Κύπρος - ΡΑΓΔΑΙΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ…. ΠΡΟΔΟΣΙΑ… Η Κυριαρχία έσπασε στα Τρία… Τι συμφωνήθηκε

 

Του Δρα Γιάννου Χαραλαμπίδη
ΠΩΣ ΚΑΙ ΓΙΑΤΙ ΤΟ ΚΑΤΑΛΟΙΠΟ ΕΞΟΥΣΙΑΣ ΑΝΗΚΕΙ ΣΤΑ ΚΡΑΤΙΔΙΑ
Τι ήθελαν οι Τούρκοι, τι συμφωνήθηκε και ποια η σχέση της κυριαρχίας με τις χωριστές εμπορικές συνθήκες, τη διπλή πηγή εξουσίας και την ψήφο
Πώς η πηγή της κυριαρχίας έχει διχοτομηθεί
Πώς οι Βαλλόνοι έθεσαν υπό την ομηρεία τους την Ε.Ε....

Γιατί οι Ελληνοκύπριοι έχουν δικαίωμα ψήφου στη Βρετανία αλλά δεν θα έχουν στον βορρά
Τι σημαίνει η απουσία της νομικής έννοιας λαός από τη δήλωση της 11ης Φεβρουαρίου
Πώς η Ε.Ε. μπορεί να γίνει όμηρος της Τουρκίας μέσω Κύπρου
Πώς το βόρειο τμήμα της Κύπρου θα ενσωματωθεί εμπορικά και οικονομικά στην Τουρκία
Ενώ o Πρόεδρος της Δημοκρατίας ετοιμάζει τις αποσκευές του για την Ελβετία, για έναν νέο γύρο συνομιλιών, το θέμα του κατάλοιπου εξουσίας έχει κλείσει και έχει περιέλθει στα δυο συνιστώντα κράτη, όπως και στο σχέδιο Ανάν, με φραστικές αλλαγές, οι οποίες, όμως, δεν αλλάζουν την ουσία (Θεμελιώδης Συμφωνία άρθρο 2, παράγραφος 1, εδάφιο γ). Με άλλα λόγια, η Κεντρική Κυβέρνηση θα έχει μια σειρά εξουσιών, 28 στην ουσία κεφαλαίων, και ό,τι δεν ρυθμίζεται από αυτή θα ανήκει αυτομάτως στα συνιστώντα κράτη.
Σχέδιο Ανάν
Πληροφορίες αναφέρουν ότι η τουρκική πλευρά ήθελε αρχικώς να ανήκουν οι εξουσίες και η κυριαρχία στα συνιστώντα κράτη, και το κατάλοιπο να δοθεί στην Κεντρική Κυβέρνηση. Όμως, η ελληνοκυπριακή πλευρά, για να αποφύγει αυτήν την τουρκική λογική, αποδέχθηκε να έχει η Κεντρική Κυβέρνηση τα 28 κεφάλαια και τα λοιπά όσα δεν ρυθμίζονται να ανήκουν πρωτογενώς πλέον στα κρατίδια.
Σε σχέση με το σχέδιο Ανάν αποφεύχθηκε η λέξη «κυριαρχικά», αλλά υιοθετήθηκε άλλη διατύπωση, που παραπέμπει στην άσκηση κυριαρχίας σε συνδυασμό με όσα αναφέρονται στην κοινή δήλωση της 11ης Φεβρουαρίου. Με βάση τη συμφωνία που επιτεύχθηκε στις συνομιλίες, το κάθε συνιστών κράτος εντός των εδαφικών ορίων της διοίκησης και δικαιοδοσίας του «θα ασκεί το κατάλοιπο εξουσίας και τις λειτουργίες του πλήρως, αμετάκλητα, αποκλειστικά και ελεύθερα από οποιαδήποτε επέμβαση της ομοσπονδιακή κυβέρνησης».
Όσο, δε, για την πηγή της εξουσίας, αυτή ρυθμίζεται μέσω της κοινής δήλωσης Αναστασιάδη -Έρογλου της 11ης Φεβρουαρίου και θα περιληφθεί στις θεμελιώδεις διατάξεις της λύσης. Προνοεί ρητώς ότι η κυριαρχία πηγάζει εξίσου από τους Ελληνοκυπρίους και τους Τουρκοκυπρίους. Είναι, δηλαδή, διπλή. Χωρίς αναφορά στη νομική έννοια του λαού.
Διπλή πηγή κυριαρχίας
Όπως έγκυρη πηγή αναφέρει, «οι διαδικασίες γίνονται σε συνεννόηση με την ελληνική Κυβέρνηση, και δη με το Υπουργείο Εξωτερικών, το οποίο ενημερώνεται, στηρίζει και συμφωνεί με τους χειρισμούς του Προέδρου στις συνομιλίες». Όπως τονίζεται, «υπάρχει μια έξοχη συνεργασία μεταξύ των Υπουργών Εξωτερικών Ν. Κοτζιά και Ι. Κασουλίδη, καθώς και με τη διαπραγματευτική ομάδα. Η Αθήνα βοηθά τη Λευκωσία, που έχει τον έλεγχο της διαδικασίας των συνομιλιών, ενώ το Ελληνικό ΥπΕξ, σε συνεννόηση με την κυπριακή Κυβέρνηση, έχει εκ των πραγμάτων εμπλοκή στο θέμα των εγγυήσεων. Κανένα όμως βήμα δεν γίνεται χωρίς την έγκριση της κυπριακής Κυβέρνησης».
Ακόμη, πληροφορίες αναφέρουν ότι η τουρκική πλευρά ήθελε να έχουν τα συνιστώντα κράτη πρωτογενή εξουσία. Με την υφιστάμενη φόρμουλα, η Κεντρική Κυβέρνηση έχει πρωτογενή εξουσία ως προς τα 28 κεφάλαια, ενώ ως προς τα λοιπά, οι εξουσίες και οι αρμοδιότητες θα βρίσκονται σε χέρια των συνιστώντων κρατών. Δηλαδή θα έχουν και τα δυο συνιστώντα κράτη μέσω του κατάλοιπου, πρωτογενή εξουσία. Αληθές, όμως, είναι και κάτι άλλο: Το θέμα του κατάλοιπου εξουσίας είναι συναφές, όχι μόνο με το πρωτογενές δίκαιο, αλλά και με την κυριαρχία.
Συνεπώς, η μία κυριαρχία, όντως, αναφέρεται στην κοινή δήλωση της 11ης Φεβρουαρίου. Όμως, στην εν λόγω δήλωση υπάρχουν, εκτός των άλλων, δυο βασικά κενά, που οδηγούν στη δημιουργία συνθηκών διχοτόμησής της. Το ένα είναι η αναφορά ότι η κυριαρχία θα πηγάζει εξίσου από τους Ελληνοκύπριους και τους Τουρκοκύπριους. Δηλαδή η χωριστή, διπλή πηγή κυριαρχίας έχει κατοχυρωθεί, ήδη, από τη δήλωση της 11ης Φεβρουαρίου.
Αυτό τεκμαίρεται και από κάπου άλλου: Υπάρχει η απουσία του ενός και μόνου αδιαίρετου λαού. Εφόσον έχει παραληφθεί ρητή αναφορά στην έννοια λαός, παρέχεται στην τουρκική πλευρά η δυνατότητα να ερμηνεύει την αναφορά σε Τουρκοκύπριους και Ελληνοκύπριους υπό την έννοια των δυο λαών. Σχετικές περί τούτου αναφορές υπάρχουν στις τουρκικές θέσεις, όπως αυτές κατατέθηκαν στο Συμβούλιο Σύνδεσης Τουρκίας – Ε.Ε. το 2014 και 2015. Καμιά απάντηση δεν εδόθη επί αυτών των τουρκικών ερμηνειών από την Αθήνα και τη Λευκωσία. Που θα έπρεπε να δοθεί, για να μην εκληφθεί ως ανοχή και αποδοχή.
Υπό αυτές τις συνθήκες έχουμε μεν μια κυριαρχία, η οποία όμως είναι διχοτομημένη. Την ίδια στιγμή, υπάρχουν δυο πηγές εξουσίας, ενώ παράγεται πρωτογενές δίκαιο σε τρία επίπεδα: Το ένα είναι αυτό της Κεντρικής Κυβέρνησης και τα άλλα δυο είναι εκείνα των δυο συνιστώντων κρατών με το κατάλοιπο εξουσίας. Άρα αυτό που ήθελαν οι Τούρκοι, το πέτυχαν. Κερδίζουν και το κατάλοιπο, που σημαίνει ότι όσες εξουσίες δεν ανήκουν στην Κεντρική Κυβέρνηση, ανήκουν στα συνιστώντα κρατίδια. Που σημαίνει την άσκηση αυθύπαρκτης πρωτογενούς εξουσίας.
Δηλαδή χωριστής μορφής κυριαρχία. Σχετικά δε με την εξουσία, σε επίπεδο Κεντρική Κυβέρνησης, εκεί θα έχουμε συν-εξουσία. Δηλαδή συγκυριαρχία των δυο ισότιμου καθεστώτος, όπως ρητώς αναγράφεται στην κοινή δήλωση της 11ης Φεβρουαρίου, συνιστώντων κρατών. Η οποία διευκρινίζει ότι η κυριαρχία ασκείται εξίσου από τους Ελληνοκύπριους και τους Τουρκοκύπριους.
Η αρχή της επικουρικότητας
Άλλωστε, θα μπορούσε κάποιος, και όχι άδικα, να ισχυριστεί ότι η φόρμουλα αυτή στηρίζεται στη λειτουργία της Ε.Ε. και στην αρχή της επικουρικότητας. Που σημαίνει ότι όσες εξουσίες δεν ανήκουν στην Ε.Ε., ανήκουν στα κράτη μέλη. Γιατί; Διότι είναι τα κράτη, που έχουν και ασκούν την κυριαρχία.
Η πρόταση
Στην πραγματικότητα, με όσα συζητήθηκαν και έχουν ήδη συμφωνηθεί στις συνομιλίες, θα συμβεί το εξής:
1. Εάν το κατάλοιπο εξουσίας ανήκε στην Κεντρική Κυβέρνηση, αλλά η εξουσία πηγάζει εξίσου από Ελληνοκύπριους και Τουρκοκύπριους (βλέπε συμφωνία 11ης Φεβρουαρίου), δημιουργούνται συνομοσπονδιακές πρακτικές.
2. Εάν, με βάση τα όσα έχουν συμφωνηθεί, το κατάλοιπο εξουσίας ανήκει στα συνιστώντα κρατίδια αλλά η πηγή της εξουσίας πηγάζει εξίσου από τους Ελληνοκύπριους και τους Τουρκοκύπριους και όχι από έναν λαό, όπως προνοεί η συμφωνία της 11ης Φεβρουαρίου, και πάλι η κυριαρχία διχοτομείται και αναδεικνύεται ως μορφή συνομοσπονδιακής διακυβέρνησης.
Επειδή η Κύπρος δεν θα είναι μονοεθνική αλλά διζωνική και διεθνική ομοσπονδία, η κατοχύρωση της μίας κυριαρχίας θα ήταν δυνατό να προκύψει:
1. Εάν γινόταν ρητή αναφορά στη λύση ότι η κυριαρχία είναι μία και ενιαία και πηγάζει από έναν και μόνο λαό.
2. Εάν η κατανομή των εξουσιών ήταν τέτοια, που δεν θα δίνονταν κυριαρχικές εξουσίες προς τα δυο συνιστώντα κρατίδια, όπως στο εμπόριο, ο τρόπος άσκησης εκλογικού δικαιώματος, οι εκ Περιτροπής Προεδρία σε διάφορα επίπεδα κλπ. Βεβαίως, κάποιος μπορεί να ισχυριστεί ότι και στις ομοσπονδίες των ΗΠΑ και της Γερμανίας και δη στο κρατίδιο της Βαυαρίας έχουν παραχωρηθεί ειδικά δικαιώματα σε ζητήματα εμπορίου. Αφενός οι δυο αυτές ομοσπονδίες είναι μονοεθνικές, αφετέρου δεν στηρίζουν τη δομή τους στους εθνολογικούς διαχωρισμούς.
3. Εάν η πηγή της εξουσίας ήταν ρητώς κατοχυρωμένη από έναν και μόνο λαό. Όλες οι εξουσίες θα έπρεπε να ανήκαν στην Κεντρική Κυβέρνηση και το κατάλοιπο διανέμεται από την Κεντρική Κυβέρνηση ως εκφράζουσα τον κυρίαρχο λαό. Αλλιώς ακόμη και αν υπάρχει φραστικά η αναφορά σε λαό, είναι πιθανό μέσα από την κατανομή των εξουσιών μεταξύ των κρατιδίων, να αποτελεί γράμμα κενό περιεχομένου. Είναι σημαντική η όποια ρητή αναφορά σε νομικές και συνταγματικές έννοιες όπως αυτές του λαού και της κυριαρχίας, αλλά κυρίως σε ομοσπονδιακά συστήματα και δη διεθνικά, η πρακτική κατανομή εξουσιών είναι που έχει σημασία. Η Ελβετία, για παράδειγμα, εμφανίζεται ρητώς ως συνομοσπονδία, αλλά στην πράξη ενεργεί περισσότερο ως ομοσπονδία. Στην Κύπρο, ενδέχεται να συμβεί το αντίθετο.
Εποικοδομητικές ασάφειες και ενσωμάτωση
Η απουσία της αναφοράς σε ενιαίο λαό συνιστά εκείνη την εποικοδομητική ασάφεια, που επιτρέπει τη διχοτόμηση της κυριαρχίας αλλά και του πολιτειακού συστήματος όταν είναι ομοσπονδιακό. Αυτές οι εποικοδομητικές ασάφειες όταν συνοδεύονται από τέτοια κατανομή εξουσιών, όπως έχει ήδη αποφασιστεί στις συνομιλίες, δηλαδή από την παραχώρηση χωριστών κυριαρχικών στην ουσία δικαιωμάτων στο τουρκοκυπριακό συνιστών κράτος για τη σύναψη τουριστικών και εμπορικών συνθηκών, όπως ο ίδιος ο Πρόεδρος ανακοίνωσε, γεννώνται συνομοσπονδιακές πολιτειακές πρακτικές και η μία και ενιαία κυριαρχία μένει στα χαρτιά, κάνει φτερά, ενώ προκύπτουν και άλλα συναφή προβλήματα. Είναι επί τούτων, σχετικό το παράδειγμα της ομοσπονδίας του Βελγίου, που αποτελεί πρότυπο για τη λύση του Κυπριακού.
Οι Βαλλόνοι, δηλαδή το Κοινοβούλιο των Γαλλόφωνων, είχε μπλοκάρει προ δέκα ημερών τη συμφωνία ελευθέρου εμπορίου Ε.Ε. και Καναδά. (Η υπογραφή της συμφωνίας ξεμπλόκαρε, λόγω ικανοποίησης σημαντικών αιτημάτων που είχαν οι Βαλλόνοι). Κάποιος μπορεί να αντιληφθεί τι θα συμβεί στη δική μας περίπτωση, όταν η τουρκική πλευρά έχει ειδικά αποκλειστικά δικαιώματα και εξουσίες στη σύναψη διεθνών εμπορικών συνθηκών και συμφωνιών. Οι Τούρκοι, πάντως, το έχουν δηλώσει ότι θα χρησιμοποιούν τους θεσμούς της ομοσπονδιακής Κύπρου μέσω των Τουρκοκυπρίων και των εποίκων για την εξυπηρέτηση των δικών τους συμφερόντων. Μακάρι να βρεθεί μια φόρμουλα να αποτραπούν τα όσα δρομολογούνται. Αλλιώς, η Τουρκία:
1. Θα ενσωματώσει διά εμπορικών συνθηκών και συμφωνιών το βόρειο τμήμα. Αυτή η προσπάθεια ενισχύεται από το γεγονός ότι τα σημερινά κατεχόμενα και το αυριανό ισότιμου καθεστώτος συνιστών κράτος, θα εξαρτώνται σε ό,τι αφορά το νερό και το ηλεκτρικό ρεύμα από την Άγκυρα. Το ίδιο ισχύει και για τα ζητήματα ασφάλειας. Διότι, είναι αφελής όποιος πιστεύει ότι η Τουρκία, που βρίσκεται μιαν ανάσα από την Κύπρο, δεν θα προσφέρει ασφάλεια στους Τουρκοκυπρίους, καθώς και σε ολόκληρο το νησί, είτε εντός είτε εκτός ΝΑΤΟ, όταν η Κύπρος θα είναι ανοχύρωτη πολιτεία.
2. Θα γίνει και η Ε.Ε. όμηρος της Τουρκίας μέσω Κύπρου εάν υπάρχει δυνατότητα, είτε με τον έναν είτε με τον άλλον τρόπο, μπλοκαρίσματος διεθνών εμπορικών συμφωνιών, που δεν επιθυμεί η Άγκυρα. Προ μερικών μηνών, η Τουρκία είχε εγείρει ζήτημα σε θέματα εμπορικών συμφωνιών μεταξύ Ε.Ε. και ΗΠΑ. Τι θα συμβεί εάν επιστρατεύσει τους Τουρκοκυπρίους στο πλαίσιο του νέου συνεταιρισμού για την εξυπηρέτηση των δικών της συμφερόντων εντός της Ε.Ε.;
Η ψήφος στη Βρετανία
Υπενθυμίζουμε ότι ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας έχει δεσμευτεί πως δεν θα επιτρέψει να έρθει ενώπιον του λαού για δημοψήφισμα λύση με εποικοδομητικές ασάφειες, όπως είναι, δυστυχώς, η κοινή δήλωση της 11ης Φεβρουαρίου, που αποτελεί τη θεμελιακή βάση της διευθέτησης, ούτε λύση που θα εγκλωβίζει τους Ελληνοκυπρίους, την Κύπρο, ακόμη και αυτήν την Ε.Ε. στην Τουρκία, όπως είναι δυνατό να συμβεί με τις χωριστές εξουσίες, κυριαρχικού μάλιστα χαρακτήρα, προς τους Τουρκοκυπρίους, όπως είναι τα κατάλοιπα εξουσίας, οι διεθνείς εμπορικές συνθήκες, ακόμη και αυτή η απόκλιση από το κοινοτικό κεκτημένο, που αφορά στην απαγόρευση και στους περιορισμούς αγοράς και πώλησης γης από και προς τους Ελληνοκυπρίους με αδιευκρίνιστο χρονικό ακόμη ορίζοντα, κατά τρόπον ώστε να μπορεί ο Μουσταφά Ακιντζί να ισχυριστεί ότι πέτυχε τον στόχο του και ότι από την πρώτη στιγμή της λύσης θα έχει:
1. Πλειοψηφία επί του εδάφους και του πληθυσμού, ασκώντας χωριστή εξουσία, δικαιοδοσία και κυριαρχία, αφού το τουρκοκυπριακό συνιστών κράτος θα αποφασίζει εάν και ποιοι θα εμπλέκονται, πέραν των δικών του πολιτών, σε αγοραπωλησίες γης. Οι Ελληνοκύπριοι θα αντιμετωπίζονται στο βορρά ως ξένοι.
2. Χωριστή διοίκηση με κυριαρχικά κρατικά δικαιώματα μέσα από το κατάλοιπο εξουσίας, την υπογραφή διεθνών και τουριστικών εμπορικών συνθηκών και με τη στέρηση από τους Ελληνοκυπρίους του δικαιώματος του εκλέγειν και εκλέγεσθαι στον βορρά σε εθνικές εκλογές πλην ποσοστώσεων τέτοιων, ώστε να μην καταργείται η τουρκική πλειοψηφία. Πολίτες, δηλαδή πολλαπλών ταχυτήτων. Το ίδιο θα ισχύσει και για τις τοπικές εκλογές, αφού, όπως ελέχθη, μόνο το 20% εκείνων που θα επιστρέψουν θα δικαιούνται να έχουν μόνιμη κατοικία και δικαίωμα ψήφου.
Συναφώς, τονίζονται τα εξής: Α. Δεν έχει σχέση η διαδικασία αυτή με εκείνη του ετεροδημότη, διότι στην περίπτωση του ετεροδημότη είναι δική του επιλογή εάν θα μεταφέρει ή όχι τα εκλογικά του δικαιώματα. Στην περίπτωση της Κύπρου, το κριτήριο του αποκλεισμού θα είναι φυλετικό και ρατσιστικό. β. Οι ρυθμίσεις αυτές θα καταστούν πρωτογενές δίκαιο της Ε.Ε. Αντί να εφαρμοστούν οι δημοκρατικές αρχές και αξίες της Ε.Ε., θα καταστούν οι αποκλίσεις αυτές τμήμα του κοινοτικού κεκτημένου.
Συνεπώς, η οποία μετεξέλιξη δεν θα συνιστά συνέχεια της Κυπριακής Δημοκρατίας, αλλά τη δημιουργία ενός νέου τρικέφαλου πολιτειακού συστήματος, το οποίο θα την αντικαταστήσει, χωρίς δρόμο επιστροφής στην προτέρα κατάσταση. Θα έχουμε, όπως έχει αποφασιστεί, αυτό το οποίο αναφερόταν στο σχέδιο Ανάν. Μια νέα τάξη πραγμάτων (new state of affairs). H παλιά τελειώνει. Δηλαδή η Κυπριακή Δημοκρατία.
3. Στη Βρετανία, όσοι είναι πολίτες κρατών της Κοινοπολιτείας έχουν δικαίωμα ψήφου στις εθνικές εκλογές. Δηλαδή η διαπραγματευτική ομάδα δεν έχει καταφέρει να εξασφαλίσει για τους Ελληνοκύπριους πολίτες της στον βορρά το δικαίωμα της ψήφου, το οποίο έχουν σε μια ξένη χώρα όπως η Βρετανία. Ο βορράς θα είναι εσαεί τουρκικός. Και δεν θα είναι στην ουσία η δική μας χώρα. Θα έχουμε ειδικά δικαιώματα όπως αυτά που θα έχει η Βρετανία με την Ε.Ε. και με τα λοιπά κράτη μέλη μετά το Brexit. Όσο, δε, για το δικαίωμα της ψήφου, ανήκει στους πολίτες, που συνθέτουν τον λαό, ανεξαρτήτως εθνότητας. Και ο λαός είναι κυρίαρχος.
Από αυτόν πηγάζουν οι εξουσίες, δηλαδή η κυριαρχία και ασκούνται υπέρ του. Όταν οι Ελληνοκύπριοι δεν θα μπορούν να ασκήσουν το δικαίωμα της ψήφου στον βορρά, δηλαδή να εκφράσουν λαϊκή κυριαρχία μαζί με τους Τουρκοκύπριους, τότε έχουμε χωριστή άσκηση λαϊκής κυριαρχίας και χωριστούς λαούς και κυριαρχίες σε χωριστούς γεωγραφικούς χώρους και διοικήσεις-συνιστώντα κράτη. Αυτή η χωριστή άσκηση κυριαρχίας μεταφέρεται σε εθνικό επίπεδο και καλύπτεται κάτω από τη συγκυριαρχία της Κεντρικής Κυβέρνησης.
Η αναφορά σε μία κυριαρχία, στην κοινή δήλωση της 11ης Φεβρουαρίου, στην πράξη και μέσα από τα όσα έχουν συμφωνηθεί στις συνομιλίες, διχοτομείται. Το ορθότερο είναι ότι τριχοτομείται. Σπάει στα τρία. Δηλαδή μεταξύ των δυο κρατιδίων και της Κεντρικής Κυβέρνησης. Όμως, η πηγή της είναι διπλή, αφού προέρχεται εξίσου από Ελληνοκυπρίους και Τουρκοκυπρίους. Δεν είναι ενιαία. Στην ουσία και στην πράξη η μία κυριαρχία σπάει στα τρία. Κάνει φτερά…