Οι πρόσφυγες και η παγκοσμιοποίηση της αναισθησίας

Την ίδια ώρα που η Μεσόγειος μετατρέπεται καθημερινά σε υγρό τάφο για πρόσφυγες και μετανάστες, η παγκόσμια κοινότητα κοιμάται τον ύπνο του δικαίου και απλώς ακολουθεί πιστά τη στρατηγική τού «όχι στην αυλή μου».
Η πολιτική «ευαισθησία» περιορίζεται σε δακρύβρεχτες δηλώσεις κάθε φορά που ένα δουλεμπορικό γίνεται συντρίμμια και πτώματα ξεβράζονται στις ακτές της Ελλάδας και της Ιταλίας...
Δηλώσεις για πλατιά κατανάλωση που όταν τα φώτα της δημοσιότητας σβήσουν παραμένουν αυτό που πραγματικά είναι, κενά περιεχομένου λόγια.
Είναι χαρακτηριστικό ότι, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των αρμόδιων οργανισμών, περισσότεροι από 20.000 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους τα τελευταία δέκα χρόνια στη Μεσόγειο προσπαθώντας να φτάσουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Και είναι επίσης χαρακτηριστικό ότι, σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat, μόνο κατά το 2014, 626.000 άνθρωποι έκαναν αίτηση ασύλου στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Αριθμοί – γροθιά στο στομάχι, που όμως αποσιωπούνται αριστοτεχνικά από τη συλλογική μνήμη, μια και, όπως τα γεγονότα αποδεικνύουν, η Ευρώπη – και όχι μόνο – πάσχει από μια ιδιότυπη επιλεκτική αμνησία.
Η κατάσταση, πλέον, είναι εκτός ελέγχου, όπως εκτός ελέγχου είναι και η αντιμετώπισή της αφού ένα παγκόσμιο πρόβλημα που συνδέεται με τα εκατομμύρια των προσφύγων από τις εμπόλεμες περιοχές, αντιμετωπίζεται στην Ε.Ε. ως τοπικό πρόβλημα της Ελλάδας και της Ιταλίας.
Στην Ελλάδα, η κοντόφθαλμη αυτή άποψη ενισχύεται από τις άναρθρες κραυγές των πολιτικών εκείνων που έχουν στήσει καριέρα πάνω στο μεταναστευτικό και οι οποίοι βρήκαν πεδίον δόξης λαμπρό αυτές τις μέρες για να κάνουν μέσω φτηνής προπαγάνδας εγχώρια αντιπολίτευση, επιβεβαιώνοντας ότι και η πολιτική μισή αλήθεια είναι χειρότερη από την άγνοια.
Και όλα αυτά, την ώρα που 4 εκατομμύρια Σύριοι έχουν εγκαταλείψει τη χώρα τους από την έναρξη των εχθροπραξιών το 2011, με περίπου δυο εκατομμύρια να βρίσκονται στην Τουρκία και κάπου 1,5 εκατομμύριο στον Λίβανο και τη Λιβύη.
Την ίδια ώρα ο ύπατος αρμοστής του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες ζητά από την Ευρωπαϊκή Ένωση να σταματήσει να κλείνει τα μάτια και να δεχθεί περισσότερους πρόσφυγες. Και ζητά να γίνει πιο ευέλικτη η πολιτική παροχής βίζας, έτσι ώστε να σπάσει ο φαύλος κύκλος των διακινητών ψυχών, δημιουργώντας νόμιμες οδούς για να φθάνουν με ασφάλεια οι πρόσφυγες στην Ευρώπη.
Οι «προσφυγοφάγοι» Ελληναράδες που τα έχουν κάνει μπάχαλο
Οι συνήθεις ύποπτοι εγχώριοι πολιτικοί, γνωστοί και ως «μεταναστοφάγοι» και «προσφυγοφάγοι», διακινούν εδώ και χρόνια την άποψη ότι η Ελλάδα θεωρείται ο επίγειος παράδεισος για πρόσφυγες και μετανάστες, οι οποίοι μας έχουν βάλει στο μάτι και απειλούν την καθαρότητα της ελληνικής φυλής και τη χριστιανική μας πίστη.
Μια άποψη κυρίαρχη, που το μόνο που επιτυγχάνει όλα αυτά τα χρόνια, με τη βοήθεια και του Κανονισμού «Δουβλίνο ΙΙ», είναι να αποδέχεται ως τοπικό ένα ευρωπαϊκό πρόβλημα κι έτσι να μη διεκδικεί λύση συλλογική με δίκαιη κατανομή.
Μια άποψη κυρίαρχη που οδήγησε την ελληνική πλευρά σε αφωνία στα ευρωπαϊκά όργανα και στην προώθηση στο εσωτερικό των πιο σκληρών και αναποτελεσματικών μεθόδων για την αντιμετώπιση και των προσφύγων και των παράτυπων μεταναστών.
Είναι χαρακτηριστικό ότι όλα αυτά τα χρόνια σκοπίμως υποτιμήθηκε ο σχεδιασμός μιας πολιτικής σύμφωνης με τις επιταγές των διεθνών οργανισμών με τη λογική ότι μια χώρα που δεν έχει επί της ουσίας δομές αποτρέπει την είσοδο προσφύγων και επίσης ότι μια χώρα που έχει αντί για κέντρα υποδοχής κέντρα κράτησης αποτρέπει επίσης την είσοδο παράτυπων μεταναστών.
Η πολιτική αυτή αποδείχθηκε από τη ζωή παντελώς αναποτελεσματική αφού, όπως επισημαίνουν οι διεθνείς οργανισμοί, μια χώρα προσελκύει περισσότερους πρόσφυγες και παράτυπους μετανάστες όταν δεν διαθέτει ολοκληρωμένη πολιτική διαχείρισης των μεταναστευτικών ροών. Όταν, κοινώς, είναι μπάχαλο…
Τι δείχνουν τα στοιχεία
Οι άνθρωποι που ζήτησαν άσυλο σε κάποια χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης αυξήθηκαν κατά 40% το 2014, φθάνοντας τους 626. 000, σύμφωνα με έκθεση της Eurostat.
Σύμφωνα πάντα με τα επίσημα στοιχεία, το 2014 οι περισσότεροι έκαναν αίτηση για άσυλο στη Γερμανία (203.000), στη Σουηδία (81.000), στην Ιταλία (65.000), στη Γαλλία (63.000) και στην Ουγγαρία (43.000).
Αντίθετα, στην Ελλάδα έκαναν αίτηση για άσυλο 9.430 άτομα το 2014, σε σύγκριση με 8.225 το 2013, ποσοστό δηλαδή 1,5% του συνόλου αιτούντων ασύλου στην Ε.Ε
Όσον αφορά τους Σύριους πρόσφυγες, τα στοιχεία αποκαλύπτουν ότι στην Ευρωπαϊκή Ένωση, από την έναρξη των εχθροπραξιών το 2011, έχουν ζητήσει πολιτικό άσυλο 150.000 άνθρωποι, εκ των οποίων οι περισσότεροι στη Γερμανία (49.830) και τη Σουηδία (48.350).
Στην Ελλάδα, αίτηση ασύλου έχουν καταθέσει 1.615, την στιγμή που στην Ολλανδία έχουν υποβάλει 9.540 αιτήσεις, στη Βουλγαρία 8.425, στην Αυστρία 7.000, στην Ελβετία 7.535, στη Βρετανία 5.090, στο Βέλγιο 4.610, στην Ουγγαρία 4.500, στη Γαλλία 3.780, στην Ισπανία 1.705, στην Ιταλία 1.640 και στην Κύπρο 1.000.
Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ, ο αριθμός των αιτούντων άσυλο από τη Συρία έχει αυξηθεί κατά 24% σε σχέση με το 2013, φτάνοντας τους 216.300, εκ των οποίων οι περισσότεροι σε Γερμανία, Γαλλία, Σουηδία, Ιταλία και Βρετανία.
Είναι χαρακτηριστικό επίσης ότι, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των διεθνών οργανισμών, αν και το 32% των ανθρώπων που έφτασαν στην Ε.Ε. μέσω θαλάσσης προέρχεται από τη Συρία (69.000), ελάχιστοι έκαναν αίτηση ασύλου στην Ελλάδα ή την Ιταλία.
Αν και η χώρα μας δεν θεωρείται χώρα αιτούντων άσυλο, είναι αδιαμφισβήτητα η δεύτερη μετά την Ιταλία χώρα εισόδου στην Ε.Ε., με την ελληνική κυβέρνηση να εκτιμά ότι λόγω της ολοένα και εντεινόμενης κρίσης στη Συρία αλλά και σε άλλες εμπόλεμες περιοχές αναμένονται μέσα στο 2015 περισσότεροι από 100.000 πρόσφυγες στην Ελλάδα μόνο.
Η εκρηκτική κατάσταση απαιτεί άμεσα την ανάληψη ευρωπαϊκής πρωτοβουλίας, θέμα το οποίο έχει θέσει επιτακτικά και η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ, που έχει επισημάνει σε όλους τους τόνους ότι η Ε.Ε. θα πρέπει να αναλάβει συγκεκριμένες πρωτοβουλίες για τη διαχείριση των εκατοντάδων χιλιάδων προσφύγων που αναμένονται κυρίως στην Ιταλία και την Ελλάδα.
Ο ΟΗΕ για Ελλάδα – Ιταλία
Η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ απέστειλε προς την Ευρωπαϊκή Ένωση συγκεκριμένες προτάσεις για την ανάληψη δράσης και την παροχή βοήθειας προς την Ελλάδα και την Ιταλία που υποδέχονται λόγω γεωγραφικής θέσης το μεγαλύτερο κύμα προσφύγων.
Οι επιτελείς του ΟΗΕ επισημαίνουν ότι θα πρέπει να υπάρξει ενδο- ευρωπαϊκή αλληλεγγύη ώστε να μην αναλαμβάνουν την ευθύνη για τη διαχείριση των προσφύγων μερικές μόνο χώρες.
Όπως επισήμανε στο «Π» ο Πέτρος Μάστακας, υπεύθυνος Προστασίας της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, «ανάμεσα στις προτάσεις της Υ.Α. και προς την κατεύθυνση της υποστήριξης της Ελλάδας και την Ιταλίας, είναι και η πιθανή υιοθέτηση ενός πιλοτικού προγράμματος μετεγκατάστασης εντός της Ε.Ε. για τους Σύριους πρόσφυγες που φθάνουν στις δύο χώρες».
Αυτή η πρόταση, μας διευκρίνισε, είναι ακόμα σε πρωτόλεια μορφή και στηρίζεται στην κεντρική ιδέα ότι ένας αριθμός από τους Σύριους που φτάνουν στην Ελλάδα και την Ιταλία και αναγνωρίζονται ως πρόσφυγες θα μπορούν, με βάση προηγούμενες ρυθμίσεις και συνεννοήσεις, να μετεγκατασταθούν σε άλλες χώρες της Ε.Ε. που θα τους δέχονται.
Ένα δίκαιο σύστημα κατανομής, υπογραμμίζει ο Πέτρος Μάστακας, θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη ακριβώς κάποια κριτήρια που αφορούν τη δυνατότητα κάθε χώρας για υποδοχή αιτούντων άσυλο – προσφύγων και το πόσο επιβαρυμένες είναι ήδη από υπάρχουσες αιτήσεις ασύλου.
Σκοπός ενός τέτοιου σχεδίου, σύμφωνα με την Υ.Α, είναι να ενισχύσει την εμπιστοσύνη και αλληλεγγύη μεταξύ των μελών της Ε.Ε. μοιράζοντας μεταξύ τους την ευθύνη για τις αυξανόμενες προσφυγικές ροές και να μειώσει τις παράτυπες δευτερεύουσες μετακινήσεις μεταξύ των χωρών της, που θέτουν σε κίνδυνο τις ζωές των προσφύγων.
Παράλληλα προτείνεται ακόμα:
■ Η καθιέρωση μιας ισχυρής ευρωπαϊκής επιχείρησης έρευνας και διάσωσης.
■ Η υποστήριξη για την επαρκή υποδοχή των αιτούντων άσυλο και την εξέταση των αιτημάτων τους.
■ Η αύξηση των αξιόπιστων νόμιμων εναλλακτικών λύσεων στα επικίνδυνα ταξίδια – όπως η μετεγκατάσταση (από γειτονικές της Συρίας χώρες προς άλλα κράτη), οι θεωρήσεις εισόδου για ανθρωπιστικούς λόγους, η διευρυμένη δυνατότητα οικογενειακής συνένωσης, θεωρήσεις εισόδου για σπουδές ή εργασία, ιδιωτικές χορηγίες (private sponsorship) κ.λπ.
Τι αποφασίζουν οι 28
Η έκτακτη Σύνοδος Κορυφής που πραγματοποιείται σήμερα, Πέμπτη 23 Απριλίου, καλείται να λάβει αποφάσεις με βάση τις προτάσεις που επεξεργάστηκε η Κομισιόν και εγκρίθηκαν κατά τη Σύνοδο των αρμόδιων υπουργών. Προτάσεις που χαρακτηρίζονται αόριστες και κυρίως «αστυνομικού» χαρακτήρα.
Είναι χαρακτηριστικό ότι, αν και προβλέπεται η δημιουργία πιλοτικού προγράμματος για τη μετεγκατάσταση των προσφύγων, αυτό θα γίνεται σε εθελοντική βάση, χωρίς την υιοθέτηση δηλαδή συγκεκριμένων κριτηρίων που θα έχουν να κάνουν με τη δυνατότητα κάθε χώρας να υποδεχθεί πρόσφυγες και την επιβάρυνση που έχει ήδη.
Παράλληλα, όσον αφορά την Ελλάδα και την Ιταλία, προβλέπει άμεσα την επεξεργασία αιτήσεων ασύλου από ομάδες που θα βρίσκονται στην Ιταλία και στην Ελλάδα υπό την αιγίδα της EASO, διαδικασία που δεν θα πρέπει να υπερβαίνει τους δύο μήνες από την ημέρα υποβολή της αίτησης.
Τις δυο αυτές χώρες αφορά κυρίως και η ενίσχυση και επέκταση της επιχειρησιακής δράσης των προγραμμάτων «Ποσειδών» και «Τρίτων», πρόταση όμως που πρέπει να συνοδευθεί από συγκεκριμένα κονδύλια και χρονοδιαγράμματα.
Παράλληλα προβλέπεται ακόμα:
■ Η κατάσχεση και καταστροφή των πλοιαρίων που χρησιμοποιούν οι δουλέμποροι.
■ Η λήψη δακτυλικών αποτυπωμάτων από όλους τους μετανάστες.
■ Η επίσπευση των διαδικασιών απέλασης μεταναστών που δεν διαθέτουν τα νόμιμα έγγραφα υπό τον συντονισμό της Frontex.
20.000 άτομα έχουν χάσει τα τελευταία 10 χρόνια τη ζωή τους στη Μεσόγειο προσπαθώντας να φτάσουν στην Ε.Ε.
3.500 άτομα έχασαν τη ζωή τους στη Μεσόγειο κατά το 2014
1 άτομο πνίγεται για κάθε είκοσι που διασώζονται, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ
31.500 άνθρωποι είναι γνωστό ότι διέσχισαν μέχρι στιγμής κατά το 2015 τη Μεσόγειο προς την Ιταλία και την Ελλάδα
100.000 πρόσφυγες αναμένεται να φθάσουν εντός του 2015 στην Ελλάδα
626.000 άνθρωποι έκαναν αίτηση ασύλου στην Ευρωπαϊκή Ένωση το 2014, σύμφωνα με έκθεση της Eurostat
203.000 πρόσφυγες έκαναν αίτηση ασύλου στη Γερμάνια το 2014, 81.000 στη Σουηδία, 65.000 στην Ιταλία και 63.000 στη Γαλλία
1,5% του συνόλου των αιτούντων άσυλο στην Ε.Ε. έκανε αίτηση στην Ελλάδα το 2014 και συγκεκριμένα 9.430 άτομα
122.790 Σύριοι πρόσφυγες έκαναν αίτηση ασύλου το 2014 στις χώρες της Ε.Ε., εκ των οποίων 49.830 στη Γερμανία και 48.350 στη Σουηδία
1.615 Σύριοι πρόσφυγες έχουν καταθέσει αίτηση ασύλου στην Ελλάδα
56% των Σύριων προσφύγων από την έναρξη του πολέμου κατέθεσε αίτημα ασύλου σε Γερμανία και Σουηδία
2 εκατομμύρια Σύριοι πρόσφυγες κάτω των 18 ετών κινδυνεύουν να καταστούν μια χαμένη γενιά
Η αλήθεια για τον Κανονισμό «Δουβλίνο ΙΙ»
Σύμφωνα με την πρόβλεψη του ονομαζόμενου Κανονισμού «Δουβλίνο ΙΙ», η πρώτη χώρα εισόδου ενός αλλοδαπού στην Ευρωπαϊκή Ένωση έχει την υποχρέωση να εξετάσει και να αποφανθεί για την αίτηση ασύλου του. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι, εάν ένας αλλοδαπός μπει στην Ε.Ε. από την Ελλάδα, ακόμη κι αν καταφέρει να περάσει σε άλλη ευρωπαϊκή χώρα και καταθέσει εκεί άσυλο, θα πρέπει να επιστρέψει στην Ελλάδα για να εξεταστεί η αίτησή του.
Ο Κανονισμός αυτός, σύμφωνα με τις χώρες που είναι οι βασικές πύλες εισόδου στην Ε.Ε., όπως η Ελλάδα και η Ιταλία, είναι ένα από τα κεντρικά προβλήματα που τις έχουν μετατρέψει σε «αποθήκες ψυχών» και ζητούν την τροποποίησή του χαρακτηρίζοντάς τον άδικο και επί της ουσίας άνευ αποτελεσματικότητας.
Αντίθετα, οι χώρες του Βορρά που αποτελούν εκείνες που προτιμούν οι μετανάστες για να καταθέσουν άσυλο δεν συζητούν την αλλαγή του Κανονισμού.
Στην Ελλάδα, όμως, τα τελευταία δυο χρόνια, εξαιτίας καταδικαστικών αποφάσεων κατά της χώρας μας για θέματα μεταχείρισης αιτούντων άσυλο, όπως αναφέρει χαρακτηριστικά η Υπηρεσία Ασύλου, «σχεδόν όλες οι χώρες της Ε.Ε. έχουν αναστείλει την επιστροφή αιτούντων άσυλο κατ’ εφαρμογή του “Δουβλίνο IΙ”».
Όπως επισήμανε στο «Π» ο Πέτρος Μάστακας, υπεύθυνος Προστασίας της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, «η πρακτική εφαρμογή του ως προς την Ελλάδα έχει ανασταλεί με βάση δικαστική απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (M.S.S. v Belgium & Greece, 21 Ιανουαρίου 2011), ενώ και η Υ.Α. με βάση μια έκθεση που δημοσίευσε στις αρχές του έτους σχετικά με την τρέχουσα κατάσταση του ασύλου στην Ελλάδα ύστερα από εκτενή αξιολόγηση που πραγματοποιήθηκε κατά τη διάρκεια του τελευταίου τριμήνου του 2014, συνέστησε στα κράτη να εξακολουθούν να μην επιστρέφουν αιτούντες άσυλο στην Ελλάδα με βάση αυτόν τον Κανονισμό».
Η αναστολή έγινε γιατί, σύμφωνα με τις καταδικαστικές για τη χώρα μας αποφάσεις, οι συνθήκες διαβίωσης και κράτησης των αιτούντων άσυλο ήταν ανεπαρκείς ενώ η Ελλάδα δεν εφάρμοζε ένα «δίκαιο και αποτελεσματικό σύστημα ασύλου», με συνέπεια μακρόχρονη αβεβαιότητα για τους αιτούντες άσυλο.  
ΒAΛΙΑ ΜΠΑΖΟΥ (ΤΟ ΠΟΝΤΙΚΙ)