματικών των τέκνων;

Οι ανάδοχοι πρέπει να εκλέγουν ανάμεσα στους πλέον ευλαβείς και ενάρετους χριστιανούς, άσχετα τι κοινωνική θέση κατέχουν, διότι οι ανάδοχοι είναι πνευματικοί καθοδηγητές των τέκνων των και έχουν μεγαλύτερα καθήκοντα απ' ότι οι κατά σάρκα γονείς τους Οι ανάδοχοι πρέπει να είναι άνθρωποι μετριοπαθείς, ηθικοί, πράοι. Να γνωρίζουν καλά την ορθόδοξο πίστη, το Πιστεύω, την ορθόδοξο κατήχηση, την Αγία Γραφή και να πηγαίνουν τακτικά στην εκκλησία. Γι αυτό, δεν επιτρέπεται να είναι ανάδοχοι στο Βάπτισμα και τον γάμο από άλλη θρησκεία (καθολικοί, προτεστάντες, αιρετικοί κ.λ.π.), αυτοί πού ζουν στην παλλακεία (οι αστεφάνωτοι), στην διαφθορά, αυτοί πού αποφεύγουν να κάνουν παιδιά, οι μέθυσοι, οι διαζευγμένοι και οι έχοντες κακό όνομα στην κοινωνία. Οι ανάδοχοι πρέπει να εκλέγονται με πολλή προσοχή και μόνο με την άδεια του Ιερέως της ενορίας, ενώπιον του οποίου οφείλουν να ομολογήσουν ότι θα φροντίσουν να διδάξουν τα πνευματικά τέκνα των τον φόβο του Θεού, να τα επιτηρούν, να τα προσκαλούν στην εκκλησία, στην εξομολόγηση, στην επιτέλεση των καλών έργων, να τα επισκέπτονται τακτικά στα σπίτια τους, να τα ελέγχουν στην ανάγκη, να τους δίνουν βιβλία χριστιανικά προς ανάγνωση, διότι οι ανάδοχοι έχουν μεγάλη ευθύνη, επειδή είναι εγγυητές των τέκνων των ενώπιον του Θεού και των ανθρώπων.
Ό ανάδοχος συνάπτει με τον αναδεκτό και τους γονείς του μία πνευματική συγγένεια, ή οποία είναι μεγαλύτερη από την σωματική, και ο ίδιος ονομάζεται πνευματικός πατέρας, ενώ ο αναδεκτός του πνευματικός γιος, σύμφωνα με τον 53ον κανόνα της 6ης Οικουμ. Συνόδου. "Οι κατά σάρκα γονείς, λέγει ο Διονύσιος ο Αρεοπαγίτης, εμπιστεύονται το παιδί των σ' ένα βαπτισμένο χριστιανό, ο οποίος είναι ένας καλός παιδαγωγός στα Θεία, διότι το παιδί θα παραμείνει σ' όλη την ζωή του υπό την καθοδήγηση του, ως πνευματικός πατέρας και εγγυητής της κατά Χριστόν ζωής του πού θα είναι...". Ο ανάδοχος πρέπει να κατοικεί όσο το δυνατόν πλησιέστερα στο τέκνο του για να το επιτηρεί και να το βοηθά στην διδασκαλία των θείων εντολών. Ιδού εν συντομία, πώς εκλέγονται οι ανάδοχοι του βαπτίσματος, του γάμου και της μοναχικής κούρας. Αυτοί πρέπει να είναι οι καλλίτεροι μεταξύ των ενάρετων, διότι αυτοί θα δώσουν λόγο ενώπιον του Θεού για τα πνευματικά των παιδιά. Μπορούμε να πούμε ότι πολλοί πιστοί ανάδοχοι σώζονται από τα πνευματικά τους παιδιά, εάν τα αναθρέψουν με τον φόβο του Θεού. Άλλα οι περισσότεροι τιμωρούνται για την οκνηρία και αδιαφορία των προς τα πνευματικά τους παιδιά.
Με τη σειρά των και τα πνευματικά παιδιά έχουν καθήκον να υπακούουν στους αναδόχους τους και εγγυητές των ψυχών των, να τους συμβουλεύονται σε όλα, να δέχονται τις καλές συμβουλές να προσεύχονται καθημερινά γι' αυτούς, για τους ιερείς πού τα βάπτισαν, τα στεφάνωσαν ή τα έκειραν και να είναι σ' όλη την ζωή των πνευματικό υπόδειγμα.
Οι ανάδοχοι των μοναχών εκλέγονται από τον ηγούμενο μεταξύ των πλέον ενάρετων μοναχών ή Πνευματικών του μοναστηρίου. Οι μοναχοί πρέπει να έχουν αναδόχους μόνον εκ των μοναχών και οι λαϊκοί μόνο εκ των λαϊκών. Δεν επιτρέπεται, ούτε είναι έντιμο έργο ο μοναχός ή μοναχή να λαμβάνουν παιδιά κατά το Άγιο Βάπτισμα (δηλ. να γίνονται ανάδοχοι), ή να κρατούν στέφανα στον γάμο. Και αν ποτέ γίνει ένα τέτοιο, το όποιον είναι ντροπή και ανομία να επιτιμούνται οι ένοχοι κατά την κρίση του οικείου Επισκόπου. Και εάν θα γίνει αυτό για δεύτερη φορά να εκδιώκονται από την Εκκλησία του Χριστού, ως καταπατητές των θείων νόμων.

122. Με ποιους όρους η Ορθόδοξη Εκκλησία εγκρίνει το διαζύγιο;

Κατά την διδασκαλία την δοσμένη από τον Κύριο μας, ο γάμος είναι αδιάρρηκτος, δηλ. ένας και μοναδικός για όλη την ζωή, "Ους ο Θεός συνέζευξε άνθρωπος μη χωριζέτω" (Ματθ.19,6). Μόνο ο θάνατος χωρίζει κατά φυσικό τρόπο τους δύο συζύγους. Μολαταύτα, υπάρχουν μερικές εξαιρέσεις από ανοχή της Εκκλησίας, οι οποίες παρέχουν τον χωρισμό των συζύγων μεταξύ των με το διαζύγιο. Το διαζύγιο είναι ή διάλυση του γάμου τον όποιο συνήψαν μεταξύ τους οι σύζυγοι, στους οποίους ή Εκκλησία δεν μπορεί να δώσει ευλογία και επίσημη νομική απόφαση, γι' αυτό δεν προβλέπεται καμία εκκλησιαστική ακολουθία για το διαζύγιο. Ή πραγματική νομιμότητα του γάμου υπάρχει μόνο στον πρώτο γάμο. Ή διάλυση αυτού του δεσμού γίνεται μόνο με τον θάνατο ενός εκ των συζύγων ή το ανώτερο, με τον θάνατο και των δύο συζύγων, οι οποίοι μετά θάνατον θα είναι σαν άγγελοι, παρότι έζησαν στην γη ως παντρεμένοι.
Μ' όλα αυτά η πράξη της εκκλησίας, χωρίς να παύση να διατηρεί τον ηθικό σκοπό του γάμου, από τους αποστολικούς ακόμη χρόνους επέτρεψε σ' αυτούς πού παραμένουν εν χηρεία μέχρι θανάτου τον γάμο. Και αυτό το έκανε για να οικονομήσει την δυνατότητα εκλογής δύο λύσεων: "Η να ζήσουν με πλήρη εγκράτεια και κυριαρχία επί των παθών των και αυτός είναι ο πλέον ανώτερος εν χηρεία βίος ή τους υπέδειξε την μέση οδό του δευτέρου γάμου, προς χαλιναγώγηση των παθών τους.

123. Ποιες είναι οι κανονικές περιπτώσεις που επιτρέπουν το διαζύγιο;

Οι κυριότεροι λόγοι πού επιτρέπουν το διαζύγιο είναι;
Α. 1) Η μοιχεία, δηλαδή η παραβίαση της συζυγικής πίστεως εκ μέρους ενός εκ των συζύγων. Αυτή η αφορμή για διαζύγιο στηρίζεται στο Ιερό Ευαγγέλιο δηλ. θείω Δικαίω (Ματθ. 19,9).
Εκτός από την μοιχεία, ο σύζυγος μπορεί να διεζευχθή, όταν του θέτουν παγίδες από τις οποίες κινδυνεύει η ζωή του, όπως ο κίνδυνος επιθέσεως ενός συζύγου στον άλλον, όπως θα ήταν η άρνηση της συζύγου για την απόκτηση παιδιών. Σ' αυτές τις περιπτώσεις το αθώο μέλος έχει δικαίωμα να καταλήξει στο διαζύγιο.
Επίσης ο σύζυγος μπορεί να πάρει διαζύγιο, όταν η σύζυγος του γίνεται ένοχος σκοπίμως εκτρώσεως της και με αυτό το έργο της παρεμποδίζει τον σκοπό του γάμου.
Όταν η γυναίκα ή ο άνδρας συμμετέχουν χωρίς την άδεια ο ένας του άλλου σε συμπόσια και ασεβείς διασκεδάσεις.
Για την σύζυγο υπάρχει λόγος να ζητήσει διαζύγιο, όταν ο άνδρας της την κατηγορεί δημοσίως ως άπιστη (καταπάτησε το στεφάνι της) και μοιχό, όταν ο σύζυγος αμαρτάνει δημοσίως ή κρυφά στο σπίτι του ή σε άλλο μέρος με άλλη γυναίκα.
Β' ως δεύτερος σπουδαίος λόγος, μετά το διαζύγιο, είναι η πτώσης ενός από τους συζύγους, από την αληθινή πίστη όπως, αποστασία, απιστία, αιρέσεις κ.λ.π. (Α' Κορ. 7,15)
Γ' Όταν ένας από τους συζύγους γίνεται ανάδοχος στο βάπτισμα του δικού του παιδιού. Έτσι όμως γίνεται πνευματικός πατέρας του παιδιού του και δεν μπορεί πλέον να ζήση συζυγικά με τον άλλο σύζυγο, διότι έχουν πνευματική συγγένεια.
Δ' Όταν ο σύζυγος λαμβάνει το αξίωμα του Επισκόπου.
Ε' Όταν ο ένας από τους συζύγους ή και οι δύο προσχωρούν στον μοναχισμό. Διότι ο ακούσιος δια του μοναχισμού θάνατος είναι ανώτερος από τον κοσμικό, ο οποίος βρίσκεται στην δουλεία της αμαρτίας (12ος κανών της 6ης Οικουμ. Συνόδου). Ακόμη όποιος αφήσει την νόμιμη σύζυγο του, χωρίς λόγο διαζυγίου, και πάρει άλλη, πρέπει να κανονίζεται ως πόρνος και μοιχός, κατά την εντολή του Κυρίου (Ματθ. 19,9), δηλ. να απέχει της Θείας Κοινωνίας, κατά τον Μέγα Βασίλειο επί 15 χρόνια.

124. Πότε θεωρείται ότι έληξε το διαζύγιο; Δηλαδή, σε ποια στιγμή οι δύο σύζυγοι είναι ελεύθεροι να παντρευτούν από νομικής απόψεως;

Το κανονικό διαζύγιο θεωρείται τελειωμένο όταν στους συζύγους υφίστανται οι παραπάνω λόγοι περί διαζυγίου (δηλ. μοιχεία, άρνησης πίστεως, είσοδος στον μοναχισμό κλπ.).

Πρέπει ακόμη, εκτός από τις νόμιμες αιτίες, που αναφέραμε, να υπάρχουν και οι νομοθετικές αποφάσεις της πολιτείας, οι οποίες είναι αυτές:

Οι περιπτώσεις προδοσίας, η εξαφάνισης του ανδρός από την γυναίκα του, η έλλειψης εκπληρώσεως των συζυγικών καθηκόντων κλπ.

125. Σε τι συνίσταται το κατ εικόνα και ομοίωση του Θεού από τον άνθρωπο και σε ποιο μέρος συγκεκριμένα υπάρχουν;

Η ψυχή είναι η εικόνα του Θεού στον άνθρωπο, δεδομένου ότι έχει τρεις δυνάμεις αλλά μία φύση. Οι δυνάμεις της ανθρώπινης ψυχής είναι οι εξής:

Η αίσθησης, η λογική και η θέλησης.

Με την αίσθηση ο άνθρωπος συγκρίνεται με τον Θεό, με την λογική συγκρίνεται με τον Υιό και με την θέληση συγκρίνεται προς το Άγιο Πνεύμα. Και όπως στην Αγία Τριάδα τρία είναι τα πρόσωπα, αλλά δεν είναι τρεις αλλά ένας Θεός έτσι και η ανθρώπινη ψυχή, ενώ έχει τρεις ψυχικές δυνάμεις, όμως δεν είναι τρεις οι ψυχές αλλά μία.

Η διάκρισης στο κατ' εικόνα και ομοίωσιν Θεού της ανθρώπινης ψυχής, κατά τους Αγίους Πατέρας, Βασίλειον τον Μέγα, Ιωάννη τον Χρυσόστομο, τον άγιο Ιερώνυμο και άλλους συνίσταται σ' αυτό, ότι η εικόνα του Θεού λαμβάνεται από την ψυχή στον καιρό της γεννήσεως της και η ομοίωσης του Θεού τελειοποιείται στην ψυχή από το Βάπτισμα.
Οπότε λοιπόν η εικόνα του Θεού είναι στην λογική, στην θέληση και στην αίσθηση, ενώ η ομοίωσης του Θεού είναι στην βία του ανθρώπου για την τελειοποιήσει του με την πραγματοποιήσει των καλών έργων και με την βοήθεια της Θείας Χάριτος.

Ιδού Τι λέγει γ' αυτά ο Μέγας Βασίλειος: "Ποιήσομεν ανθρωπον, Είπεν ό Θεός, κατ' εικόνα και καθ' όμοίωσιν. Το ένα, δηλαδή το κατ' εικόνα, το ανάγουμε στην κτίση του Θεού, ενώ το άλλο, το καθ' ομοίωσιν, να το επιτύχουμε με την καλή μας προαίρεση".

Ενώ ο άγιος Δημήτριος του Ροστώβ λέγει:

"Με άφησε ο Θεός για ν' αγωνισθώ να γίνω όμοιος μ' Αυτόν."

Έτσι λοιπόν, κατά την εικόνα είμαι λογικός, ενώ κατά την ομοιότητα είμαι χριστιανός.. Συνεπώς να γνωρίζουμε ότι το κατ' εικόνα του Θεού είναι και στην ψυχή του απίστου ανθρώπου, ενώ το καθ' ομοίωσιν είναι δυνατόν μόνον στους ενάρετους χριστιανούς. Και όταν θα αμαρτήσει θανάσιμα ο χριστιανός, τότε μόνο στερείται της ομοιώσεως με τον Θεό και όχι της εικόνος αυτού. Και εάν ακόμη στα αιώνια βάσανα θα τιμωρείται ο άνθρωπος, το κατ' εικόνα παραμένει το ίδιο στον άπαντα αιώνα, ενώ το καθ' ομοίωσιν δεν είναι δυνατόν να υπάρχει".

ΠΕΜΠΤΗ  ΣΥΝΟΜΙΛΙΑ

126. Πότε δίνει ο Θεός στον άνθρωπο τον φύλακα άγγελό του; Στη κυοφορία, στην γέννηση ή στο Άγιο Βάπτισμα;

Κατά την Ιερά Παράδοση της Εκκλησίας του Χριστού, ο φύλαξ άγγελος δίνεται στον άνθρωπο στο Άγιο Βάπτισμά του.

Αυτό το γεγονός μπορούμε να καταλάβουμε καλλίτερα από την 5η ευχή προς κατηχούμενους, όπου μεταξύ των άλλων, λέγει και αυτά: "Συνόδευέ τον στην ζωή του με φύλακα άγγελο για να τον λυτρώνει από κάθε παγίδα του εναντίου, από προσβολή του πονηρού, από δαίμονα μεσημβρινό και από κακές φαντασίες".

Εκτός από τον φύλακα άγγελο ο Θεός στέλνει στον άνθρωπο και άλλους αγγέλους στην ζωή του για να τον βοηθούν, να τον κατευθύνουν και να τον παρηγορούν στους πειρασμούς του, στις δοκιμασίες του εκ του πνευματικού πολέμου, τις οποίες περνάει ο άνθρωπος σ' αυτόν τον κόσμο. Περί αυτών των θείων λόγων, ο Θείος Παύλος λέγει: Ότι οι άγγελοι είναι "λειτουργικά πνεύματα προς διακονία αποστελλόμενα δια τους μέλλοντας κληρονομεί σωτηρία" (Εβρ. 1,14). Με αυτό τον ορισμό ο Απόστολος Παύλος εξυψώνει τον λογισμό των υπηκόων και παρηγορεί πάρα πολύ τους χριστιανούς, διότι φανερώνει Ότι ο Θεός έχει πολλή φροντίδα γι' αυτούς, αφού τους αγγέλους, οι οποίοι υπερβαίνουν κατά πολύ τους ανθρώπους, τους διέταξε να υπηρετούν την σωτηρία των ανθρώπων.

Αλλά βλέπουμε ότι τόσο στον Παλαιό Νόμο, όσο και στον Νόμο της Χάριτος, οι άγγελοι αποστέλλονται από τον Θεό να βοηθούν και να εξυπηρετούν τους ενάρετους ανθρώπους, όπως τον Λώτ, τον Αβραάμ, τον Ιακώβ, τον Μωϋσή, τον Βαλαάμ, τον Ιησού του Ναυή, τον Γεδεών, τον Μανασσή και άλλους, ενώ από την Καινή Διαθήκη τον Ιωσήφ, την Παρθένο Μαρία, τους Ποιμένας, την Μαρία Μαγδαληνή και άλλους.

Με αυτές τις λίγες μαρτυρίες έδειξα ότι ο Πανάγαθος Θεός βάζει σε εμάς φύλακας αγγέλους, όχι μόνο στο Άγιο Βάπτισμα, αλλά σ' όλη την ζωή μας, οι οποίοι βοηθούν τους δικαίους στην οδό της σωτηρίας, που Τον αγαπούν και πιστεύουν σ' Αυτόν.

127. Οι άπιστοι, οι ειδωλολάτρες και οι αιρετικοί δέχονται και αυτοί από τον Θεό φύλακα άγγελο;

Μερικοί απ' αυτούς επειδή δεν είναι βαπτισμένοι στο Όνομα του Χριστού δεν λαμβάνουν φύλακας αγγέλους. Μα ούτε και πιστεύουν σε αγγέλους. Ενώ όσοι λέγουν μολαταύτα ότι πιστεύουν στον Θεό, αλλά είναι αιρετικοί, αυτοί καταθλίβουν και απομακρύνουν από κοντά των τον άγγελο του Κυρίου, ο οποίος αγαπά την αλήθεια μόνο της ορθοδόξου πίστεως, που στηρίζεται στον Χριστό και τους Αποστόλους Του.

Όσον αφορά τους ειδωλολατρικούς λαούς, αυτοί μόλις έχουν από ένα φύλακα άγγελο, ως φύλακα των συνόρων ολοκλήρου της χώρας των, κατά τη μαρτυρία της Αγίας Γραφής, η οποία λέγει: "Έστησε όρια εθνών κατά αριθμόν αγγέλων Θεού" (Δευτ. 32,8). Αυτοί οι άγγελοι συμμετέχουν στις συνεδριάσεις των αρχόντων μιας χώρας, οι οποίοι την κυβερνούν.

Κατά παράδοση, υπάρχουν φύλακες άγγελοι για τα φρούρια, για τις πόλεις, τα χωριά, τα μοναστήρια και οπουδήποτε δοξάζεται το Όνομα του Θεού.

128. Ποιος είναι ο σκοπός του φύλακος αγγέλου στην ζωή τον ανθρώπου και πώς τον βοηθάει στην σωτηρία;

Ο σκοπός του φύλακος αγγέλου είναι να φυλάγει τον άνθρωπο με αόρατο τρόπο από τους πειρασμούς του διαβόλου, από κάθε είδους αμαρτωλή πτώση, να τον κατευθύνει στην εκκλησία, στην μετάνοια, στην προσευχή. Να τον παρηγορεί στις στενοχώριες της ζωής και να τον προτρέπει στα καλά έργα.

Ο φύλαξ άγγελος δόθηκε από τον Θεό για την σωματική και ψυχική προστασία του ανθρώπου. Ουδέποτε κοιμάται, κατά τον λόγο του ψαλμωδού: "Μηδέ νυστάξει ο φυλάσσων σε" (Ψαλμ. 120.3).

Ο φύλαξ άγγελος προστατεύει την εμπιστευμένη σ' αυτόν ψυχή σε καιρό πειρασμού, εάν έχει πίστη και φόβο Θεού, όπως λέγει ο ίδιος βασιλεύς και προφήτης:"Παρεμβάλει άγγελος κύκλω των φοβούμενων αυτόν" (Ψαλμ. 33,9) Ο φύλαξ άγγελος υπηρετεί την σωτηρία του ανθρώπου (Εβρ. 1,14).
Λυτρώνει τον άνθρωπο σε επικίνδυνες περιστάσεις (Πράξ. 5,19 12,7-8 9, 11). Είναι λειτουργικό πνεύμα του Θεού για την προστασία των ανθρώπων (Ψαλμ. 102,21 103,5 Λουκ. 16,22).

Οι άγγελοι βλέπουν πάντοτε την δόξα του Θεού στους ουρανούς και προσεύχονται για τους ανθρώπους.

129. Ο χριστιανός έχει και κακό άγγελο που τον ακολουθεί σ' όλη του την ζωή του; Ποιος είναι ο σκοπός του;

Ναι, κάθε χριστιανός έχει από το βάπτισμα του ένα αγαθό άγγελο, ο οποίος στέκεται δεξιά του και τον συμβουλεύει σε κάθε ευάρεστο στον Θεό έργο. Αυτός γράφει λεπτομερώς ένα προς ένα, όλα τα καλά έργα που κάνει στην ζωή του ο άνθρωπος και τα οποία θα παρουσίαση στην ώρα της Κρίσεως.

Επίσης, από την βρεφική του ηλικία ακολουθεί τον χριστιανό και ένας κακός άγγελος (διάβολος), ο οποίος γράφει και αυτός λεπτομερώς, κάθε αμαρτία που κάνει ο άνθρωπος στην ζωή του, μέχρι την ώρα του θανάτου. Όταν κάνει κάποια αμαρτία ο άνθρωπος, αμέσως ο διάβολος άγγελος , του φέρνει την αμαρτία στα εναέρια τελώνια για να γραφθεί εκεί και με τά τον θάνατο του να τον εμποδίσουν και να τον κατεβάσουν στην άβυσσο της κολάσεως, όπως αναφέρεται αυτό στην ζωή του αγίου Βασιλείου του Νέου, που εορτάζει τον μήνα Μάρτιο.

Ο σκοπός , του πονηρού πνεύματος είναι να πειράζει τον άνθρωπο πάντοτε και να τον παρακινεί στην αμαρτία, με την σκέψη, την φαντασία, τις αισθήσεις, τα λόγια, τα έργα, το σώμα και με την ψυχή.

Εάν ο άνθρωπος τον ακούσει, επιθυμήσει την αμαρτία και την επιτέλεση ακόμη, ο διάβολος τότε γράφει κάθε κακή σκέψη, λόγο, και έργο που έκανε στη ζωή του, για τα οποία θα ζητήσει λόγο στην μέλλουσα Κρίση, μετά θάνατο, εάν βέβαια δεν λύση τις αμαρτίες με την μετάνοια και την εξομολόγηση.

130. Πώς μπορεί ο χριστιανός να λυτρωθεί από τους πειρασμούς τον διάβολο, ο οποίος τον ακολουθεί σ' όλη την ζωή του;

Είναι ανάγκη για την σωτηρία του ο άνθρωπος να πειράζεται από τον διάβολο, διότι εάν δεν πειράζεται δεν θα σωθεί, δεν μπορεί να σκληραγωγηθεί στην πνευματική μάχη, και δεν μπορεί να έχει κανένα μισθό για τα καλά του έργα, όταν τα κάνει συνήθως χωρίς κανένα διαβολικό εμπόδιο.

Γι' αυτό λέγει και ο απόστολος Πέτρος Ότι: "Ο αντίδικος ημών διάβολος ως λέων ωρυόμενος περιπατεί ζητών τίνα καταπιεί, άν τις τητε στερεοί τη πίστη..." (Α' Πέτρ. 5,8-9). Συνεπώς λοιπόν, η ζωή μας είναι μία μάχη με τον διάβολο, που μας πειράζει είτε με το σώμα μας, είτε με τους συνανθρώπους μας, είτε κατευθείαν με δικές του σκοτεινές ενέργειες. Οι πειρασμοί, όπως είπαμε, είναι απαραίτητοι, αρκεί μόνο να μη νικούμεθα.
Ένας μεγάλος άγιος ασκητής έλεγε: "Επαρον τους πειρασμούς και ουδείς ο σωζόμενος".

Ο χριστιανός μπορεί να παραμένει άτρωτος από τις παγίδες του διαβόλου, όταν εκτελεί τα αγαθά έργα και ιδιαίτερα την προσευχή, την νηστεία, την ταπείνωση, την αγάπη, την εξομολόγηση, την μετάνοια, την ελεημοσύνη και την μακροθυμία.

131. Εάν ο άνθρωπος αμαρτάνει με την θέληση του, τότε ο αγαθός άγγελος απομακρύνεται από κοντά του; Ενώ όταν κάνει ένα καλό έργο φεύγει απ' αυτόν ο διάβολος (κακός άγγελος);

-Εάν η αμαρτία είναι θανάσιμη ενώπιον του Θεού, τότε πώς θα αγαπήσει ο άγγελος του Κυρίου τους αμαρτωλούς και δεν θα απομακρυνθεί απ' αυτούς; Και εάν "Ο ποιών την αμαρτία εκ του διαβόλου εστίν" (ΑΙ Ιωάν. 3,8-10), πώς θα σταθεί ο άγγελος δίπλα σ' αυτόν που κάνει τα έργα του διαβόλου, δίπλα δηλ. στους μέθυσους, στους ακόλαστους, στους πόρνους, στους άπίστους, στους ψεύτες, στους φιλάργυρους, στους μισάνθρωπους και αιρετικούς; Και εάν η αμαρτία απομακρύνει τον άνθρωπο της ευλογίας του Θεού τότε πώς θα σταθεί ο άγγελος Κυρίου δίπλα στον εργαζόμενο την ανομία; Και εάν το Άγιο Πνεύμα λυπήτε από την αμαρτία (Γαλ. 4,30 Α Ι Θεσ. 5,19), πώς δεν θα λυπηθεί ο άγγελος, και δεν θα φύγει από τον αμαρτάνοντα, ο οποίος δεν θέλει να επιστρέψει με την μετάνοια;
Βεβαίως λοιπόν, ο διορισμένος από τον Θεό φύλαξ άγγελος για τον κάθε χριστιανό, μισεί την αμαρτία διότι αυτή φονεύει την ψυχή και απομακρύνεται απ' αυτόν που εκτελεί την παρανομία.

Όμως πάλι επιστρέφει και βοηθεί τον αμαρτωλό άνθρωπο, όταν αυτός μετανοήσει με καρδιακό πόνο και δάκρυα, για όσα έκανε (Β' Κορ. 7,9).

Διότι "χαρά γίνεται εν ουρανώ επί ενί αμαρτωλώ μετανοούντι" (Λουκ. 15,7-10), δεδομένου ότι ο Θεός θέλει "πάντας ανθρώπους σωθήναι και εις επίγνωσιν αληθείας ελθείν" (Β' Πέτρ. 3,9).

Όποτε λοιπόν, όταν ο άνθρωπος κάνει το κακό, λυπεί και απομακρύνει από κοντά του το Άγιο Πνεύμα και τον φύλακα άγγελό του και στην θέση των έρχεται ο διάβολος.

Ενώ, όταν ο χριστιανός επιστρέψει μ' όλη του την καρδιά στην ζωή της μετανοίας, ευαρεστεί τον Θεό και όλους τους ουράνιους αγγέλους, έρχεται πάλι κοντά του ο φύλαξ άγγελός του και απομακρύνεται το Πνεύμα του σατανά. αυτός ο αγώνας γίνεται στην καρδιά και τον νου του άνθρώπου μέχρι το τέλος της ζωής του.

132. Ποια είναι η ανώτερη φιλοσοφία για τον χριστιανό;

Κατά τον Άγιο Βασίλειο, η υψηλότερη φιλοσοφία για , τον χριστιανό είναι να σκέπτεται πάντοτε τον θάνατο.

Ενώ κατά την Αγία Γραφή είναι ο φόβος του Θεού.

Ο φόβος του Θεού είναι απόλυτα αναγκαίος για την προσκύνηση του Θεού (ψαλμ. 5,8) και για την υπηρεσία Του. Επίσης χρειάζεται για την σωτηρία μας, για την φύλαξη των εντολών του Θεού, για την αποφυγή των αμαρτιών, για την απόκτηση της αγιότητας, για την διακυβέρνηση της ψυχής με δικαιοσύνη, για την δίκαια Κρίση.

Γι' αυτό η Αγία Γραφή μας διδάσκει να βαδίζουμε με τον φόβο του Θεού και όλα να τα εκτελούμε με πίστη και τον φόβο του Θεού.

133. Ποια είναι τα ιδιώματα της ψυχής μετά θάνατον;

Η ψυχή μετά τον θάνατο του σώματος διατηρεί τα δοσμένα από το Θεό ιδιώματα της, όπως, την μνήμη, την λογική, την σκέψη, την αντίληψη, τον αυτεξούσιο κλπ.

Ενώ αντίθετα μερικές ιδιότητες, όπως η χαρά, η οργή, ο φόβος, η φαντασία, η δραστηριότητα και τα παρόμοια δεν λειτουργούν εκεί, όπως λειτουργούσαν εδώ, όπου η ψυχή ήταν ενωμένη με το εμπαθές σώμα.

Όλα αυτά τα ιδιώματα μετά τον θάνατο αποπνευματοποιούνται και οι σωματικές δυνάμεις γίνονται πνευματικές, κατά τον λόγο του Αποστόλου Παύλου, που λέγει: "σπείρετε σώμα ψυχικό, εγείρεται σώμα πνευματικόν" (Α' Κορ. 15,44).

Τα ιδιώματα του αναστηθέντος εκ των νεκρών σώματος, κατά τον Απόστολο Παύλο είναι τέσσερα:

	Η αφθαρσία,
	η τιμή,
	η δύναμης και
	η πνευματικότητα.

Ενώ τα ιδιώματα της αναστημένης ψυχής είναι, όσα αναφέραμε παραπάνω τα οποία παραμένουν αιωνίως ενωμένα μαζί της είτε αυτή είναι στον παράδεισο είτε είναι στην κόλαση.

Αντίθετα, τα φυσικά ιδιώματα του ανθρωπίνου σώματος, όπως η δυνατότητα γονιμοποιήσεως και ακράτειας σε τροφές και ηδονικές απολαύσεις, μετά τον θάνατο δεν συντροφεύουν την ψυχή, δεδομένου Ότι τα πνευματικά σώματα στον παράδεισο δεν έχουν ανάγκη από τροφές και ποτά, όπως λέγει ο Απόστολος Παύλος: "Η Βασιλεία του Θεού ουκ εστίν βρώσης και πάσης, αλλά δικαιοσύνη, ειρήνη και χαρά εν Αγίω Πνεύματι" (Ρωμ.14,17).

134. Οι ψυχές των δικαίων γνωρίζονται μεταξύ τους στο παράδεισο και των αμαρτωλών στην κόλαση; Ποια σχέση υπάρχει μεταξύ των ευρισκομένων στον παράδεισο, στην κόλαση και των ζώντων στην γη;

Το ότι οι δίκαιοι γνωρίζονται μεταξύ των στον παράδεισο, δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία.

Αυτό μας το φανερώνει ο ίδιος ο Σωτήρ στην παραβολή του πλουσίου και του Λαζάρου· "Και εν τω Άδη επάρας τους οφθαλμούς αυτού, υπάρχων εν βασάνοις, ορά , τον Αβραάμ από μακρόθεν και τον Λάζαρο εν τοις κόλποις αυτού" (Λουκ. 16,23). Και όχι μόνο φαίνονται αλλά μαθαίνουμε από το ιερό Ευαγγέλιο Ότι και ακούονται μεταξύ των. Ιδού τι λέγει ο πλούσιος από την κόλαση προς τον Αβραάμ: "Πάτερ Αβραάμ ελέησαν με και πέμψουν Λάζαρο".

Η σχέση που υπάρχει μεταξύ των είναι ότι ακούουν οι μεν τους δε, αλλά από μακριά, όπως οι κολασμένοι ζητούν την βοήθεια των σεσωσμένων για να λυτρωθούν από τα βάσανα.

Ενώ οι ζώντες έχουν σχέση πνευματικής αγάπης με τους νεκρούς, ασχέτως που ευρίσκονται και κάνουν προσευχές και ελεημοσύνες για να λυτρωθούν από κάθε είδους τιμωρία.

Είναι καθήκον των και προπαντός στην Θεία Λειτουργία να προσεύχονται για τους νεκρούς, των οποίων είναι δυνατή η έξοδος της ψυχής των από την κόλαση και η μεταφορά της στον παράδεισο δια του θείου ελέους.

Και αυτό είναι δυνατόν μέχρι της εσχάτης κρίσεως, διότι μετά απ' αυτή δεν μπορούν πλέον ποτέ να αλλάξουν θέση.

135. Ο Θεός, ο οποίος γνωρίζει και πριν να γεννηθούν αυτούς που δεν θα σωθούν, γιατί δεν τους αναγκάζει να βαδίσουν την οδό της σωτηρίας;

Ναι, ο Θεός τα γνωρίζει όλα πριν εμείς γεννηθούμε.

Γνωρίζει ποιοι από τους ανθρώπους θα σωθούν και ποιοι θα κολασθούν. Άλλα δεν τους προσδιορίζει εκ των προτέρων και τους αφήνει στο ελεύθερο θέλημα τους.

Εάν αναγκάσει τον άνθρωπο στην οδό της σωτηρίας, του αφαιρεί την ελευθερία και το αυτεξούσιο και τότε ο άνθρωπος δεν θα έχει κανένα μισθό.

Ο Θεός δεν είναι διαρρήκτης της πόρτας της ψυχής μας, αλλά κτυπά μόνο την πόρτα και το άνοιγμα της έγκειται στην ελεύθερη θέληση του άνθρωπου. "Άκουσε τι λέγει ο Κύριος; "Ιδού έστηκα επί την θύραν και κρούω· εάν τις ακούσει μου της φωνής και άνοιξη την θύραν, και εισελεύσομαι προς αυτόν και δειπνήσω μετ' αυτού και αυτός μετ' εμού" (Αποκ. 3,20).

Ο Θεός γνώριζε εκ των προτέρων ότι η πόλης Νινευή θα χανόταν, λόγω των αμαρτιών της, αλλά δεν είχε αποφασίσει την καταστροφή της εκ των προτέρων, διότι περίμενε την επιστροφή των ανθρώπων.

Η επιστροφή τους με την μετάνοια επέφερε και την μεταβολή της αποφάσεως του Θεού για το καλό τους.
Έτσι λοιπόν παραμένει στην θέληση του ανθρώπου να στεφανωθεί ή να τιμωρηθεί, διότι ο Θεός "πάντας ανθρώπους θέλει σωθήναι και εις επίγνωσιν αληθείας ελθείν".

Για την προσωπική μας σωτηρία ζητάει από εμάς μόνο μία προϋπόθεση ο Θεός: Την ενότητα της θελήσεως μας με την δική του θέληση και τότε ουδέποτε θα κολασθούμε.

136. Ο άνθρωπος που λόγω κακής διαπαιδαγωγήσεως ήταν κακός από την παιδική του ηλικία, θα κολαστεί μετά θάνατο;

Εδώ την μεγαλύτερη ευθύνη την έχουν οι γονείς.

Και αυτός που δεν γνώρισε το θέλημα του Θεού και αμάρτησε, λέγει ο Κύριος Ότι, "δαρήσεται ολίγας" (Λουκ. 12,48).

Αλλά πολλούς μας τιμωρεί ο Θεός όχι διότι ξέρουμε πολύ λίγα, αλλά δεν ενδιαφερθήκαμε να μάθουμε περισσότερα, ώστε να κάνουμε και περισσότερα.

137. Πώς μπορεί να βοηθήσει η Εκκλησία τις ψυχές των πιστών μετά θάνατο;

Λέγει ο άγιος Συμεών Θεσσαλονίκης ότι περισσότερο από οποιαδήποτε εργασία, οι ψυχές των νεκρών μας βοηθούνται μετά θάνατο με την Θεία Λειτουργία και την εξαγωγή μερίδας στην προσκομιδή γι' αυτούς.
Οι προσευχές υπέρ των νεκρών έχουν περισσότερη δύναμη, όταν αυτοί ήταν πιστοί χριστιανοί, ελεούσαν τον πλησίον των και πέθαναν εν μετάνοια.

Συγχρόνως αυτές οι προσευχές των ζώντων είναι ενώπιον του Κυρίου μία έμπρακτος εκδήλωσις φιλαδελφίας προς τους πεθαμένους αδελφούς των.

Εάν οι αμαρτίες του νεκρού ήταν μικρές τότε αυτός ωφελείται από την γενομένη στο όνομα του Λειτουργία, από τις προσευχές και τις ελεημοσύνες που γίνονται γι' αυτόν.

Ενώ, εάν οι αμαρτίες του είναι πολλές και μεγάλες και δεν τις εξομολογήθηκε στην ζωή του, τότε δεν συγχωρείται, αλλά μόνο αισθάνεται κάποια ανακούφιση, διότι ο Θεός έκλεισε την πόρτα του παραδείσου γι' αυτόν. Ωφελούνται όμως και οι ζώντες που προσεύχονται γι' αυτόν.
Η μερίδα που εξάγεται γι' αυτόν στην Λειτουργία, στην μνημόνευση των νεκρών, ενώνει τον αποθανόντα αδελφό με τον Θεό και κοινωνεί μαζί του αόρατος.

Ωφελούν ακόμη τις ψυχές των νεκρών και τα μνημόσυνα που γίνονται την τρίτη, την ενάτη και την 40η ημέρα από του θανάτου των.

Η μνημόνευσης των νεκρών συνεχίζεται να γίνεται από ένα έτος μέχρι και επτά, με μνημόσυνα στην εκκλησία.

Αυτός που απέθανε εξομολογημένος, αλλά δεν πρόφθασε να εκτέλεση τον κανόνα του (επιτίμιο) βοηθείται μετά θάνατο από τις ακολουθίες της εκκλησίας, τις προσευχές και ελεημοσύνες που γίνονται γι' αυτόν.

Μεταξύ των προσευχών που λέγονται για τους νεκρούς οι πλέον ωφέλιμες είναι της Θείας Λειτουργίας. ("Άγιος Συμεών Θεσσαλονίκης).

138. Τι και πόσα είναι τα εναέρια τελώνια, από τα οποία διέρχεται η ψυχή μετά τον θάνατόν της;

Τα εναέρια τελώνια από όπου περνούν και ελέγχονται οι ψυχές των ανθρώπων μετά θάνατον, είναι σχηματισμένα σε ομάδες πονηρών πνευμάτων, τα οποία στέκονται στην οδό από όπου πρόκειται να περάσουν οι ψυχές και τις εμποδίζουν, λέγουν τα αμαρτήματα που έκαναν, ακόμη και αυτά που εξομολογήθηκαν και τα εγκατέλειψαν από πολύ χρόνο πριν, τις σκέψεις ή τα έργα, που έκαναν με την θέληση των ή όχι, από την παιδική τους ηλικία μέχρι την ώρα του θανάτου των.

Ο άγιος Απόστολος Παύλος λέγει γι' αυτά τα διαβολικά τελώνια: "Ότι ουκ εστίν ημών η πάλη προς τους κοσμοκράτορας του σκότους του αιώνος τούτου" (Εφεσ. 6,12). Έτσι, όπως ο Απόστολος Παύλος βεβαιώνει, ο οποίος ανέβηκε μέχρι τρίτου ουρανού, καθώς και η παράδοση της Εκκλησίας μας διδάσκει, τα εναέρια πνεύματα διαιρούνται σε ομάδες ή τάγματα, κατά τον αριθμό των παθών και των θανάσιμων αμαρτιών.

Το ένα τάγμα είναι φοβερότερο από το άλλο, έχει επικεφαλής ένα απαίσιο δαίμονα ως αρχηγό, ο οποίος έχει σκοπό να εξέταση την ψυχή για κάθε αμάρτημα της. Δηλαδή, πότε το έκαμε, πώς το έκαμε, πόσες φορές, σε τι περιβάλλον, εάν το εξομολογήθηκε ή όχι στον ιερέα, εάν έκανε ή όχι επιτίμιο γι' αυτό, εάν παρακίνησε και άλλους να κάνουν το ίδιο ή όχι.

Τα φοβερότερα τελώνια που εμποδίζουν τους περισσοτέρους χριστιανούς είναι τα της πορνείας, μέθης, εκτρώσεων, υπερηφάνειας, απιστίας, εγκλημάτων, ακηδίας, φιλαργυρίας, μίσους και γαστριμαργίας.

Τώρα όσο για τον ακριβή αριθμό των πονηρών τελωνίων, παραμένει άγνωστο.

Μερικοί άγιοι και μάλιστα ο άγιος Βασίλειος ο Νέος (26 Μαρτίου) απαριθμεί τα εναέρια πνεύματα σε 20, προκειμένου για τις βασικότερες αμαρτίες, άλλοι τα απαριθμούν σε 24. Εμείς δεν πρέπει να εξετάζουμε τα απόκρυφα μυστήρια του Θεού.

Μόνο αυτό πρέπει να ξέρουμε. Ότι και για ένα λόγο μας άκαιρο, θα δώσουμε λόγο εκείνη την ώρα (Ματθ. 5,22). Γι' αυτό πρέπει να εγκαταλείψουμε κάθε αμαρτία μας, να εξομολογούμεθα στους καλλίτερους Πνευματικούς, να κάνουμε ελεημοσύνες, να τρέχουμε όσο γίνεται συχνότερα στην εκκλησία, διότι έτσι θα συγχωρήσει ο Θεός τις αμαρτίες μας και οι ψυχές μας θα γλιτώσουν από τα εναέρια πνεύματα και τα βάσανα της κολάσεως.

ΕΚΤΗ  ΣΥΝΟΜΙΛΙΑ

139. Γιατί υπάρχει τόσος πόνος στον κόσμο;

Λέγει ο δίκαιος Ιώβ: "Αλλά άνθρωπος γεννάται κόπω" (Ιώβ 5,7).

Ο Απόστολος Παύλος λέγει ότι όλα τα έργα γίνονται με κόπο και πόνο (Ρωμ.8,21).

Ο πόνος στον κόσμο είναι καρπός της πτώσεως του ανθρώπου από τον παράδεισο (Πράξ. 3,16). Είναι καρπός της αμαρτίας (Ψαλμ.7,14-16). Άλλ' όμως, εάν δεχόμεθα κάθε πόνο με υπομονή και ευχαρίστηση, λαμβάνουμε μεγάλη πνευματική ωφέλεια πολύτιμη για την σωτηρία της ψυχής μας.

Γενικά βλέπουμε ότι, όσο πολλαπλασιάζεται η αμαρτία και η πλάνη στον κόσμο, τόσο αυξάνεται και ο πόνος, δηλαδή η πείνα, η σύγχυση, οι πόλεμοι, οι παντός είδους ασθένειες και ο θάνατος.

Η φροντίδα ημών των χριστιανών είναι να εγκαταλείψουμε την αμαρτία, να συμφιλιωθούμε με τον Θεό, να αποκτήσουμε τον φόβο του Θεού, την ταπείνωση, την υπομονή και τότε όλα τα βάσανα μας θα λιγοστέψουν και θα έλθει μεγάλη ωφέλεια στις ψυχές μας.

140. Ο πόνος είναι αρραβώνας των αιωνίων βασάνων ή το αντίλυτρο των αμαρτιών μας; Ποιος είναι ο σκοπός της υπάρξεως του πόνου;

Ο σκοπός του πόνου για τους χριστιανούς είναι ένας και μοναδικός:

Η συγχώρησης των αμαρτιών εδώ στην γη με κάθε είδους ασθένειες, στενοχώριες και θλίψεις, επίσης ο εξαγνισμός και η σωτηρία της ψυχής μας.

Γι` αυτούς πού δεν θέλουν να διορθωθούν και να μετανοήσουν, ο πόνος είναι ο αρραβώνας των αιωνίων βασάνων. Ενώ αυτοί πού δέχονται τον πόνο με υπομονή και με ευχαριστία στον Θεό και ζουν με μετάνοια, τότε είναι γι' αυτούς ο καλλίτερος δρόμος για την διόρθωση και συγχώρηση των αμαρτιών των, διότι λυτρώνονται από τις αιώνιες θλίψεις της κολάσεως.
Βλέπουμε ότι εδώ στην γη αυτοί πού υποφέρουν περισσότερο, είναι ειρηνικοί με τη συνείδηση τους, ενάρετοι και ισχυροί απέναντι των πειρασμών, πλησιέστερα στον Θεό από τους άλλους και σώζονται ευκολότερα, όπως ο δίκαιος Ιώβ, ο πτωχός Λάζαρος, οι Άγιοι Απόστολοι, οι Μάρτυρες, οι Όσιοι και τόσοι άλλοι. Ενώ αυτοί πού ζουν άνετα, είναι υγιείς, έχουν περιουσία και κάθε απολαυστικό στην γη, είναι συνήθως αδύνατοι στην πίστη, άσπλαχνοι, τυραννικοί, γαστρίμαργοι, εγωιστές, φοβούνται τον θάνατο και πεθαίνουν με βαρείες αμαρτίες, προς αιώνια τιμωρία τους.
Ο πόνος επετράπη άνωθεν για την σωτηρία και την συγχώρηση των αμαρτιών μας και για την πνευματική μας πρόοδο, εάν εμείς τον δεχόμεθα με ευχαρίστηση, ως από το χέρι του Θεού, όπως λέγει ο προφήτης Δαβίδ: "Η ράβδος σου και η βακτηρία σου, αύται με παρεκάλεσαν" (Ψαλμ.22,5).

Όποτε λοιπόν, η ράβδος και η βακτηρία του πόνου τους ευσεβείς και πιστούς χριστιανούς τους στηρίζουν, τους εμπνέουν στα καλά έργα, τους καθαρίζουν από τις αμαρτίες και τους καταξιώνουν μεγαλυτέρων στεφάνων και απολαύων στον ουρανό. Ενώ για τους κακοπροαίρετους, η ράβδος του πόνου είναι τιμωρία επάνω στην τιμωρία και χαλινός στο στόμα, διότι δεν θέλουν να πλησιάσουν τον Κύριο (Ψαλ.31,10).

141. Πώς πρέπει να υπομένουμε την αρρώστια, την αδικία, την κακολογία, την πτώχεια και κάθε είδους στενοχώριες εδώ στη γη;

Πρώτα - πρώτα να έχουμε εμπιστοσύνη ότι ο πόνος, παραχωρήθηκε από τον Θεό Πατέρα μας για την σωτηρία μας και όχι για την αιώνια τιμωρία μας.

Κατόπιν να τον δεχόμεθα με υπομονή και καλοσύνη. Η υπομονή μας να συνοδεύεται από ευλάβεια και εγκράτεια (Β' Πέτρ. 1, 6-7), από χαρά (Κολ. 1,11) και από ελπίδα.

Η υπομονή στους πόνους επαυξάνει σ' εμάς την προσευχή, την διάθεση για εξομολόγηση, για την Θεία Κοινωνία, για την ανάγνωση των ιερών βιβλίων, για ιερούς στοχασμούς γύρω από τα Πάθη του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού και όλων των αγίων Του, τα οποία ήταν ασυγκρίτως βαρύτερα από τα δικά μας και προκαλεί αγαθές σκέψεις για την μακαριά ζωή του παραδείσου.

Διότι άλλη οδός σωτηρίας δεν υπάρχει παρά αυτή του σταυρού, πού συνοδεύεται με πόνους, με υπομονές και θυσίες, όπως μας είπε ο Σωτήρ: "Εν τη υπομονή υμών κτήσασθε τας ψυχάς ημών" (Λουκ. 21,19), και "Ο υπομείνας εις τέλος ούτος σωθήσεται" (Ματθ.24,13).

142. Για ποια αιτία υποφέρουν τα αθώα παιδιά; Ποιες αμαρτίες ξεπληρώνουν;

Στην έξοδο διαβάζουμε: "Εγώ ειμί ο Κύριος ο Θεός σου, Θεός ζηλωτής, αποδιδούς αμαρτίας γονέων επί τέκνα, έως τρίτης κα τετάρτης γενεάς" (Έξοδ. 20,5).

Και πάλι: "Ο Θεός επάγων ανομίας πατέρων επί τέκνα και επί τέκνα τέκνων, επί τρίτην και τετάρτην γενεάν" (Εξοδ. 34,7), (Ψαλμ.36,28).

 Ο μεγάλος προφήτης Ιερεμίας λέγει: "Ποιών έλεος εις χιλιάδας και αποδιδούς αμαρτίας πατέρων εις κόλπους τέκνων αυτών μετ' αυτούς, ο Θεός ο μέγας ο ισχυρός" (Ιερεμ. 39,18).

Ο προφήτης Ησαΐας λέγει: "Ετοιμάσαντα τέκνα σου σφαγήναι ταις αμαρτίαις του πατρός αυτών" (Ησαΐου14,21).
Απ' αυτές τις μαρτυρίες λοιπόν της Αγίας Γραφής, μπορούμε να εννοήσουμε καθαρά, για ποια αιτία υποφέρουν τα αθώα παιδιά και ποιών τις αμαρτίες πληρώνουν.

143. Πώς αντιμετωπίζει η Εκκλησία τον ανθρώπινο πόνο και ποια είναι τα καθήκοντα του χριστιανού απέναντι αυτών πού υποφέρουν;

Η Εκκλησία ανακουφίζει και θεραπεύει τους πόνους των ανθρώπων με διάφορα είδη προσευχών προς τον Πανάγαθο Θεό.

Η σπουδαιότερη προσευχή για τους ασθενείς είναι το μυστήριο του Αγίου Ευχελαίου και διάφορες ευχές για την απόκτηση της υγείας.
Ο χριστιανός έχει μεγάλο καθήκον απέναντι των δοκιμαζόμενων από θλίψεις συνανθρώπων του να τους βοηθάει το κατά δύναμη, τόσο με υλικά μέσα: ρουχισμό, τρόφιμα, φιλοξενία, περίθαλψη, χρήματα κλπ. όσο και με πνευματικά μέσα όπως: με την προσευχή υπέρ αυτών, την ηθική των ενίσχυση με λόγια πνευματικά, με την συμπόνια, με την παρηγοριά κλπ. όπως μας διδάσκει ο Απόστολος Παύλος λέγοντας: "Χαίρειν μετά χαιρόντων και κλαίειν μετά κλαιόντων" (Ρωμ. 12,15).

144. Τι είναι οι πειρασμοί και γιατί επετράπη στον άνθρωπο να πειράζεται;

Οι πειρασμοί είναι δοκιμασίες πού έρχονται εναντίον του ανθρώπου από τον διάβολο και τους υπηρέτες του, τους κακούς ανθρώπους.

Ο άνθρωπος αφήνεται από τον Θεό να πειράζεται για να δοκιμαστή η πίστης του (Α' Πέτρ. 1,6-7), η αγάπη του προς τον Θεό(Δευτ. 13,3), η υπακοή του (Δευτ. 8,2), εάν είναι προσκολλημένος στα μάταια αγαθά, όπως συνέβη με τον Ιώβ (Ιώβ 1,9-12). Στην πράξη οι πειρασμοί είναι ανάλογοι προς τις ανθρώπινες δυνάμεις της φύσεως του κάθε ανθρώπου.

Στους δυνατότερους στην πίστη παραχωρεί ο Θεός βαρύτερους πειρασμούς, για να προοδεύσουν στην αγιότητα και να αξιωθούν μεγαλυτέρων στεφάνων.

Ενώ στους αδυνάτους στην πίστη και υπομονή, παραχωρεί η Θεία Του πρόνοια ελαφρότερους πειρασμούς για να τους βοηθήσει να νικήσουν και να μη απελπισθούν.

Ιδού Τι λέγει ο Απόστολος Παύλος: "Πειρασμός υμάς ου είληφεν ει μη ανθρώπινος· πιστός δε ο Θεός, ος ουκ εάσει υμάς πειρασθήναι υπέρ ο δύνασθε, αλλά ποιήσει συν τω πειρασμώ και την έκβασιν του δύνασθαι υμάς υπενεγκείν" (Α' Κορ. 10,13).

Το ίδιο πράγμα λέγει και ο προφήτης Δαβίδ: "ότι ουκ αφήσει Κύριος την ράβδο των αμαρτωλών επί τον κλήρο των δικαίων, όπως αν μη εκτείνωσιν οι δίκαιοι εν ανομίες χείρας αυτών" (Ψαλμ. 124,3).

Ο δίκαιος Ιώβ λέγει ότι οι πιστοί φορτώνονται με διαφόρους πειρασμούς, κατά παραχώρηση του Θεού (Ιώβ 7,8). "Όμως ουδέποτε ο Θεός επιτρέπει στους εκλεκτούς Του, πειρασμούς υπεράνω των δυνάμεων των.

145. Ποιοι είναι οι μεγαλύτεροι πειρασμοί τον ανθρώπου, από τους οποίους προέρχονται οι άλλοι;

Οι ρίζες των κακών είναι τρεις:

η επιθυμία του σώματος,

η επιθυμία των οφθαλμών και

η αλαζονεία του βίου, όπως λέγει ο άγιος ευαγγελιστής Ιωάννης (Α' Ιωάν. 2,16).

Η, όπως λέγει ο άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός είναι

η φιληδονία,

η φιλοδοξία και

η φιλαργυρία, από τις οποίες γεννιούνται όλα τα κακά.

Με αυτά τα τρία είδη των πειρασμών δοκίμασε και ο σατανάς να πειράξει τον Κύριο (Ματθ. 4,1-11).

146. Ποιοι είναι οι τρεις εχθροί προς τους οποίους αγωνιζόμαστε και πειραζόμαστε μέχρι θάνατο;

Είναι ο διάβολος, ο κόσμος, δηλαδή οι απολαύσεις του κόσμου και η σάρκα.

Αυτοί οι τρεις εχθροί μας πολεμούν με κάθε είδους πειρασμούς και λίγοι είναι εκείνοι οι χριστιανοί, πού τους νικούν με την Χάρι του Χριστού και είναι οι νικητές και οι μακάριοι αυτού του αιώνος.

Αλλά "εάν μη Κύριος φύλαξη οίκον, εις μάτην ηγρύπνησεν ο φυλάσσων" λέγει το Άγιο Πνεύμα με το στόμα του ψαλμωδού Δαβίδ.

Όταν μας βοηθεί ο Κύριος, "ουδείς ημών πορθείτε την πόλιν" (Αντίφωνο τρίτου ήχου).

147. Ποιοι είναι οι μεγαλύτεροι πειρασμοί με τους οποίους πολεμούν αυτοί οι τρεις εχθροί τις ψυχές μας;

Ο διάβολος, η πηγή παντός κακού, μας πειράζει κατευθείαν με

λογισμούς

απιστίας,

βλασφημίας,

αμφιβολίας,

απελπισίας,

υπερηφάνειας και

κενοδοξίας.

Ενώ πλαγίως μας πειράζει με τα θέλγητρα του κόσμου, με λογισμούς αλαζονείας, κενοδοξίας, οργής και ακολασίας επίσης με τα πάθη της φιλαργυρίας, πλεονεξίας, ζηλοφθονίας, φιλονικίας, τιμωρίας των άλλων, φλυαρίας και αλλά. Με το σώμα ο διάβολος μας πειράζει στα πάθη της γαστριμαργίας, της μέθης, της ασωτίας, της χαυνότητας της θελήσεως μας, της αναισθησίας της καρδίας μας, της φυγοπονίας και άλλων παρομοίων.

148. Από πόσα και ποια μέρη πειράζεται ο χριστιανός;

Κατά την μαρτυρία του αγίου Μελετίου του Ομολογειτού, ο χριστιανός πειράζεται από τον διάβολο από οκτώ μέρη και συγκεκριμένα:
1) Από άνω μας πειράζει όταν με όλες τις δυνάμεις μας αγωνιζόμαστε χωρίς διάκριση για την απόκτηση των αρετών. Δηλαδή, νηστεία μέχρι εξαντλήσεως, σωματικούς κόπους πάνω από τα κανονικά μέτρα αντοχής, αγρυπνία ολονύκτια και άλλα πνευματικά έργα τα οποία οδηγούν στην τελειότητα, όταν βέβαια γίνονται με διάκριση.
2) Από κάτω μας πειράζει ο διάβολος με την ακηδία και οκνηρία για την εκτέλεση των καλών έργων. Έτσι λοιπόν, αδυνατίζει η θέλησης μας, το λογιστικό της ψυχής μας, ο έλεγχος της συνειδήσεως, η γενναιοψυχία και επιμονή στην πνευματική πάλη.
3) Από αριστερά μας πειράζει ο διάβολος με τα παντός είδους σωματικά πάθη, όπως την μέθη, την γαστριμαργία, την φιλαργυρία, την οργή, το μίσος, την εκδίκηση και κάθε σωματική και ψυχική κακία. Ονομάζονται έτσι, διότι έρχονται κατευθείαν από τον διάβολο και κάθε αγωνιστής αντιλαμβάνεται εύκολα αυτές τις παγίδες , του πονηρού.
4) Από τα δεξιά μας πειράζει με τα ψυχικά πάθη και την υπερβολική ευαισθησία πού είναι δυσκολονόητα και δυσδιάκριτα και δυσθεράπευτα, όπως είναι: η υπερηφάνεια, η αλαζονεία, το εγωιστικό θέλημα, η κενοδοξία, η μνησικακία, η έξαψης, η παρακοή, ο εγωισμός, η αίρεσης, το σχίσμα, η βλασφημία, η υπερβολική εμπιστοσύνη στο έλεος του Θεού, η αμφιβολία, η απιστία, τα όνειρα, τα οράματα, η μαγεία κλπ. Αυτά τα πάθη πού έχουν σαν θεμέλιο την υπερηφάνεια, από την οποία εξέπεσε ο εωσφόρος στον Άδη, δύσκολα γνωρίζονται και θεραπεύονται.
5) Από εμπρός μας πειράζει ο διάβολος για τα μελλοντικά πράγματα, δηλαδή μας προξενεί μέριμνα σε υποθέσεις άλλων και σε σωματικούς κόπους για την επαύριον διότι νομίζουμε ότι ο Θεός δεν φροντίζει σε όλη μας την ζωή. Οι πειραζόμενοι μ' αυτούς τους
λογισμούς ετοιμάζουν περιουσίες για τα γεράματα των, κοπιάζουν μόνο γι' αυτή την ζωή, φοβούνται ότι δεν θα έχουν να φάγουν και να πιουν, αποβάλλουν παιδιά, λέγοντας ότι δεν έχουν με Τι να τα μεγαλώσουν, φιλονικούν για περιουσιακά ζητήματα, είναι πολύ τσιγκούνηδες και φιλάργυροι, δεν κάνουν ελεημοσύνη και είναι εγωιστές.
6) Από πίσω μας πειράζει ο διάβολος με τις ενθυμήσεις των αμαρτιών και παθών, πού μας αιχμαλώτιζαν στην νεότητα μας και μας παρακινεί να τα επαναλάβουμε. Έτσι μας φέρνει στον νου τα πρόσωπα με τα οποία αμαρτήσαμε, τον τόπο όπου αμαρτήσαμε, τις αιτίες των αμαρτιών οι οποίες μας νίκησαν, αυτούς με τους οποίους τσακωθήκαμε, τα λόγια τα οποία ανταλλάξαμε για να αρχίσουμε πάλι να τους μισούμε. Μας υπενθυμίζει τις σαρκικές αμαρτίες τις οποίες κάναμε, τα κορίτσια πού σκανδαλίσαμε, τους μέθυσους και άλλες περασμένες αμαρτίες και μας κεντρίζει την θέληση να πέσουμε στα ίδια αμαρτήματα από τα οποία με δυσκολία λυτρωθήκαμε.
7) Από μέσα μας δηλαδή από την καρδιά, μας πειράζουν οι αόρατοι εχθροί με όλα τα πάθη πού κυριαρχούν στην καρδιά, όπως. Την οργή, την πλάνη, την επιθυμία, την εκδίκηση, την σκληρότητα, τον φθόνο, την υπερηφάνεια και τα παρόμοια, όπως λέγει ο Κύριος:"Τα δε εκπορευόμενα εκ του στόματος εκ της καρδίας εξέρχεται, κακείνα κοινοί τον άνθρωπον. Εκ γαρ της καρδίας εξέρχονται διαλογισμοί πονηροί, φόνοι, μοιχείαι, πορνείαι, κλοπαί, ψευδομαρτυρίαι, βλασφημίαι.." (Ματθ. 15,18-19). Γι' αυτό και ο προφήτης Δαβίδ προσευχόταν λέγοντας: "Καρδίαν καθαράν κτίσον εν εμοί, ο Θεός, και Πνεύμα ευθές έγκαινισον εν τοις εγκάτοις μου" (Ψαλ.50,11).
Από έξω μας πειράζουν και μας νικούν οι δαίμονες με τις πέντε αισθήσεις, οι οποίες είναι τα παράθυρα της ψυχής. Ιδιαίτερα με την όραση, με την ακοή και με την γεύση. Για τους πειρασμούς πού εισέρχονται στην καρδιά από την επίδραση των αισθήσεων, ακούμε να λέγει ο προφήτης Ησαΐας: "Κύριε, εισήλθε ο θάνατος εν ταις θύραις ημών". Για τους οφθαλμούς λέγει ο Σωτήρ: ""Όστις επεθύμησε γυναίκα προς το εμοίχευσε αυτήν, ήδη εμοίχευσε αυτήν εν τη καρδία αυτού" (Ματθ. 5,28).
Ιδού λοιπόν, ότι απ' όλα τα μέρη πετά ο σατανάς σαΐτες εναντίον μας θέλοντας να μας τραυματίσει με αμαρτίες και να μας οδηγήσει στην απώλεια. Εμείς όμως έχουμε καθήκον να εξομολογούμαστε όλους τους λογισμούς στον Πνευματικό μας και να αποφεύγουμε τους πειρασμούς του διαβόλου με την δύναμη της προσευχής, της νηστείας, της ταπεινώσεως, της προφυλάξεως του νου και της αναγνώσεως ιερών βιβλίων. Και εάν παρ' όλα αυτά οι σαΐτες των πειρασμών δεν απομακρύνονται από κοντά μας, τότε αυτό είναι σημείο ότι οι ρίζες των παθών είναι ριζωμένες καλά στον νου και στην καρδιά μας. Είναι ακόμη απόδειξη ότι δεν κάναμε καθαρή εξομολόγηση των λογισμών μας και ξεπήδησαν από μέσα μας οι αμαρτίες. Σ' αυτή την περίπτωση έχουμε ανάγκη από θερμή προσευχή, συνοδευομένη με δάκρυα και νηστεία, εφ' όσον η αμαρτία συνεχίζει να μας κυρίαρχη.

149. Ποιοι είναι οι πλέον δυσδιάκριτοι και δυσκολοθεράπευτοι πειρασμοί;

Είναι οι εσωτερικοί πειρασμοί της ψυχής, δηλαδή:

Λογισμοί βλασφημίας, αμφιβολίας σε θέματα πίστεως, απελπισίας, κατόπιν εγωκεντρικοί πειρασμοί, λογισμοί υψηλοφροσύνης, εμπιστοσύνης στον εαυτό μας και άλλοι.

Ενώ ανάμεσα στους σωματικούς πειρασμούς οι πλέον επίμαχοι και επικίνδυνοι είναι οι λογισμοί της ακολασίας, διότι είναι συνδεδεμένοι με την φύση του σώματος μας.

Επίσης αυτός πού υπερηφανεύεται, εγκαταλείπεται από τον Θεό να πέσει στην πορνεία.

Γι' αυτό οι Άγιοι Πατέρες μας συμβουλεύουν να φεύγομε από οποιαδήποτε αφορμή πορνείας, από κάθε σαρκικό λογισμό για να μη κατάληξη σε πράξη, να προφυλασσόμαστε από οποιοδήποτε πρόσωπο πού μας σκανδαλίζει και μας σπρώχνει στο φοβερό αμάρτημα της ακολασίας.

150. Γιατί έχει ο σατανάς τόση δύναμη να πολεμά τον άνθρωπο και γιατί παραχωρεί ο Θεός να πειράζεται και να εξαπατάται από την αμαρτία το πλάσμα του;

Ο σατανάς δεν έχει την δύναμη και την άδεια να κυριεύει, να ξεγελά ή να εξαναγκάζει την θέληση του ανθρώπου για την αμαρτία. Αυτός μόνο τον πειράζει με κάθε είδους τεχνάσματα, φαντασίες, ενθυμήσεις, με τις αισθήσεις, με τις φυσικές αδυναμίες, με την ηδονή του κόσμου, με τους λογισμούς κ.λ.π.

Ο σατανάς ουδέποτε φανερώνει στον άνθρωπο το πρόσωπο του, δεν αποκαλύπτεται κατευθείαν σαν εχθρός στον άνθρωπο. Αλλά τον πολεμά κρυφά ή φανερά ή με τους κακούς ανθρώπους, χρησιμοποιώντας κάθε είδους τεχνάσματα πονηρά, ώστε να μην αποκαλυφθεί ο ίδιος, διότι ο σκοπός του είναι η πτώσης μας στην αμαρτία και η απώλεια μας.

Αυτός ονομάζεται πειρασμός και πατήρ του ψεύδους διότι με τους πειρασμούς και τις ψεύτικες παγίδες του θέλει να μας οδηγήσει στην αμαρτία. Ο σατανάς ακόμη εξαναγκάζει την θέληση μας, υποδαυλίζει τα πάθη και τις σαρκικές ορέξεις της ψυχής και του σώματος, δημιουργεί αφορμές για την εκτέλεση αμαρτιών, μας στριφογυρίζει πάντοτε τον νου στις πτώσεις μας, αλλά δεν έχει την θέληση και άδεια από τον Θεό να μας πίεση για την διάπραξη της αμαρτίας, διότι τότε δεν θα είχαμε καμιά ενοχή, ούτε τιμωρία και κανείς δεν θα λυτρωνόταν από τις παγίδες του.

Όμως, εάν ο άνθρωπος εξασθενεί κατά την θέληση του και την προσευχή, εάν γλυκαίνεται από τα δελεάσματα του διαβόλου και συγκατατίθεται στην αμαρτία, τότε δεν είναι γι' αυτό ένοχος ο διάβολος, αλλά ο άνθρωπος. Γι' αυτό του δόθηκε φύλαξ άγγελος για να τον βοηθεί, να του χαρίζει την Χάρη του Αγίου Πνεύματος, να τον ενισχύει, να τον οδηγεί στην εκκλησία, στην εξομολόγηση, δηλαδή στην κάθαρση των αμαρτιών του και ο Πνευματικός να τον συμβουλεύει και να τον συγχωρεί. Γι' αυτό του υπόσχεται και μισθό, εάν νικήσει, ή τιμωρία, εάν νικηθεί.

Ο Θεός επιτρέπει στον διάβολο να πειράζει τον άνθρωπο, για να τον κάνη δυνατότερο στην πίστη και ο άνθρωπος να έχει όλη την φροντίδα της σωτηρίας του μόνο στον Θεό, και όχι στις δυνάμεις του. Επίσης ο πιστός άνθρωπος, όταν αγωνίζεται περισσότερο, θα έχει περισσότερο μισθό από τον Θεό.

Ο Θεός αφήνει τον σατανά να πειράζει τον άνθρωπο αλλά δεν επιτρέπει στον διάβολο να τον πειράξει παραπάνω από τις δυνάμεις του (Α' Κορ. 10,13). Μόνο ο υπερήφανος και άπιστος αφήνεται από τον Θεό να πειράζεται από τον διάβολο μέχρις ότου ταπεινωθεί και ζητήσει την βοήθεια του Θεού και των λειτουργών Του.

Στον άνθρωπο όμως του προσφέρεται η δύναμης να νικήσει και απομακρύνει τον διάβολο (Εφ. 6,11 Πέτρου 5,9).

151. Ποια είναι τα σπουδαιότερα όπλα με τα οποία νικούμε τους πειρασμούς τον διαβόλου;

Δύο είναι τα μεγαλύτερα όπλα με τα οποία νικούμε όλες τις διαβολικές παγίδες.

Πρώτα είναι η αγία προσευχή και μετά η ταπείνωσης. Προσευχόμαστε πάντοτε στον Ουράνιο Πατέρα μας, λέγοντας: "Και μη εισενέγκης ημάς εις πειρασμόν, αλλά ρύσαι ημάς από του πονηρού" (Ματθ. 6,13). Δηλαδή ζητάμε από τον Θεό να μη επιτρέψει να πειραχτούμε υπεράνω των δυνάμεων μας και να μας λύτρωση απ' όλες τις παγίδες του πονηρού. Όποτε λοιπόν, σε κάθε πειρασμική περίσταση πρέπει να προσευχώμεθα με επιμονή, με δάκρυα, με νηστεία και με συντετριμμένη καρδιά.

Οι Πατέρες μας συνιστούν να λέγωμεν πάντοτε την ευχή του Ιησού, ιδιαίτερα σε καιρό του πειρασμού, διότι το όνομα του Κυρίου βγαίνει σαν ένα σπαθί από την καρδιά μας και φονεύει τους νοητούς εχθρούς.
Το δεύτερο όπλο κατά των διαβολικών επιθέσεων είναι η ταπείνωσης. Άκουσε Τι λέγει ο Δαβίδ: "Έταπεινώθην και έσωσε με ο Κύριος" (Ψαλμ. 114,6). Όταν είμεθα περικυκλωμένοι από πάθη και πειρασμούς να ταπεινούμαστε από τα βάθη της καρδιάς μας, δηλαδή, να θεωρούμε τους εαυτούς μας τους πιο αμαρτωλούς, λέγοντας ότι για τις αμαρτίες μας και την υπερηφάνεια μας πειραζόμαστε και τότε θα φύγει ο διάβολος από κοντά μας, διότι το ισχυρότερο πυρ, πού κατακαίγει τον διάβολο είναι η ταπείνωσης, η προσευχή, τα δάκρυα και η νηστεία. Άλλα όπλα σε περίοδο πειρασμών είναι: Η καρτερική στους πειρασμούς υπομονή, η συχνή εξομολόγηση των λογισμών, η ανάγνωση των ιερών βιβλίων, η αποφυγή αφορμών για αμαρτίες, η Θεία Κοινωνία, η σιωπή, η αποδέσμευση από τα εγκόσμια έργα και άλλα.

152. Ποιες είναι οι ωφέλειες που αποκομίζουμε στον πόλεμο κατά τον διαβόλου;

Η πρώτη ωφέλεια είναι ότι χωρίς πειρασμούς και χωρίς πάλη με τους δαίμονας δεν μπορούμε να σωθούμε ούτε και ποτέ να στεφανωθούμε.

Γι' αυτό λέγει κάποιος πατήρ της ερήμου: "Επαρον τους πειρασμούς και ουδείς ο σωζόμενος".
Κατόπιν οι πειρασμοί μας διδάσκουν την πείρα του πνευματικού πολέμου, μας σκληραγωγούν στην ζωή, μας βοηθούν να προοδεύσουμε πνευματικά.

Επίσης μας επαυξάνουν την πίστη, μας διδάσκουν και μας εξαναγκάζουν να προσευχώμεθα περισσότερο, να αγρυπνούμε, να πηγαίνουμε συχνότερα στην εκκλησία, να κάνουμε νηστεία, ανάγνωση των Ιερών βιβλίων, συχνή εξομολόγηση και Θεία Κοινωνία. Οι πειρασμοί μας ταπεινώνουν, μας δείχνουν την αδυναμία μας και την ανικανότητα μας, όταν είμεθα μόνοι χωρίς την θεία βοήθεια. Ακόμη ενισχύουν την υπομονή, την προσευχή, τα δάκρυα, την ταπείνωση και την πίστη μας. Ιδού ο σκοπός και οι ωφέλειες των επί της γης πειρασμών του διαβόλου.

153. Πάτερ Κλεόπα, Τι είναι η μαγεία και ποια είναι τα είδη της;

Με την λέξη μαγεία εννοούμε την επίκληση δαιμονικής δυνάμεως προς βοήθεια των ανθρώπων, αντί της βοηθείας του Θεού, με σκοπό την πραγματοποιήσει συγκεκριμένων ανθρωπίνων επιδιώξεων. Η μαγεία εξασκήθηκε τόσο στον εβραϊκό λαό, την περίοδο της Παλαιάς Διαθήκης, όσο και στους χριστιανούς του Νόμου της Χάριτος μέχρι και των ημερών μας. Στην Παλαιά Διαθήκη ζήτησε την βοήθεια του διαβόλου δια της μαγικής τέχνης ο βασιλεύς Σαούλ και ευθύς τιμωρήθηκε από τον Θεό, Μάγοι ήταν ο Βαλαάμ και οι τρεις μάγοι οι οποίοι ασχολιόντουσαν με την αστρολογία.
Κατά την διδασκαλία του αγίου Νικόδημου του Αγιορείτου, η μαγεία διαιρείται σε πολλά είδη και συγκεκριμένα:
Η κυρίως μαγεία δια της οποίας εννοούμε την επίκληση των δαιμόνων για να αποκαλύψουν στους ανθρώπους κρυμμένους θησαυρούς, χαμένα αντικείμενα και άλλα παρόμοια.
Η μαντεία, το δεύτερο είδος μαγείας, με το οποίο μερικοί άνθρωποι ομιλούν για το μέλλον από διάφορα σημεία του χεριού πού εξηγούν, γι' αυτό και ονομάζεται και χειρομαντεία, και από άλλα βέβαια αντικείμενα, όπως χαρτοπαίγνια, καφέδες, σπυριά κλπ.
Νεκρομαντεία, δηλαδή επίκλησης της βοηθείας των δαιμόνων στα μνήματα για να παίδευση αυτούς πού είναι στην ζωή. Οι νεκρομάντης απαιτούν να κληθεί η νεκρή από τον Άδη ψυχή όπως έκαναν οι μάντεις στην εποχή του προφήτου Σαμουήλ (Α' Βασ.28,3), για να μάθουν το μέλλον ή για να εκδικηθούν κάποιον. στις ημέρες μας δρα η νεκρομαντεία συστηματικά στους πιστούς, όπως π.χ. το σβήσιμο των ανθράκων, η απαγγελία συγκεκριμένων λέξεων ανακατωμένων με προσευχές για τους ασθενείς και οι οποίοι ισχυρίζονται ότι είναι μάντεις.
Γητεία, δηλαδή μαντεία η μαγεία με ιερά αντικείμενα, όπως η μαντεία με το ψαλτήριο, πού σήμερα ονομάζεται "άνοιγμα , του ψαλτηρίου", μαντεία με αντικείμενα της εκκλησίας, όπως η περιβολή ιερών αμφίων, κλειδιά εκκλησιών, στάκτη από θυμιατήριο, αντιγραφή μερικών ρυθμικών κτύπων καμπάνας και τειχών της εκκλησίας ή το ανάκρουσμά τους μπροστά σε καντήλια κλπ.
Η γοητεία, δηλαδή ο πόθος μερικών νέων να παντρευτούν με πρόσωπα της αρεσκείας των με την επίκληση της σατανικής βοηθείας. Αυτό στον λαό ονομάζεται "ειμαρμένη, ριζικό".
Η μαντεία με τα εντόσθια των ζώων, πού ονομάζεται και οιωνοσκοπία. Σ' αυτό το είδος μαγείας υπάγονται και τα όνειρα, τα ζώδια, οι καλές και κακές ώρες, η μαντεία σε μέλη του σώματος, πού λέγεται και προμήνυμα (σφύριγμα στα αυτιά, θόρυβος των ματιών, η φαγούρα στις παλάμες κλπ.).
Τα φυλακτά τα οποία έχουν στο χέρι ή στο στήθος από διάφορα πολύχρωμα κομμάτια υφάσματος για να τους φυλάγουν από ασθένειες, από κινδύνους και από ζημιές, αφού πρώτα επικαλεσθούν την δύναμη του διαβόλου.
Οι επικαλούμενοι τους δαίμονες (κλύδωνες), είναι αυτοί πού μαντεύουν για τα μέλλοντα με την βοήθεια των δαιμόνων. Σ' αυτούς περιλαμβάνονται και αυτοί πού ανάβουν φωτιές μπροστά στα σπίτια των και τρέχουν στην φωτιά, οι εγγαστρίμυθοι και οι μαντεύοντες με τα εντόσθια των ζώων. Αυτή η μαγεία είναι πολύ διαδεδομένη στις ημέρες μας.
Αστρολογία, είναι η μαγεία πού έδρασε από τους παλαιότατους χρόνους μέχρι σήμερα. Με την αστρολογία εννοούμε την πρόβλεψη των μελλόντων με την κίνηση των αστέρων, των πλανητών, των ανέμων, των νεφών και των άλλων γενικά φαινομένων. Οι αστρολόγοι ισχυρίζονται ότι κάθε άνθρωπος έχει το δικό του αστέρι, πράγμα το οποίο συναντάμε και στην δική μας λαογραφία.
Ιδού μερικά από τα σημαντικότερα είδη μαγείας, πού υπάρχουν και στις ημέρες μας, τα οποία πρέπει να καταπολεμούμε και να αποφεύγουμε, επειδή γίνονται με διαβολικές ενέργειες και επινοήσεις και πολλούς χριστιανούς οδήγησαν στην απώλεια.

154. Ποιες είναι οι συνέπειες της μαγείας;

Όσοι ασχολούνται με τα μάγια ή τρέχουν στις μαγείες, διαπράττουν μεγάλη αμαρτία ενώπιον του Θεού και εναντίον του Άγίου Πνεύματος, διότι αφήνουν τον Θεό και ζητούν βοήθεια από τον διάβολο. Αρνούνται τις προσευχές της Εκκλησίας και μπαίνουν στα σπίτια των μάγων. Εγκαταλείπουν τους λειτουργούς του Χριστού και πηγαίνουν στους υπηρέτες του σατανά. Δηλαδή, αφήνουν το ζών ύδωρ, τον Ιερέα και την σωτήριο Χάρι της Εκκλησίας και για τα εμπαθή και ανθρώπινα ενδιαφέροντα των ζητούν την συμπαράσταση των μάγων, πού είναι εχθροί του Χριστού. Αρνούνται την αλήθεια και δέχονται το ψευδός, διότι όλα τα μαγικά λόγια και επικλήσεις είναι ψεύδη και δαιμονικές απάτες.
Μια τέτοια μεγάλη αμαρτία δεν συγχωρείται στους ενόχους ούτε στον παρόντα αιώνα ούτε στον μέλλοντα, όπως λέγει ο Χριστός, εάν δεν μετανοήσουν σ' όλη τους την ζωή.

Εναντίον αυτών των μάγων ξεσπούν κάθε είδους κακίες και κίνδυνοι. Πρώτα - πρώτα τους ελέγχει ή συνείδησης των, διότι άφησαν τον Θεό και ακολούθησαν τον διάβολο. Κατόπιν κανονίζονται να απέχουν από την Θεία Κοινωνία επί πολλά έτη, από 7 έως 15 και ακόμη μέχρι 20. Αυτοί πού τρέχουν στους μάγους, αποβάλλουν από την ψυχή τους την Χάρι του Χριστού και βάζουν στο σπίτι της καρδίας των το πνεύμα του σατανά. Αρνούνται τον Χριστό και ενώνονται με τον διάβολο. Όλοι αυτοί δεν πρέπει να ονομάζονται χριστιανοί, αλλά αποστάται. Τιμωρούνται από τον Θεό με ασθένειες και μάλιστα ανίατες, με οικογενειακά προβλήματα, με ζημιές και διενέξεις, με πτώχεια και φοβερό θάνατο. Και εάν δεν εξομολογηθούν με δάκρυα, δεν θα σωθούν. Ενώ από την Εκκλησία αποβάλλονται τελείως, δηλαδή χωρίζονται από τον Χριστό και παραδίνονται με την θέληση των στα χέρια του νοητού εχθρού. Εάν πεθάνουν στην αμαρτία των αυτή, δεν κηδεύονται από ορθόδοξο Ιερέα, αλλά όπως οι ειδωλολάτρες και οι αρνητές της πίστεως, προς αιώνια τιμωρία των στα βάσανα της κολάσεως. Αυτές λοιπόν είναι οι φοβερές συνέπειες της μαγείας.

155. Τι επιτίμιο επιβάλλεται από τους Αγίους Πατέρας στους μάγους και όσους τρέχουν σ' αυτούς;

Ο αυστηρότερος από όλους τους Πατέρας είναι ο Μέγας Βασίλειος. Ιδού Τι λέγει στον 72ο κανόνα του:

"Αυτός πού παραδίδει τον εαυτό του στους μάγους ή σε ομοίους με αυτούς, κανονίζεται με τον κανόνα των φονέων". Αυτός θέτει τους μάγους στο ύψος ενοχής της ανθρωποκτονίας και των αρνητών του Χριστού, δηλ. τους απαγορεύει από την Θεία Κοινωνία από 10 έως 20 χρόνια. Στον 65ο κανόνα, ο ίδιος Άγιος λέγει τα έξης: "Αυτός πού ασχολείται με μάγια θα επιτιμάτε με τον κανόνα του φονέως, δηλ. 20 χρόνια, το οποίον θα εφαρμόζεται, όπως φαίνεται, μόνο για ένα αμάρτημα". Ενώ ο 61ος κανών της 6ης Οικουμ. Συνόδου απαγορεύει από την Θεία Κοινωνία για έξι χρόνια αυτούς πού πηγαίνουν στους μάντεις, στα χαρτοπαίγνια και σ' άλλα παρόμοια, για να μάθουν τα μέλλοντα. Και "εάν επιμένουν σ' αυτά και δεν προφυλάγονται από τις τέχνες της απώλειας και ειδωλολατρίας, αποφασίζουμε να απέχουν τελείως από την Εκκλησία, όπως και οι Ιεροί Κανόνες διδάσκουν...".

Ο άγιος Ιωάννης ο Νηστευτής, συντομεύει τον κανόνα κατά των μάγων και των ακολούθων των, μόνο σε τρία χρόνια αποχής από την Θεία Κοινωνία, εάν εξομολογηθούν την αμαρτία των, εάν την εγκαταλείψουν οριστικά και εάν νηστεύουν καθημερινά μέχρι της τρίτης απογευματινής και κάνουν κάθε ήμερα 250 μετάνοιες.
Αλλά και η Αγία Γραφή μας δείχνει πόσο σκληρά τιμωρεί ο Θεός τους καταφεύγοντας στους μάγους, διότι λέγει τα εξής: "Φαρμακούς ου περιποιήσετε" δηλ. μη τους αφήσετε να ζήσουν ("Εξοδ. 22,18). Και άλλου πάλι λέγει: Και ανήρ ή γυνή, ος αν γένηται αυτών εγγαστρίμυθος ή επαοιδός, θανάτω θανατούσθωσαν αμφότεροι" (Λευϊτ. 20,27). Και πάλι: "Και ψυχή, η εάν επακολούθηση έγγαστριμύθοις η έπαοιδοίς, ώστε έκπορνεύσαι οπίσω αυτών, επιστήσω το πρόσωπον μου επί την ψυχήν εκείνη και απολώ αυτήν εκ του λάου αυτής" (Λευϊτ. 20,6).
Βλέπουμε ακόμη ότι τον βασιλέα Μανασσή τιμώρησε ο Θεός με πικρή δουλεία στην Βαβυλώνα, διότι "διήγαγε τα τέκνα αυτού εν πυρί εν Γεβενεννόμ και εκληδονίζετο και οιωνίζετο και εφαρμακεύετο και εποίησεν εγγαστρίμυθους και επαοιδούς· και πλήθυνε του ποιήσαι το πονηρό εναντίον Κυρίου του παροργίσαι αυτόν" (Β' Παραλ. 33,6). Επίσης τον βασιλέα Σαούλ τιμώρησε ο Θεός με το να χάση την βασιλεία του και με επώδυνο θάνατο, διότι εγκατέλειψε τον Θεό και κάλεσε μάγισσες γυναίκες, για να του προλέγουν τα μέλλοντα (Α' Βασ. 28,7). Και ο βασιλεύς Οχοζίας παρόργισε πολύ τον Θεό, διότι απέστειλε ανθρώπους του να ρωτήσουν τον μάγο στην πόλη Ακάρωνα.

156. Μπορεί πράγματι να βοηθήσει ο διάβολος τους ανθρώπους με την μαγεία από ότι θα μπορούσε να τους βοηθήσει η δύναμης και η Χάρις του Θεού;

Ας είναι σ' όλους γνωστό ότι οι δαίμονες δεν έχουν καμία δύναμη να θεραπεύσουν κάποιον, να αποκαλύψουν κακά έργα ή τους κακοποιούς.

Αυτοί δεν μπορούν να επιτελέσουν πραγματικά θαύματα, αλλά μόνο κατά φαντασία εξαπατούν τους ολιγόπιστους και απίστους.

Αυτό μας το φανερώνει ο θειος πατήρ Ιωάννης ο Χρυσόστομος, λέγοντας: "Δεν βλέπεις ότι οι δαίμονες δεν μπόρεσαν να θεραπεύσουν ούτε ακόμη και αυτούς τους μάγους και υπηρέτες των από τα έλκη και τις καυτερές φυσαλίδες, πού τους προξένησε ο Μωυσής στην Αίγυπτο και συ νομίζεις ότι έχουν να σε θεραπεύσουν; (Εξοδ. 9,11). Και εάν οι δαίμονες δεν λυπήθηκαν την ψυχή σου πώς θα λυπηθούν το σώμα σου; Εάν πασχίζουν να σε απομακρύνουν από την Βασιλεία του Θεού, πώς θα σε λυτρώσουν από την ασθένεια σου; Αυτά είναι μόνο λόγια και παραμύθια.

Συνεπώς, μην εξαπατάσαι χριστιανέ, διότι κανένας λύκος δεν μπορεί να γίνει πρόβατο, ούτε ο διάβολος να γίνει ποτέ γιατρός.

Διότι ευκολότερο είναι ή φωτιά να παγώσει το χιόνι παρά ο διάβολος να σε θεραπεύσει αληθινά" (Ομιλία περί διανομής του σίτου).
Λοιπόν, όταν εμείς αρρωστήσουμε ή έχουμε στενοχώριες, ή είμεθα από άλλους αδικημένοι, ή έχουμε πάθει ζημιές ή παιδιά ανύπαντρα, ή άλλες οικογενειακές δυσκολίες να μην τρέχουμε για βοήθεια στον διάβολο και τους υπηρέτες του, οι οποίοι είναι μάγοι και μάντεις, αλλά στην Εκκλησία και τους Ιερείς, στην προσευχή, στην νηστεία και γρήγορα θα βοηθήσει ο Φιλάγαθος Πατέρας μας, ο Οποίος μας έπλασε και έχει φροντίδα για εμάς.

157. Πείτε μας εκτενέστερα, για την μαγεία που γίνεται με την χρήση ιερών βιβλίων ή όπως λέγεται "άνοιγμα του ψαλτηρίου", το οποίο συνηθίζεται σήμερα στους πιστούς μας;

Η μαγεία πού γίνεται με έργα και λόγια από Ιερά βιβλία, είναι το τέταρτο είδος μαγείας και λέγεται "Γητεία".

Αυτοί οι μάγοι αναμειγνύουν τις μαγείες τους με προσευχές, με ψαλμούς και άλλα ιερά λόγια, τα οποία απευθύνονται στην Θεοτόκο, στους αγίους για να μπορέσουν ευκολότερα να εξαπατήσουν τους αδυνάτους στην πίστη.

Αυτό το είδος μαγείας συνηθίζεται ιδιαίτερα στις ασύδοτες γυναίκες, στις γριές και στις τσιγγάνες για να αποπλανούν τους ανόητους.

Ιδού Τι λέγει γι' αυτά ο άγιος Ιωάννης δ Χρυσόστομος: "Εσύ λέγεις ότι η γριά αυτή είναι χριστιανή και εκείνος ο άνθρωπος είναι χριστιανός και Όταν γητεύουν και δίδουν φυλακτά, δεν λέγουν ούτε γράφουν άλλο όνομα, παρά το όνομα του Χριστού, της Θεοτόκου και των αγίων, και λοιπόν Τι κακό κάνουν αυτοί; Σ' αυτά σου αποκρίνομαι ότι γι' αυτό μάλιστα πρέπει να μισής εκείνη την κακόγρια και εκείνον τον κακογητευτή, διότι μεταχειρίζονται με ύβρη και ατιμία το όνομα του Θεού. Και ενώ είναι χριστιανοί, ζουν σαν ειδωλολάτρες.

Και οι δαίμονες αν και λέγουν το όνομα του Θεού, Όμως πάλι δαίμονες είναι.

Μερικοί θέλουν να διορθώσουν ότι χριστιανή είναι η τάδε γυναίκα πού κάνει αυτά και τίποτε άλλο δεν λέγει, παρά μόνο το όνομα του Θεού.

Λοιπόν, εγώ γι' αυτό την μισώ περισσότερο και την αποστρέφομαι διότι καταχράται το όνομα του Θεού με το να το υβρίζει. Ενώ λέγει αυτή ότι είναι χριστιανή, η πράξη της φανερώνει ότι εργάζεται τα των ειδωλολατρών" (Χρηστοήθεια Αγίου Νικόδημου, Λόγος Θ' σελ. 209).
Οι γητευτές με την χρήση του ψαλτηρίου και των άλλων ιερών βιβλίων κανονίζονται μέχρι 7 χρόνια, διότι το ψαλτήριο είναι ιερό βιβλίο με πολλές προφητείες και εμπνευσμένο από το Άγιο Πνεύμα, κατάλληλο μέσο προσευχής και όχι για μαγείες και απόκτηση χρημάτων, πού βλάπτουν την ψυχή.

158. Γιατί οι χριστιανοί παρασύρονται στις μαγείες;

Διότι εξέλειπε απ' αυτούς η πίστης και ο φόβος του Θεού· διότι σήμερα δεν προσεύχονται σχεδόν καθόλου, ώστε να εκπληρωθούν τα αιτήματα των με την προσευχή και να μη τρέχουν στις μαγείες. Δεν διαβάζουν σήμερα την Αγία Γραφή για να δουν Τι τιμωρίες περιμένουν τους ασχολούμενους μ' αυτά.

Δεν πηγαίνουν τακτικά στην εκκλησία, δεν εξομολογούνται ούτε ακόμη στις τέσσερες μεγάλες νηστείες, δεν ζητούν στις ανάγκες των την συμβουλή και την ευχή του Ιερέως.

Επί πλέον τρέχουν πολλοί στις μαγείες διότι ξέχασαν τις υποσχέσεις πού έδωσαν στον Χριστό, στο μυστήριο του Βαπτίσματος, όταν είπαν: "Αποτάσσομαι τω σατανά και πάσι τοις έργοις αυτού και πάση τη πομπή αυτού...". Άλλοι πηγαίνουν στους μάγους επειδή δεν εκπληρώθηκαν τα αιτήματα των στην Εκκλησία του Χριστού, ή διότι λησμόνησαν τον θάνατο και την ημέρα της μελλούσης Κρίσεως του Χριστού.

Γι' αυτό οι Άγιοι Πατέρες μας συμβουλεύουν να τρέχουμε μόνο στον Θεό, μόνο στην Εκκλησία και τους Ιερείς και όχι στον διάβολο και τους υπηρέτες του.

Ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος μας συμβουλεύει, λέγοντας: "Σας παρακαλώ να είσθε καθαροί απ' αυτές τις απάτες... και όταν θελήσουν να πατήσουν το κατώφλι του σπιτιού σου (μάγοι) να λέγεις πρώτα - πρώτα αυτό τον λόγο: "Σε αρνούμαι σατανά, με όλη την τιμή και την συνοδεία σου και ενώνομαι με Σένα, Χριστέ!". Χωρίς αυτή την απόφαση ποτέ σου να μη εξέλθεις από το σπίτι σου.

Αυτή η πίστης σου να σου γίνει βακτηρία, αυτή να γίνει όπλο, αυτή φρουρός και προστάτης και συγχρόνως να κάνης το σημείο του σταυρού στο μέτωπο σου.

Διότι, εάν μ' αυτό τον τρόπο θα οπλιστείς από παντού, όχι μόνο άνθρωπος αλλά ούτε και διάβολος ακόμη δεν θα σε πλησίαση ούτε θα μπορέσει να σε βλάψει σε τίποτε" (Ένθα' ανωτέρω).

159. Πώς μπορούν οι χριστιανοί να λυτρωθούν από τους μάγους και κάθε είδους μαγείες πού προέρχονται από τον διάβολο;

Αυτός πού πιστεύει ακράδαντα στον Θεό, προσεύχεται ακατάπαυστα και πηγαίνει τακτικά στην Εκκλησία δεν θα ζητήσει ποτέ την βοήθεια του διαβόλου και των οργάνων του, οι οποίοι εχθρεύονται τον Θεό.

Συνεπώς, όσοι έχουν πίστη ισχυρή στον Θεό να ζητούν πάντοτε την βοήθεια Του.

Ενώ οι ολιγόπιστοι, πού κάποτε ζήτησαν την βοήθεια των μάγων, εάν θέλουν να σωθούν, πρώτα να εξομολογηθούν αυτή την αμαρτία των και να δεχθούν το ανάλογο επιτίμιο.

Κατόπιν να μην επικαλούνται πλέον τον σατανά σε βοήθεια σ' οποιαδήποτε ανάγκη και αν ευρίσκονται, αλλά μόνο στον Θεό.

Να προσεύχονται όσο το δυνατόν συχνότερα με δάκρυα από καρδίας και έτσι με την υπομονή και την πίστη των θα λυτρωθούν από τα μαγικά έργα.

160. Για ποια αιτία αρρωσταίνουν μερικοί άνθρωποι ή και παιδιά ακόμη από επιληψία;

Οι επιληπτικοί, σεληνιασμένοι ή δαιμονισμένοι βασανίζονται από τον διάβολο χωρίς την θέληση των, κατά παραχώρηση του Θεού για τις αμαρτίες των γονέων τους, εάν είναι παιδιά ή διότι αυτοί οι ίδιοι έκαναν αμαρτίες φοβερές ενώπιον του Κυρίου (Α' 5,2-5 και Β' Θεσ. 3,6).

Ο διάβολος τους ταλαιπωρεί μόνο στο σώμα, διότι στην ψυχή τους δεν έχει καμία εξουσία, εφ' όσον και αύτη (ψυχή)δεν κυριαρχείται από πάθη, διότι χειρότερη από τον δαιμονισμό είναι η δουλεία της ψυχής στα πάθη.

Ο αιχμάλωτος στα πάθη άνθρωπος είναι δούλος των παθών του τόσο με το σώμα όσο και με την ψυχή, και μάλιστα με τη θέληση του, επειδή η αμαρτία είναι καρπός των επιθυμιών του (Ιακ. 1,15).

Όποιος κάνει αμαρτία είναι δούλος της αμαρτίας στην ψυχή και το σώμα, διότι υποτάχθηκε ψυχικά και σωματικά στον διάβολο (Ίωάν.8,34 Ρωμ.3,9 Α' Θεσ. 4,5).

161. Τι είναι τα όνειρα και τα οράματα; Ποια είναι η διαφορά μεταξύ των και ποια είναι τα είδη των;

Θα σας απαντήσω με τα λόγια του αγίου Ιωάννου της Κλίμακος, ο οποίος λέγει: "Το όνειρο είναι απάτη του νου σε περίοδο αναπαύσεως του σώματος.

Ενώ η φαντασία (απατηλή οπτασία) είναι απάτη των οφθαλμών, όταν το λογικό αναπαύεται.

Η φαντασία προέρχεται από τον νου, όταν το σώμα αγρυπνεί. Είναι μία παρουσίασης ανύπαρκτων και ανυπόστατων πραγμάτων" (Λόγος 3ος). Ιδού Τι είναι τα όνειρα και τα οράματα.

Αυτά είναι δύο ειδών: "Όνειρα και οράματα, από τα οποία αλλά είναι καλά και αλλά κακά.

Η διάκρισης μεταξύ των είναι η έξης:

Τα καλά όνειρα και δράματα είναι από τον Θεό, με αυτά αποκαλύπτει το θέλημα Του μόνο στους αγίους και σ' αυτούς πού κάνουν με τελειότητα τις εντολές Του, όπως ήταν ο δίκαιος Ιωσήφ, στον οποίο φανερώθηκε ο αρχάγγελος Γαβριήλ στο Όνειρο του και τον διέταξε να φύγει με το Βρέφος Ιησού και την Παρθένο Μαρία, την Μητέρα Του στην Αίγυπτο. Τα καλά όνειρα προέρχονται από αγγέλους και μας παρουσιάζουν καταστάσεις περί θανάτου και κολάσεων. Ενώ, Όταν ξυπνήσουμε μας προτρέπουν στην προσευχή και την μετάνοια.

Αντιθέτως, τα κακά όνειρα και οράματα είναι του διαβόλου, ο οποίος μετασχηματίζεται σε άγγελο φωτός ή σε άγιο και μας εξαπατούν στον ύπνο να πιστεύουμε ότι είμεθα καλοί και άξιοι παραδείσου, ενώ, Όταν ξυπνήσουμε, μας προκαλούν αυτές οι ενθυμήσεις υπερηφάνεια και ψεύτικη χαρά.

162. Είναι αμαρτία να πιστεύουν οι χριστιανοί στα όνειρα και τα οράματα;

Λέγει ο άγιος Ιωάννης της Κλίμακας ότι αυτός πού πιστεύει στα όνειρα ομοιάζει μ' αυτόν πού τρέχει για να πιάσει την σκιά του. Επίσης λέγει, ότι οι δαίμονες της κενοδοξίας γίνονται προφητικοί στα όνειρα.

Αυτοί σαν πονηροί πού είναι φαντάζονται τα μέλλοντα και μας τα γνωστοποιούν εκ των προτέρων. Και όταν εκπληρωθούν τα όνειρα μας, θαυμάζουμε και καυχώμεθα ότι αποκτήσαμε το χάρισμα της προοράσεως. Αυτοί πού ακούουν σ' αυτά τους δαίμονες αποδεικνύονται συχνά ψευδοπροφήτες. Και παρακάτω λέγει: "οι δαίμονες δεν γνωρίζουν τα μέλλοντα με το να ειπούν μια είδηση εκ των προτέρων.

Διότι και οι γιατροί μπορούν να μας μιλήσουν για το θάνατο μας εγκαίρως". Κατόπιν τελειώνει, λέγοντας: "Όταν αρχίσουμε να πιστεύουμε στα όνειρα των δαιμόνων αυτοί οι ίδιοι μας εμπαίζουν ακόμη και όταν είμεθα ξύπνιοι.

Αυτός πού πιστεύει στα όνειρα και τις νυκτερινές φαντασίες είναι τελείως ανόητος.

Ενώ αυτός πού δεν πιστεύει σ' αυτά είναι φιλόσοφος"
Οπότε λοιπόν, είναι αμαρτία να πιστεύουμε στα όνειρα και οράματα, με τα οποία μας εξαπατούν πολύ εύκολα οι δαίμονες και μας ρίχνουν στην φοβερή αμαρτία της υπερηφάνειας και κενοδοξίας, Όταν ο άνθρωπος δώσει πολλή εμπιστοσύνη στον εαυτό του και όχι στον λόγο του Θεού.

Με αυτό το πονηρό τέχνασμα οι δαίμονες ξεγέλασαν πολλούς χριστιανούς και μοναχούς, τους οποίους κατόπιν οδήγησαν στον γκρεμό της απώλειας.

Ενώ, Όταν κάποιος έχει παρ' όλα αυτά αμφιβολία σ' αυτά πού βλέπει, να εξομολογείται στον Πνευματικό του και να ζητά την συμβουλή του, διότι δια μέσου του Πνευματικού ομιλεί ο Θεός.

163. Από ποιες αιτίες εξαπατώνται οι άνθρωποι με τα ψεύτικα όνειρα και οράματα;

Από επτά αιτίες πλανώνται οι χριστιανοί απ' αυτά πού βλέπουν και συγκεκριμένα:

Από υπερηφάνεια,

από κενοδοξία, η οποία είναι η πρώτη θυγατέρα της υπερηφάνειας,

από επιπολαιότητα και ανοησία των χριστιανών,

από τον αδιάκριτο ζήλο μερικών, οι οποίοι προσεύχονται και νηστεύουν περισσότερο για να ιδούν οπτασίες, για τις οποίες λέγει ο άγιος Ισαάκ ο Σύρος: "ότι από μεγάλη ασθένεια ασθενεί αυτός πού έχει τον ζήλο "ου κατ' επίγνωση".

Πέμπτη αιτία από την οποία εξαπατώνται με τα όνειρα και οράματα είναι η παρακοή στους Πνευματικούς των και το πείσμα μερικών πιστών, προπαντός από υπερηφάνεια, λόγω της οποίας αιχμαλωτίζονται από τον διάβολο.

Έκτη αιτία είναι η κρυφή και ανεξομολόγητη ζωή των και τελευταία είναι η άγνοια της πνευματικής καταστάσεως του εαυτού των και η έλλειψης αναγνώσεως των Αγίων Γραφών και των Αγίων Πατέρων.

Για όλα αυτά λέγει τα έξης ο σοφός Σειράχ: "Μαντείαι και οιωνισμοί και ενύπνια μάταια εισί και ως ωδινούσης φαντάζεται καρδία...πολλούς γαρ πλάνησε τα ενύπνια και εξέπεσον έλπίζοντες επ' αυτοίς" (Σοφ. Σειράχ 34,5-7).

Αυτός πού πιστεύει με ευκολία στα όνειρα και οράματα, χωρίς πολλή εξέταση και συμβουλές από ενάρετους Πνευματικούς, κανονίζεται κατά τον ίδιο τρόπο, με αυτούς πού πηγαίνουν στους μάγους και γητευτάς, δηλαδή να εμποδίζεται από την Θεία Κοινωνία επί επτά χρόνια. 

ΠΕΡΙ ΘΕΙΑΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ

  Δ.Παναγόπουλου 

      H αγία Κοινωνία είναι Μυστήριο, καθ' ο υπό το είδος του άρτου και του οίνου μεταλαμβάνομε αυτού του Σώματος και Αίματος του Χριστού, εις άφεσιν αμαρτιών και ζωήν αιώνιον.

Το Μυστήριο τούτο της θείας Κοινωνίας παρεδόθη τοις Αγίοις Αποστόλοις και δι' αυτών πάση τοις Χριστιανοίς υπ' αυτού του Σωτήρος Χριστού, κατά την νύκτα της Μεγάλης Πέμπτης, καθ' ην παρεδίδετο. Την σύστασιν δε και έννοια τούτου διδάσκουν τα επόμενα χωρία της Καινής Διαθήκης.

Και πρώτος ο Ιερός Ματθαίος αφηγείται την σύστασιν και διδάσκει ημάς την έννοια αυτού λέγων; «Εσθιόντων δε αυτών, λαβών ο Ιησούς τον άρτον και ευλογήσας έκλασε και εδίδου τοις μαθηταίς και είπε: Λάβετε, φάγετε' τούτο εστί το σώμα μου' και λαβών το ποτήριον και ευχαριστήσας έδωκεν αυτοίς λέγων: Πίετε εξ αυτού πάντες, τούτο εστί το αίμα μου το της Καινής Διαθήκης, το περί πολλών εκχυνόμενον εις άφεσιν αμαρτιών». (Ματθ. κστ' 26-28).

Τα αυτά ακριβώς λέγει και ο Ιερός Μάρκος (Μάρκ. ιδ' 22-24), και Λουκάς (Λουκ. κβ' 17-20) περί της συστάσεως και σημασίας του μεγάλου τούτου Μυστηρίου. Και ενώ τόσον σαφώς ο Σωτήρ λέγει, ότι ο άρτος, ον ευλογήσας τοις Μαθηταίς προσήνεγκεν, είναι αυτό το Σώμα Αυτού, και ο οίνος αυτό το Αίμα Αυτού, οι «Ευαγγελικοί» στρεβλούντες τούς λόγους του Σωτήρος, λέγουσιν, ότι ενταύθα ομιλεί αλληγορικώς και ότι το εστί, κείται αντί του δήλοι, σημαίνει, τουθ' όπερ είναι βλασφημία μεγίστη και τόλμη παράλογος, διότι ενταύθα ουδεμία παραβολή ή αλληγορία υπάρχει, αλλ' ο Σωτήρ εκφράζεται ρητώς και σαφώς αυτό το πραγματικόν, αυτήν την αλήθειαν.

  Αν δέ επετρέπετο ενί εκάστω κατά το δοκούν αυτώ την αλήθειαν να εξηγεί ως αλληγορίαν, όπως εξαγάγη εκ της Αγίας Γραφής νοήματα αυτώ αρέσκοντα, άρδην ήθελεν ανατραπή η αλήθεια του Ευαγγελίου. Διότι, επιτρεπομένης της ερμηνείας' «τούτο εστί το σώμα μου = τούτο σημαίνει, τούτο παριστά το σώμα μου». Δύνανται τότε και άλλοι να ισχυρισθώσιν, ότι, λέγων ο Πέτρος: «Συ ει ο Χριστός ο Υιός τού Θεού τού ζώντος!», νοεί «Συ σημαίνεις, νομίζεσαι Υιός τού Θεού τού ζώντος!», και πλείσται άλλαι βλασφημίαι πού παντελώς ανατρέπουν την αλήθειαν της Χριστιανικής πίστεως δύνανται νά εξαχθώσιν.

   Ότι δε ο άρτος και ο οίνος εν τη θεία Κοινωνία δεν είναι άπλα σύμβολα του Σώματος και Αίματος του Σωτήρος, ως οι «Ευαγγελικοί» φρονούσιν, αλλά αυτό το Σώμα και Αίμα Αυτού, διδασκόμεθα σαφέστατα και εκ του κατά Ιωάννη Ευαγγελίου, ένθα ο Σωτήρ, διδάσκων εν τη συναγωγή εν Καπερναούμ, λέγει: «Εγώ ειμί ο άρτος ο ζων, ο εκ τού ουρανού καταβάς εάν τις φάγη εκ τούτου τού άρτου ζήσεται εις τον αιώνα. Και ο άρτος δε, ην εγώ δώσω η σάρξ μού εστίν, ην εγώ δώσω υπέρ της τού κόσμου ζωής» (Ιωάν. στ' 51). Εκ του χωρίου τούτου κατάδηλον γίνεται, ότι ουδεμία αλληγορία υπάρχει εν τοίς προμνημονευθείσι χωρίοις, αλλά καθαρώς πρόκειται περί της σαρκός Αυτού, ην έδωκεν «υπέρ της τού κόσμου ζωής». Ακούοντες δε ταύτα οι Ιουδαίοι εμάχοντο προς αλλήλους, ως και οι αιρετικοί προς ήμας, λέγοντες: «πως δύναται ούτος ημίν δούναι την σάρκα φάγειν;» (Ίωάν. στ' 52).

Άλλ' ο Ιησούς εμφαντικώτερον και μετ' επανειλημμένων διαβεβαιώσεων επιβεβαιοί την αλήθειαν και πραγματικότητα του Μυστηρίου της Ευχαριστίας, λέγων: «Αμήν, αμήν, λέγω υμίν. Εάν μη φάγητε την σάρκα τού υιού τού ανθρώπου, και πίητε αυτού το αίμα ουκ έχετε ζωήν εν εαυτοίς. Ο τρώγων μου την σάρκα και πίνων μου το αίμα εν εμοί μένει καγώ εν αυτώ». (Αυτόθ. 53-56).

Εκ των λόγων τούτων, του Κυρίου, όστις και μετά την απορίαν των ακουόντων διά σαφεστάτων εκφράσεων, οίον «η σάρξ μου αληθώς εστί βρώσις και το αίμα μου αληθώς εστί πόσις», επιβεβαιοί την περί ης αμφέβαλλον αλήθειαν, αναντιρρήτως εξάγεται, ότι ουδεμία αλληγορία υπάρχει εν τοίς λόγοις Αυτού' καθ' ότι εάν, λέγων, το πρώτον «... Και ο άρτος δέ ην εγώ δώσω η σάρξ μου εστίν ην εγώ δώσω υπέρ της τού κόσμου ζωής», ελάλει αλληγορικώς μετά τήν απορίαν των ακουόντων, ήθελε στρέψη τον λόγον εξηγούμενος αυτοίς όπερ εννοεί.

Άλλ' οι «Ευαγγελικοί» εις την κακοδοξίαν αυτών, προβάλλουν το εις την αυτήν περίστασιν προς τούς Ιουδαίους λεχθέν: «Το πνεύμα εστί το ζωοποιούν, η σαρξ ουκ ωφελεί ουδέν' τα ρήματα, α εγώ λαλώ υμίν, πνεύμα εστί και ζωή εστίν' άλλ' ειςίν εξ υμών τινές οι ου πιστεύουσιν» (Αυτόθ. 63-64), δι' oυ πειρώνται μωρότατα να αποδείξωσιν ότι το Σώμα του Χριστού δεν ωφελεί εσθιόμενον, ως ημείς πιστεύομεν.

Άλλα το προκείμενον χωρίον δεν είναι ουδαμώς υπέρ εαυτών, ως δια των επομένων δειχθήσεται. Ο Ιησούς Χριστός μετά την επανειλημμένη διαβεβαίωσιν, ότι περί της βρώσεως και πόσεως του Σώματος και Αίματος Αυτού ομιλεί, θέλων να εξάρει την αναγκαιότητα της τοιαύτης βρώσεως και πόσεως και αισθητότερον ταύτη να παραστήστι τοις ακροαταίς αυτού, παραβάλλει την βρώσιν του Σώματος Αυτού προς την βρώσιν του μάννα, όπερ ο Θεός έδωκε τοις πατράσιν αυτών, λέγων ότι οι πατέρες υμών έφαγον εκ του μάννα, αλλ' απέθανον, αλλ' υμείς, εάν φάγητε τον άρτον τούτον ζήσεσθε αιωνίως: «ου καθώς έφαγον οι πατέρες υμών το μάννα και άπέθανον' ο τρώγων τούτον τον άρτον ζήσεται εις τον αιώνα». (Ιωάν. στ'58).

   Εκ τούτου πας τις βλέπει ότι το «σώμα» δεν ελέχθη υπό του Σωτήρος αλληγορικώς αντί του «λόγος», (Διότι οι αντικείμενοι αλληγορούσι το «τρώγειν την σάρκα του Χριστού» λέγοντες, ότι σημαίνει: «δέχεσθαι τον λόγον του Σταυρού δια πίστεως' διότι προς το «μάννα» δεν δύναται να παραβληθεί ο «λόγος», αλλά προς το «σώμα» καθότι σύγκρισις επί ανομοίων δεν γίνεται, αλλά και μεθ' άπασας τας παραστάσεις και εξηγήσεις, ας έδωκεν αυτοίς ο Σωτήρ, ούτοι δεν εννόησαν, διό έλεγον «σκληρός εστίν ούτος ο λόγος' τις δύναται αυτού ακούειν;», Άλλ' ο Ιησούς εννοήσας τω πνεύματι Αυτού ότι εγόγγυζον ούτοι, είπεν αυτοίς: «Τούτο υμάς σκανδαλίζει; Α νούν θεωρήτε τον υιόν τού ανθρώπου όπου ην το πρότερον; Το πνεύμα εστί το ζωοποιούν, η σαρξ ουκ ωφελεί ουδέν' τα ρήματα α εγώ λαλώ υμίν πνεύμα εστί και ζωή εστίν, αλλ' εισίν εξ υμών τινές, οι ου πιστεύουσιν». (Ιωάν. στ' 60-64).

Εκ της συνεπείας λοιπόν του λόγου βλέπομεν, ότι ο Σωτήρ εξακολουθεί να συνιστά την βρωσιν του εαυτού Σώματος, και επιτιμά τοις επί τοις λόγοις Αυτού σκανδαλισθείσιν, οίτινες, θεωρούντες Αυτόν ψιλόν άνθρωπον, εσκέπτοντο περί του Σώματος Αυτού ως περί σώματος θνητού τινός ανθρώπου. Η δε έννοια των λόγων του Σωτήρος είναι αυτή. Δυσπιστείτε εις το ότι η σαρξ μου παρέχει την αιώνιον ζωήν; Σκανδαλίζεσθε επί τοις λόγοις μου; Αλλά τότε τί θέλετε είπη, όταν με ίδητε εν τη σαρκί ταύτη αναλαμβανόμενον εις τούς ουρανούς; Πρέπει να σκέπτεσθε περί εμού πνευματικώς, διότι τούτο δίδωσι ζωήν' «το πνεύμα εστί το ζωοποιούν», το δε ταπεινώς, ως περί κοινού τινός ανθρώπου και σαρκικώς περί εμού σκέπτεσθαι, oυδαμώς υμάς ωφελεί «η σαρξ ουκ ωφελεί ουδέν».

Κατά ταύτα, κακώς και βλασφήμως νοούσιν, ότι δια του «σαρξ ουκ ωφελεί ουδέν» ο Σωτήρ εννοεί το εαυτού Σώμα' άλλως τε οι διά του ειρημένου χωρίου εξάγοντες την τοιαύτη έννοιαν ουδέν άλλο ποιούσιν ή παριστώσιν αυτόν τον Χριστόν αντιφάσκοντα προς εαυτόν! όστις, ενώ αφ' ενός λέγει ότι ο τρώγων την αυτού σάρκα έχει ζωήν αιώνιον, αφ' ετέρου αρνείται τούτο και λέγει ότι αυτή ουδόλως ωφελεί! Λοιπόν δια του «η σαρξ ουκ ωφελεί ουδέν» ο Σωτήρ ελέγχει τούς Ιουδαίους ως σαρκικώς σκεπτομένους περί Αυτού. ουκ ολίγον δε συμβάλλεται εις την αληθή ερμηνείαν καί ή παράλειψις της προσωπικής αντωνυμίας «μου», διότι, αν δια του «η σαρξ ουκ ωφελεί ουδέν» εννοεί ουχί το σαρκικώς φρονείν, αλλά την Αυτού σάρκα, δεν ήθελε παραλείψει την αντωνυμίαν «μου», ην πάντα τα χωρία, εν οίς νοείται η σάρξ Αυτού, έχουσιν, ως είδομεν προηγουμένως οίον «η σαρξ μου αληθώς εστί βρωσις». Άρα και εν τω προκειμένω, αν υπήρχε τοιαύτη έννοια, έπρεπε να είπη «η σάρξ μου ουκ ωφελεί ουδέν».

Την ορθόδοξον ταύτην έννοια αποδίδουσιν εις το χωρίον τούτο άπασα η χορεία των Πατέρων και δη ο Ιερός Χρυσόστομος, ερμηνεύων το χωρίον λέγει:

«Το πνεύμα εστί το ζωοποιούν, η σαρξ ουκ ωφελεί ουδέν. Ο δε λέγει τοιούτον εστί «πνευματικώς δει τα περί εμού ακούειν' ο γάρ σαρκικός ακούσας ουδέν απώνατο, ούτε χρηστόν τι απέλαυσε. Σαρκικόν δε ην το αμφισβητείν πως εκ του ουρανού καταβέβηκε, και το νομίζειν ότι υιός εστίν Ιωσήφ και το «πως δύναται την σάρκα δούναι φάγειν» (Ιωάν, στ' 58).

«Ταύτα πάντα σαρκικά' απερ έδει μυστικώς νοείν και πνευματικώς. Και πόθεν φησίν, ηδύναντο νοήσαι τι ποτέ εστί το σάρκα φαγείν εκείνοι; ουκουν έδει τον προσήκοντα αναμείναι καιρόν καί πυνθάνεσθαι και μη απαγορεύειν. «Τα ρήματα α εγώ λαλώ υμίν, πνεύμα εστί και ζωή», τoυτέστι θεια και πνευματικά εστίν' ουδέν έχοντα σαρκικόν, ουδέ ακολουθίαν φυσικήν, αλλ' απήλλακται πάσης μεν τοιαύτης ανάγκης, και υπέρκειται και των νόμων και των ενταύθα κειμένων, έτερον δε έχει νυν εξηλλαγμένον. Ώσπερ ουν ενταύθα το «πνεύμα» είπεν αντί του «πνευματικά», ούτω «σάρκα» ειπών, ου «σαρκικά» είπεν, αλλά το «σαρκικώς ακούσε», άμα και αυτούς αινιττόμενος, ότι αεί σαρκικών επεθύμουν, δέον πνευματικών εφίεσθαι. Μη γάρ αυτό σαρκικώς τις εκλάβη, ουδέν απώνατο.

Τι ουν; ουκ εστίν η σαρξ αυτού σαρξ; Και σφόδρα μεν ουν. Και πως είπεν «η σαρξ ουκ ωφελει ουδέν;» ου περί των σαρκικώς εκλαμβανόντων τα γινόμενα. Τί δε εστί το σαρκικώς νοήσαι; Το απλώς εις τα προκείμενα οράν, και μη πλέον τι φαντάζεσθαι' τούτο γάρ εστί σαρκικώς. Χρή δε μη ούτω κρίνειν τοις ορωμένοις, αλλά πάντα τα μυστήρια τοις ένδον οφθαλμοίς κατοπτεύειν' τούτο γάρ εστί πνευματικώς. Άρα ο μη τρώγων αυτού την σάρκα και πίνων αυτού το αίμα ουκ έχει ζωήν εν εαυτώ ' πως ουνού δεν ωφελεί η σαρξ, ης άνευ ζην ουκ ένι; Οράς ότι το «η σαρξ ουκ ωφελεί ουδέν» ου περί της σαρκός αυτού είρηται, αλλά περί της σαρκικής ακροάσεως;» (Χρυσ. ομιλ. 47 εις τό κατά Ίωάν. 6, § 2).

     Ότι δε το παραδοθέν Μυστήριον είναι ουχί έμβλημα, αντίτυπον του Σώματος και του Αίματος, ως κακοδόξως φρονούσιν οι πολέμιοι της αλήθειας, αλλ' αυτό το Σώμα και Αίμα του Σωτήρος, άπασα η Καινή Διαθήκη μαρτυρεί, καλούσα το Μυστήριον κοινωνίαν του Σώματος και Αίματος, ως δε ο θειος Παύλος λίαν σαφώς λέγει: «Το ποτήριον της ευλογίας, ο ευλογούμεν, ουχί κοινωνία του Σώματος του Χριστού εστίν;... ου θέλω δε υμάς κοινωνούς των δαιμονίων' γίνεσθαι' ου δύνασθε τραπέζης Κυρίου μετέχειν και τραπέζης δαιμονίων» (Α' Κορινθ. ι' 16,20-21).

Και αλλαχού ο θείος Παύλος, παραδιδούς το Μυστήριον τούτο, Σώμα και Αίμα Κυρίου ονομάζει αυτό ου περί μεταλαμβάνοντες αναξίως κρίμα εαυτοίς εσθίουσι και πίνουσιν, ου ένεκα πολλοί ασθενούσι και ικανοί αποθνήσκουσιν. «Ώστε», λέγει, «ος αν εσθίη τον άρτον τούτον ή πίνη το ποτήριον του Κυρίου αναξίως, ένοχος έσται του σώματος και αίματος του Κυρίου. Δοκιμαζέτω δε άνθρωπος εαυτόν, και ούτος εκ του άρτου εσθιέτω και εκ του ποτηρίου πινέτω. Ο γάρ εσθίων και πίνων αναξίως κρίμα εαυτώ εσθίει και πίνει, μη διακρίνων το σώμα του Κυρίου' διά τούτο εν υμίν πολλοί ασθενείς και άρρωστοι και κοιμώνται ικανοί», (Αυτόθι ια' 27-30).

Ότι δε και αναίμακτος θυσία είναι το Μυστήριον τούτο, κατά την αληθή της Εκκλησίας δόξαν, εν τη προς Εβραίους επιστολή εμφανέστατα διδάσκει ημάς αυτός ο θείος Παύλος ονομάζων ρητώς την αγίαν Τράπεζαν Θυσιαστήριον. «Έχομεν, λέγει, θυσιαστήριον, εξ ου φαγείν ουκ έχουσιν εξουσίαν οι τη σκηνή λατρεύοντες», (Έβρ. ιγ' 10).

Πρόδηλον ότι ο θεοδίδακτος Απόστολος συγκρίνει το θυσιαστήριον των χριστιανών προς το «θυσιαστήριον» των Ιουδαίων και αποδεικνύει την διαφοράν μεταξύ των δύο αυτών θυσιών. Αλλ' οι «Ευαγγελικοί» λέγουσι ότι άλλο θυσιαστήριον και άλλο θυσία και ότι ημπορεί να υπάρχη θυσιαστήριον άνευ θυσίας.

Ναι, αλλά το Εύαγγέλιον δεν λέγει ούτω. Εις το Ευαγγέλιον διαβάζομεν τα εξής όπου αποδεικνύεται ότι παραδέχεται θυσιαστήριον και θυσίαν, «Διόπερ αγαπητοί μου, φεύγετε από της ειδωλολατρίας' ως φρονίμους λέγω, κρίνατε υμείς ο φημι. Το ποτήριον της ευλογίας ο ευλογούμεν, ουχί κοινωνία του αίματος του Χριστού εστί; Τον άρτον ον κλώμεν, ουχί κοινωνία του Σώματος του Χριστού εστί; κοινωνούς των δαιμονίων γίνεσθαι, ου δύνασθε ποτήριον Κυρίου πίειν και ποτήριον δαιμονίων' ου δύνασθε τραπέζης Κυρίου μετέχειν καί τραπέζης δαιμονίων» (Α' Κορινθ. ι' 14-22). ότι εις άρτος, εν σώμα οι πολλοί εσμεν' οι γάρ πάντες εκ του ενός άρτου μετέχομεν, Βλέπετε τον Ισραήλ κατά σάρκα' ουχί οι εσθίοντες τάς θυσίας κοινωνοί του θυσιαστηρίου είσι' τί ουν φημί; ότι είδωλον τί εστίν; ή ότι, ειδωλόθυτον τί εστίν; άλλ' ότι α θύει τα έθνη, δαιμονίοις θύει και ου Θεω' ου θέλω δε υμάς

Εις τα λόγια αυτά του Αποστόλου Παύλου αναφέρεται σαφώς ή σχέσις θυσίας και θυσιαστηρίου. Και τας θυσίας του Ισραήλ και των Εθνικών τας παραβάλλει και συγκρίνει με τού Δείπνου του Κυρίου, απαγορεύων εις τούς εσθίοντας την θυσία ν του Κυρίου να εσθίουν και εκ των θυσιών των δαιμόνων. «ου δύνασθε (λέγει) ποτήριον Κυρίου πίνειν και ποτήριον δαιμονίων».

    Ενώ λοιπόν η Καινή Διαθήκη διδάσκει σαφώς ότι εχομεν θυσιαστήριον και θυσίαν εκ της οποίας δεν έχουν δικαίωμα να φάγουν οι την σκηνήν λατρεύοντες. Ενώ δεικνύει το υπέροχον του χριστιανικού θυσιαστηρίου από του Ιουδαϊκού. Ενώ την Τράπεζαν του Κυρίου αντιδιαστέλλει από την τράπεζαν των δαιμονίων. Ενώ το ποτήριον της ευλογίας καλεί ποτήριον τού Αίματος του Χριστού και τον άρτον, ον κλώμεν, κοινωνίαν τού Σώματος του Χριστού, ερωτάται πώς οι λεγόμενοι «Ευαγγελικοί» διαψεύδουν τελικά αύτας της Άγίας Γραφής μαρτυρίας λέγοντες ότι ουδαμού της Αγίας Γραφής καλείται το Δείπνον του Κυρίου καί θυσία;

Αλλά και όταν ο Κύριος λέγει «Ούτος ο άρτος εστί το Σώμα μου, ούτος ο οίνος εστί το Αίμα μου», Και οι λεγόμενοι «Ευαγγελικοί» αντιλέγουν λέγοντες' Ούτος ο άρτος δεν είναι Χριστού Σώμα, άλλ' άρτος απλούς, και ο οίνος δεν είναι Χριστού Αίμα άλλ' οίνος απλούς, ποίον πρέπει να πιστεύσωμεν τον Χριστόν ή τούς λεγομένους «Ευαγγελικούς»;

    Εις την δύσκολον όμως δι' αυτούς απάντησιν, κοιτάζουν να διαφύγουν με την εξής σοφιστίαν, Λέγουν ότι ο Χριστός ομιλούσε μεταφορικώς. Αλλά και εδώ θα τούς καταδιώξωμεν ίνα τούς αποδείξωμεν πεπλανημένους.
Ο Χριστός μας λέγων, τούτο εστί το σώμα μου και τούτο εστί το αίμα μου, εννοεί αυτό το Σώμα το επί του Σταυρού υψωθέν και αυτό το αίμα το εκ της κεντηθείσης Αυτού πλευράς ρεύσαν. Διότι το ποτήριον εκείνο το εκάλεσεν Ποτήριον της Καινής Διαθήκης δυνάμει τού οποίου δίδεται άφεσις αμαρτιών. «Πίετε εξ αυτού πάντες (λέγει) τούτο γάρ εστί το αίμα μου το της Καινής Διαθήκης, το υπέρ υμών και πολλών εκχυνόμενον εις άφεσιν αμαρτιών» (Ματθ. κστ' 28). Το όνομα δε της Καινης Διαθήκης αναμιμνήσκει την Παλαιάν, η οποία ήτο τύπος και προεικόνισμα της Νέας.

  Ας κυττάξωμεν λοιπόν την αλήθειαν της Παλαιάς ίνα καταμάθωμεν και την αλήθειαν της Νέας.
Η μεταξύ του Θεού και Ισραηλιτικού λαού Διαθήκη λέγει ο Παύλος ότι έχει ως εξής. «Λαληθείσης πάσης εντολής κατά τον νόμον υπό Μωϋσέως παντί τω λαώ, λαβών το αίμα των μόσχων και τράγων μετά ύδατος και ερίου κοκκίνου και υσσώπου, αυτό τε το βιβλίον καί πάντα τον λαόν ερράντισε λέγων, τούτο το αίμα της Διαθήκης, ης ενετείλατο προς υμάς ο Θεός. Και την σκηνήν δε και πάντα τα σκεύη της λειτουργίας τω αίματι ομοίως ερράντισε και σχεδόν εν αίματι πάντα καθαρίζεται κατά τον νόμον, και χωρίς αιματεκχυσίας ου γίνεται άφεσις» (Έβρ. θ' 19).

Ας ίδωμεν όμως και το είδος της Καινής Διαθήκης μεταξύ του Θεού και του νέου Ισραήλ. Αφού ο Χριστός ελάλησεν εις τούς Μαθητάς Του πάσαν εντολήν κατά νόμον λαβών εν τω ποτήριον οίνον και ευλογήσας επότισε τούς Μαθητάς εκπροσωπούντας και πάντας τούς μέλλοντας δι' αυτών πιστεύσαι, λέγων' «Τούτο γάρ εστί το αίμα μου το της Καινής Διαθήκης το υπέρ υμών και πολλών εκχυνόμενον εις άφεσιν αμαρτιών» (Ματθ. κστ' 28).
Έχοντες λοιπόν υπ' οψιν πώς εγένετο η Παλαιά Διαθήκη και πώς η Νέα, ερωτάται, το αίμα της Παλαιάς Διαθήκης ήτο αληθώς αίμα των θυσιασθέντων τράγων και μόσχων ή αλλο΄τι; Ήτο πράγματι αίμα τράγων και μόσχων.

Διατί το αίμα της Καινής Διαθήκης, να μη είναι το αίμα του αμνού του Θεού του αίροντος την αμαρτίαν του κόσμου; Και διατί το ποτήριον του Χριστού δεν περιείχεν το αίμα του θυσιασθέντος Χριστού αλλ' ήτο απλούς οίνος;

Διότι εάν δεχθώμεν ότι της Παλαιάς Διαθήκης ήτο πράγματι αίμα και της Καινής όχι, τότε δεχόμεθα αληθεστέραν την Παλαιάν και ουχί την Νέαν και κατά συνέπειαν αλλοίμονόν μας. Και ακόμη, είναι δυνατόν ο τύπος και η σκιά να έχει αληθώς το αίμα των θυμάτων, η δε προτυπωθείσα αλήθεια να μην έχει αληθώς αυτό το αίμα του θυσιασθέντος Χριστού; πως ήτο δυνατόν ο μεν Μωυσής κρατών το ποτήριον της Παλαιάς Διαθήκης και λέγων, τούτο το αίμα της Διαθήκης, ης ενετείλατο προς υμάς ο Θεός να αληθεύη, ο δε Χριστός, η αυτοαλήθεια, κρατών το ποτήριον της Καινής Διαθήκης το υπέρ υμών και πολλών εκχυνομένων εις αφεσιν αμαρτιών, νά ψεύδηται;

Άρα είναι ανάγκη ο Χριστός λέγων ότι τούτο μου εστί το αίμα να εννοεί αυτό το εκχυθέν εκ της αχράντου αυτού πλευράς αίμα και ουχί αλλό τι. Λέγοντες δε οι «Ευαγγελικοί» ότι το ποτήριον της Καινής Διαθήκης είναι απλούς οίνος και ουχί αυτό το αίμα του Χριστού του υπέρ ημών αποθανόντος δεν λέγουν τίποτε άλλο παρά ότι η Καινή Διαθήκη είναι ψευδοδιαθήκη και ο Χριστός ψευδομεσσίας και ότι ουδεμία άφεσις αμαρτιών εγένετο ημίν.
Βλέπομεν εις την Παλαιάν Διαθήκην ότι το αίμα των θυμάτων εμβάλλεται εις ποτήριον και ραντίζονται δι' αυτού άπας ο λαός, η σκηνή και πάντα τα σκεύη της λειτουργίας και χωρίς αίματος, λέγει ο Παύλος, δεν γίνεται άφεσις. Διά να καθαρθώμεν λοιπόν και ημείς και να λάβωμεν άφεσιν αμαρτιών πρέπει να πίωμεν το αίμα του υπέρ ημών θυσιασθέντος και χωρίς τούτου ου γίνεται άφεσις. Δι' αυτό και ο Κύριος λέγει και η Ορθόδοξος Εκκλησία Του επαναλαμβάνει' «Πίετε εξ αυτού πάντες... εις άφεσιν αμαρτιών». Ενώ οι «Ευαγγελικοί» πίνουν εις ανάμνησιν.

    Εάν λοιπόν, διά του αίματος του Χριστού, πίνωμεν απλούν οίνον δεν έχομεν άφεσιν αμαρτιών. Εν τούτοις οι «Ευαγγελικοί» λέγουσιν ότι πίνουσιν απλούν οίνον, και εκ της ομολογίας αυτής προκύπτει ότι δεν έχουν άφεσιν αμαρτιών' και κατά συνέπειαν δεν είναι χριστιανοί διότι αποδεικνύουν τον Χριστόν ψευδομεσσίαν και ψευδοδιαθήκην την αληθή του Θεού Διαθήκην της οποίας τύπος καί ομοίωμα ήτο η Παλαιά.

Και ερωτάται, κατόπιν όλων τούτων, είναι ορθόν, είναι πρέπον και συμφέρον οι πεπλανημένοι ούτοι, οι μηδαμώς όντες χριστιανοί να έχουν την αξίωσιν να διδάξωσιν ημάς τους Έλληνας; Και ακόμη, είναι ορθόν και πρέπον, ημείς οι Ορθόδοξοι Έλληνες, να ασπαζόμεθα την πλάνην αυτών; Ο καθείς είναι ελεύθερος να εξετάση.

     Εις την συνέχειαν παραθέτομεν άλλην γραφικήν αλήθειαν όπου αποδεικνύει ότι ο Χριστός δεν ωμίλησεν αλληγορικώς αλλά θετικώς. «Αμήν, αμήν, λέγω υμίν. Ο πιστεύων εις εμέ έχει ζωήν αιώνιον. Εγώ ειμί ο άρτος της ζωής. Οι πατέρες υμών έφαγον το μάννα εν τη ερήμω και απέθανον. Ούτος εστίν ο άρτος, ο εκ του ουρανού καταβαίνων, (ο άρτος αυτός είναι ο Χριστός, διότι ουδείς άρτος καταβαίνει εκ του ουρανού, άρα δεν ομιλεί αλληγορικώς ως λέγουσιν οι Ευαγγελικοί αλλά θετικώς), ίνα τις εξ αυτού φάγη και μη αποθάνη. Εγώ ειμί ο άρτος ο ζων ο εκ του ουρανού καταβάς. Εάν τις φάγη εκ του άρτου τούτου ζήσεται εις τον αιώνα.

Και ο άρτος δε ον εγώ δώσω η σαρξ μού εστίν, ην εγώ δώσω υπέρ της του κόσμου ζωής. Εμάχον το ούν προς αλλήλους οι Ιουδαίοι, λέγοντες' πως δύναται ούτος ημίν δούναι την σάρκα φαγείν,' (αυτό ακριβώς πού λέγουσιν και οι «Ευαγγελικοί»).

Είπεν ούν αύτοίς ο Ιησούς' Αμήν αμήν λέγω υμίν, εάν μη φάγητε την σάρκα του υιού του ανθρώπου και πίητε αυτού το αίμα, ουκ έχετε ζωήν εν εαυτοίς.

Ο τρώγων μου την σάρκα και πίνων μου το αίμα έχει ζωήν αιώνιον, και εγώ αναστήσω αυτόν τη εσχάτη ημέρα. Η γάρ σάρξ μου αληθώς εστί βρωσις και το αίμα μου αληθώς εστι πόσις (βλέπετε ω Ευαγγελικοί; αληθώς λέγει, καί ουχί αλληγορικώς)' ποίος εκ των δύο σας λέγει την αλήθειαν, εσείς η ο Χριστός;

Και συνεχίζει. «Ο τρώγων μου την σάρκα και πίνων μου το αίμα εν εμοί μένει, καγώ εν αυτώ. Καθώς απέστειλέ με ο ζων Πατήρ, καγώ ζω διά τον Πατέρα, και ο τρώγων με, κα κείνος ζήσεται δι' εμέ. Ούτος εστίν ο άρτος ο εκ του ουρανού καταβάς ου καθώς έφαγον οι πατέρες υμών το μάννα, και απέθανον' ο τρώγων τούτον τον άρτον ζήσεται εις τον αιώνα... Πολλοί ούν ακούσαντες εκ των μαθητών αυτού είπον, σκληρός εστί ούτος ο λόγος, τις δύναται αυτού ακούειν,'... είπεν αυτοίς ο Ιησούς. τούτο υμάς σκανδαλίζει,' Εάν ουν θεωρήτε τον Υιόν του ανθρώπου αναβαίνοντα όπου ήτο το πρότερον,' Το πνεύμα εστί το ζωοποιούν η σαρξ ούκ ωφελεί ουδέν' τα ρήματα, α εγώ λαλώ υμίν, πνεύμα εστί καί ζωή εστί. Αλλ' ειςίν εξ υμών τινές, οι ου πιστεύουσι» (Ίωάν. στ' 47-64).

Δηλαδή: Οι εξ υμών σκανδαλιζόμενοι, σκανδαλίζονται δι' ην έχουσιν απιστίαν και άγνοιαν, και ουχί διότι οι λόγοι μου ουκ εστίν αληθείς. Εγώ ομιλώ την αλήθειαν λέγει ο Ιησούς και οι πιστεύοντες, αυτοί σκανδαλίζονται και απόλυνται. Ο Κύριός μας εδώ δεν εννοεί την σάρκαν του, καθώς παρερμηνεύουν οι «Ευαγγελικοί» αλλά την σάρκα του λόγου δηλαδή τας φωνάς και τας λέξεις, δι' ων γίνεται ό λόγος. Πνεύμα δε εννοεί, το πνεύμα του λόγου, τό όποίον ζωοποιεί την ψυχήν, ήτις λαμβάνει αυτό διά της σαρκός του λόγου. Εάν λοιπόν ή ψυχή, ακούουσα τας φωνάς η αναγινώσκουσα τας λέξεις του λόγου, μη εννοεί, το πνεύμα αυτού, ουδέν ωφελείται.

Αυτό εννοεί ο Κύριός μας όταν λέγει: «Η σαρξ ουκ ωφελεί ουδέν». Δεν είπε «η σαρξ μου» αλλ' η σαρξ, δηλαδή αι φωναί, αι λέξεις, διά των οποίων γίνεται ο λόγος. Ενώ διά την δικήν Του σάρκα λέγει ρητώς: «Η σαρξ μου αληθώς εστί βρώσις», διά δε τούς ακούοντας και μη εννοούντας είπεν η σαρξ του γράμματος ουκ ωφελεί αυτούς. Αλλ' οι «Ευαγγελικοί» όπως διαστρέφωσιν τούτο, διαστρέφωσιν και το «αληθώς» λέγοντες ότι εννοεί «αλληγορικώς» και το' «πίετε εξ αυτού πάντες εις άφεσιν αμαρτιών» οι «Ευαγγελικοί» πίνουσι μόνον εις «ανάμνησιν»... Παρερμηνεύουν οι άνθρωποι και μιμούνται τον Εωσφόρον όστις είπε εις τούς Πρωτοπλάστους: «Ου θανάτω αποθανείσθε» παρ' ότι ό Θεός ρητώς είπεν εάν παρακούσωσιν' «θανάτω αποθανείσθε». Διά τούτο οι «Ευαγγελικοί» αμαρτάνουν αμαρτίαν πρός θάνατον, όμοια μέ εκείνην της των Ιουδαίων και δι' αυτό προσοχή.

Τέλος, η Ορθόδοξος ημών Εκκλησία η οποία παραδέχεται την μεταβολήν των Τιμίων Δώρων εις Σώμα και Αίμα Χριστού λέγει μαζί με τον Άγιον Ιωάννη τον Δαμασκηνόν ότι η μεταβολή αυτή είναι τι ακατάληπτον τω ανθρωπίνω λογισμώ, γινόμενον τη ενεργεία του Αγίου Πνεύματος δια θαύματος, το οποίον δύναται να συγκριθη με το θαύμα της δημιουργίας και της ενανθρωπήσεως. «πως έσται μοι τούτο», λέγει η αγία Παρθένος, «επεί ανδρα ού γινώσκω» Και ο Γαβριήλ ο Αρχάγγελος απαντά. «Πνεύμα Άγιον επελεύσεται επί σέ και δύναμις υψίστου επισκιάσει σοι».

Τώρα λοιπόν έρωτας και σι κ. «Ευαγγελικέ» πως ο άρτος γίνεται Σώμα Χριστού και ο οίνος αίμα; «Λέγω σοι καγώ, Πνεύμα Άγιον επιφοιτά και ταύτα ποιεί τα υπέρ λόγον καί έννοια» (Δαμ. έκδ. Όρθ. πίστ. 4, 13).

Το Σώμα δε και Αίμα του Χριστού εν τη Ευχαριστία δεν είναι απλώς σώμα και αίμα αλλά' «Σώμα εστίν αληθώς ηνωμένον θεότητι» (Δαμασκ. αυτ.) και άρα' «ου μία φύσις εστίν, αλλά μία μεν του σώματος της δε ηνωμένης αυτού θεότητος ετέρα' ώστε το συναμφότερον ου μία φύσις, αλλά δύο» (Δαμασκ. αυτ.). Το σώμα δε τούτο και αίμα της ευχαριστίας δεν είναι το αναληφθέν σώμα, όπερ κατέρχεται εξ ουρανού, αλλά «σώμα εστίν αληθώς ηνωμένον θεότητι, το εκ της άγ. Παρθένου σώμα, ουχ ότι το αναληφθέν σώμα εξ ουρανού κατέρχεται άλλ' ότι ό άρτος και ο οίνος μεταποιούνται εις Σώμα και Αίμα του Θεού» (Δαμασκ. αυτόθι) εκ τούτου όμως δεν έπεται ότι το Σώμα και Αίμα της Ευχαριστίας είναι ετερόν τι του αναληφθέντος Σώματος του Χριστού' «Και ουκ εστί δύο (σώματα) άλλ' εν και το αυτό» (Δαμασκ. αυτ.).

Άρα πολύ καλώς παρατηρεί ο Δοσίθεος λέγων' «Όθεν και πολλών γινομένων εν τη oικoυμένη εν μια και τη αυτή ώρα ιερουργιών (πιστεύομεν) μη γίνεσθαι πολλούς Χριστούς  ή πολλά σώματα Χριστού, άλλ' ένα και τον αυτόν Χριστόν παρείναι αληθώς και πραγματικώς και εν είναι αυτώ το σώμα και το αίμα εή πάσαις ταις κατά μέρος των πιστών εκκλησίαις και τούτο ουχί ότι το εν ουρανοίς του Δεσπότου εν τοίς θυσιαστηρίοις κατέστι σώμα, άλλ' ότι ο της προθέσεως εν πάσαις ταις κατά μέρος Εκκλησίαις προκείμενος άρτος μεταποιούμενος και μετουσιούμενος μετά τον αγιασμόν γίνεται και εστίν εν και το αυτό τω εν ουρανώ» (Όρ. 17). Είναι λοιπόν πραγματικώς Σώμα και όχι αλληγορικώς κ. κ. «Ευαγγελικοί».

Ούτω λοιπόν και υπό τοιαύτην έννοιαν ο Σωτήρ παρέδωκε το Μυστήριον της θείας Κοινωνίας και ούτως ηρμήνευσαν και παρήγγειλαν ημίν πιστεύειν οι θείοι Απόστολοι, παρ' ων και οι Άγιοι Πατέρες εδιδάχθησαν, ων τινάς μόνον συντομίας ένεκα, φέρομεν μάρτυρας.

1) Φέρομεν την μαρτυρίαν Ιγνατίου του θεοφόρου, του Μαθητού του Ευαγγελιστού Ιωάννου, όστις, ομιλών κατά των αιρετικών, οίτινες έλεγον ότι ο Ιησούς δεν εσαρκώθη πραγματικώς, επιφέρει τα εξής λίαν σημαντικά λόγια: «Ευχαριστίας και προσευχής απέχονται, διά το μη ομολογείν την ευχαριστίαν σάρκα είναι του Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού, την υπέρ των αμαρτιών ημών παθούσαν, ην τη χρηστότητι ο Πατήρ ήγειρε». (Ιγνατ. επιστ. πρός Σμυρν. κεφ. 7).

2) Την δε αγίαν Τράπεζαν ο αυτός Πατήρ ονομάζει Θυσιαστήριον. «Εάν μη τις εντός ή του θυσιαστηρίου», λέγει, «υστερείται του άρτου του Θεού». (Πρός Έφεσ. κεφ. 20). Και πάλιν δε περί του σώματος του Χριστού έτι σαφέστερον λέγει: «Μία εστίν η σάρξ του Κυρίου Ιησού και εν αυτού το αίμα το υπέρ ημών εκχυθέν, εις και άρτος τοις πασινεθρύφθη, και εν ποτήριον τοις όλοις διενεμήθη, εν θυσιαστήριον πάση τη Εκκλησία». (Πρός Φιλαδελφ. κεφ. 4). Αι δε μαρτυρίαι αύται του θεοφόρου Ιγνατίου έχουσιν μέγιστον κύρος, καθ' όσον ούτος έζη επί των ήμερων του Χριστού και των Αποστόλων, εγένετο δε Επίσκοπος Αντιοχείας περί το έτος 68 η 70 μ.Χ.

2) Ο φιλόσοφος και μάρτυς Ιουστίνος, όστις εν έτει 133, τριακοντούτης ων, έλαβε την χριστιανικήν πίστιν, ούτω παρέλαβε περί του Μυστηρίου της Ευχαριστίας. «ου γάρ, λέγει, ως κοινόν άρτον, ουδέ κοινόν πόμα ταύτα λαμβάνομεν, άλλ' ον τρόπον διά λόγου Θεού σαρκοποιηθείς Ιησούς Χριστός ο Σωτήρ ημών και σάρκα και αίμα υπέρ σωτηρίας ημών έσχεν, ούτος και την δι' ευχής λόγου του παρ' αυτού ευχαριστηθείσαν τροφήν, εξής αίμα και σάρκες κατά μεταβολήν τρέφονται ημών, εκείνου του σαρκοποιηθέντος Ιησού και σάρκα και αίμα εδιδάχθημεν είναι. Οι γάρ Απόστολοι εν τοις γενομένοις υπ' αυτών απομνημονεύμασιν, α καλείται Ευαγγέλια, ούτω παρέδωκαν εντετάλθαι αυτοίς τον Ιησούν λαβόντα άρτον και ευχαριστήσαντα ειπείν: τούτο ποιείτε εις την ανάμνησίν μου, τουτέστι το σώμα μου' και το ποτήριον ομοίως λαβόντα και ευχαριστήσαντα ειπείν: τούτο εστί το αίμα μου και μόνοις αυτοίς μεταδούναι. (Βιβλ. 8, κεφ. 66).

3) Ο Κύριλλος ο Ιεροσολύμων τάδε λέγει: «Ο άρτος της Ευχαριστίας μετά την επίκλησιν του Αγίου Πνεύματος ουκέτι άρτος λιτός, αλλά σώμα Χριστού». (Κατήχ. 21 Μυσταγ. § 3).

4) Ο θείος Ιλάριος περί του Μυστηρίου της Ευχαριστίας λέγει: «Περί της αληθείας της σαρκός και του αίματος δεν έχει χώραν αμφιβολία τις, διότι διά της ομολογίας του Κυρίου αυτού και διά της πίστεως ημών είναι αληθής σάρξ, είναι αληθές αίμα». (De Trinit Ι VIII C. 14).

5) Ο θείος Γρηγόριος ο Νύσσης, σαφώς περί του Μυστηρίου τούτου εξηγούμενος, λέγει: «Άρτος πάλιν άρτος εστί τέως κοινός' αλλ' όταν αυτό το Μυστήριον ιερουργήσει, σώμα Χριστού λέγεταί τε και γίνεται». (Εις την ημέραν των Φώτων, Ορα και λόγον κατηχητ. τόν μέγαν κεφ. 37).

6) Ο Γρηγόριος ο θεολόγος μετά του αυτού πνεύματος περί του Μυστηρίου ομιλεί: «Μη κατόκνει», λέγει προς, Αμφιλόχιον, «και προσεύχεσθαι και πρεσβεύειν υπέρ ημών, όταν λόγον καθέλκης τον Λόγον' όταν αναιμάκτω τομεί σώμα και αίμα τέμνης δεσποτικόν, φωνήν έχων το ξίφος». (Έπιστ. 240 πρός, Αμφιλόχιον).

7) Άξια σημειώσεως και προσοχής είναι και η μαρτυρία του Μεδιολάνων Αγίου Αμβροσίου: λέγει, «είναι θαυμαστόν ότι ο Θεός έβρεξεν εις τούς πατέρας το μάννα... αλλ' όσοι όμως έφαγον τον άρτον εκείνον πάντες εν τη ερήμω απέθανον' η βρώσις δε αυτή, την οποίαν λαμβάνεις, ο άρτος ούτος ο ζών, ο καταβαίνων εξ ουρανού, ζωής αϊδίoυ την ουσίαν παρέχει' και όστις αν φάγη τούτον δεν θέλει αποθάνη εις τον αιώνα, και είναι σώμα Χριστού». Εις την συνέχειαν δε, εξηγείται περί του Μυστηρίου τούτου πλατύτερον, λέγων: «Ίσως άλλο τι βλέπω' πώς σύ διαβεβαιοίς ότι θέλω λάβη το σώμα του Χριστού. Ας αποδείξωμεν ότι δεν είναι τούτο, όπερ εποίησεν η φύσις, αλλ' όπερ η ευλογία καθηγίασε, και ότι μεγαλυτέρα είναι της ευλογίας η της φύσεως η δύναμις, επειδή διά της ευλογίας και αυτή η φύσις μεταβάλλεται. Ράβδον εκράτει ο Μωυσής, έρριψεν αυτήν και έγινεν όφις. Πάλιν έλαβε την ουράν του όφεως, και εν τη ράβδω την φύσιν μετέβαλε. Βλέπεις λοιπόν, ότι διά της προφητικής χάριτος δίς μετεβλήθη η φύσις του τε όφεως και της ράβδου... Αν τοσούτον ίσχυσεν ο λόγος του Ήλιου, ώστε να καταβιβάση πυρ εξ ουρανού, δεν θέλει ισχύσει ο λόγος του Χριστού, ίνα τά είδη τών στοιχείων μεταβάλη;...».

Εκ των εκτεθέντων βλέπομεν πόσον σαφώς περί της συστάσεως και της εννοίας του μεγάλου τούτου Μυστηρίου πληροφορεί ημάς η Κ. Διαθήκη, και οι άγιοι Πατέρες. Αλλά και ο προφήτης Ησαΐας λέγει: «Και απεστάλη προς με εν Σεραφείμ και εν τη χειρί είχεν άνθρακα, ον τη λαβίδι έλαβεν από του θυσιαστηρίου. Και ήψατο του στόματός μου και είπεν, Ιδού ήψατο τούτο των χειλέων σου καί αφελεί τας ανομίας σου και τας αμαρτίας σου περικαθαριεί».

Εξ ων μανθάνομεν, ότι ουχ ως απλούν σύμβολον θεωρεί η Αγία Γραφή το μέγιστον τούτο Μυστήριον, ως φλυαρούσιν οι «Ευαγγελικοί» αλλ' ως αυτό το Σώμα και Αίμα του Θεανθρώπου, άτινα είναι πυρ, άνθραξ φλέγων τούς αναξίως αυτών μεταλαμβάνοντας και καθαίρων τας αμαρτίας των ευσεβώς κοινωνούντων. Ώς τοιούτο το Μυστήριον συνίστησιν ημών ο θειος Παύλος, ο μεγαλοφωνότατος Ησαΐας και άπασα η χορεία των απ' αυτών των Αποστολικών χρόνων, σεπτών Πατέρων της του Χριστού Εκκλησίας, ης τα τέκνα επιχειρούν να αποπλανήσωσιν οι «Αντιευαγγελικοί» των οποίων τας παγίδας και τας σοφιστείας επιμελώς δέον να αποφεύγωμεν.

Από το βιβλίο "ΑΝΤΙΕΥΑΓΓΕΛΙΚΟΙ ΟΙ ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΟΙ"

  Δ.Παναγόπουλου