Τρία χρόνια ψέματα για τα capital controls

Του Κωνσταντίνου Μαριόλη
Πότε θα καταργηθούν τα capital controls; Σύντομα. Αυτή είναι η συχνότερη απάντηση που δίνουν κυβερνητικά στελέχη από τον Ιούλιο του 2015 μέχρι και σήμερα. Για του λόγου το αληθές, τον Αύγουστο του 2015 ο τότε υπουργός Οικονομίας, κ. Γιώργος Σταθάκης, είχε... εκτιμήσει ότι οι τραπεζικοί περιορισμοί θα καταργούνταν «πολύ σύντομα». Το ίδιο αναφέρει και το υπουργείο Οικονομικών 3 χρόνια μετά, καθώς στο πρόσφατο Δελτίο
Οικονομικών Εξελίξεων που εξέδωσε σημειώνει ότι «τα capital controls έχουν χαλαρώσει και αναμένεται σύντομα να αρθούν καθολικά».
Αν, ωστόσο, πιστέψουμε τον οίκο Moody' s, τότε οι κεφαλαιακοί έλεγχοι θα διαρκέσουν τουλάχιστον 54 μήνες στην Ελλάδα, διαλύοντας κάθε κυβερνητική υπόσχεση που δόθηκε στον απόηχο της μεγάλης κρίσης του 2015, με την οικονομία να παραμένει σε ασφυκτικό κλοιό ρευστότητας, παρά τη μέχρι σήμερα χαλάρωση των περιορισμών.
Από τους δύο μήνες που ήταν η αρχική πρόβλεψη του κ. Σταθάκη και τις αμέτρητες εκτιμήσεις πολλών κυβερνητικών στελεχών για ταχεία αντιστροφή του μέτρου, φτάσαμε 3 ολόκληρα χρόνια μετά να μιλάμε για ακόμη ενάμιση χρόνο... ανελευθερίας.
Σε χθεσινή της έκθεση, στην οποία χαρακτηρίζει «πιστωτικά θετικό» γεγονός τη συνολική μείωση του ELA για τις ελληνικές τράπεζες, η Moody' s εκτιμά ότι παρά τη σταδιακή χαλάρωση των capital controls από τις ρυθμιστικές αρχές της χώρας, πιθανότατα θα χρειαστούν περίπου 18 μήνες ακόμη για την πλήρη άρση τους.
Τον περασμένο Οκτώβριο, ο αναλυτής της Moody' s, κ. Νώντας Νικολαΐδης, υπεύθυνος για τις ελληνικές τράπεζες, είχε εκτιμήσει σε συνέντευξή του στο Liberal.gr ότι τα capital controls θα διατηρούνταν και το 2019, τονίζοντας ότι η Τράπεζα της Ελλάδος θα είναι πολύ προσεχτική σε ό,τι αφορά τη διαδικασία χαλάρωσης. «Θα πρέπει να είναι σίγουρη ότι με την πλήρη άρση των περιορισμών δεν θα υπάρξει απόσυρση καταθέσεων, κάτι που είναι πολύ σημαντικό για να μην πληγεί η ρευστότητα στο τραπεζικό σύστημα», είχε επισημάνει ο κ. Νικολαΐδης.
Σημειώνεται ότι η Εθνική Τράπεζα ήταν η πρώτη τράπεζα που μηδένισε τον ELA τον Δεκέμβριο του 2017, ενώ η Moody' s προβλέπει ότι θα ακολουθήσει η Τράπεζα Πειραιώς, η οποία αναμένεται να μηδενίσει την έκθεσή της στον έκτακτο μηχανισμό της ΤτΕ στο τέλος του 2018. Alpha Bank και Eurobank θα ολοκληρώσουν την απεμπλοκή του τραπεζικού κλάδου από τον ELA μέχρι το τέλος του 2019, σημειώνει η Moody's.
Αναμφισβήτητα, η μείωση του ELA αποτελεί έναν ιδιαίτερα σημαντικό στόχο για τις τράπεζες, όμως δεν λύνονται τα προβλήματα που σχετίζονται με τις μικρές επιστροφές καταθέσεων και τη διατήρηση των υψηλών ποσοστών μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων. Παρ' όλα αυτά, το τέλος του ELA δεν συνεπάγεται ότι αποκαθίστανται πλήρως οι συνθήκες ρευστότητας και αυτό διότι όπως επισημαίνει ο οίκος αξιολόγησης, υπάρχει ένας μεγάλος όγκος ρευστοποιήσιμων assets που δεσμεύονται για τις πράξεις χρηματοδότησης από την ΕΚΤ και τον ELA.

Ενώ, λοιπόν, είναι θετική η χαλάρωση των capital controls, υπάρχει και η άλλη πλευρά του νομίσματος. Αφενός η διαδικασία θα έπρεπε να έχει «τρέξει» νωρίτερα και η καθυστέρηση οφείλεται εξολοκλήρου στους χειρισμούς της κυβέρνησης. Αφετέρου το ελληνικό τραπεζικό σύστημα θα χρειαστεί τουλάχιστον 18 μήνες ακόμη για να... ξεμπερδέψει οριστικά με την «εκκρεμότητα» ενός μηχανισμού που δημιουργήθηκε για να μην υπάρξει πρόβλημα ρευστότητας στην αγορά. Κατά συνέπεια, δεν αποκλείεται η συνολική διάρκεια ισχύος των περιοριστικών μέτρων να ξεπεράσει τα 4,5 χρόνια.

Σύμφωνα με τη Moody's, ο βαθμός στον οποίο θα βελτιωθεί το χρηματοδοτικό προφίλ των ελληνικών τραπεζών θα εξαρτηθεί από τις πολιτικές εξελίξεις καθώς και από το πόσο επιτυχημένη θα είναι η έξοδος της Ελλάδας από το πρόγραμμα στο τέλος του καλοκαιριού.
Όπως έχει αναφέρει το Liberal.gr, οι εκλογές μπορούν να λειτουργήσουν ευεργετικά αλλά και ανασταλτικά για τα capital controls και τη ρευστότητα των τραπεζών, ανάλογα με τον χρόνο διεξαγωγής τους.
Η επιτάχυνση τόσο της πλήρους άρσης των capital controls, όσο και της βελτίωσης των συνθηκών ρευστότητας για τις ελληνικές τράπεζες, θα εξαρτηθεί από τον συνδυασμό επιστροφής σημαντικού όγκου καταθέσεων και μείωσης των «κόκκινων» δανείων.
Όσο για το waiver, το οποίο επιτρέπει στις ελληνικές τράπεζες να αξιοποιούν τα ελληνικά ομόλογα ως ενέχυρα στις μηδενικού επιτοκίου πράξεις αναχρηματοδότησης της ΕΚΤ, οι δηλώσεις του Μάριο Ντράγκι δεν δίνουν μεγάλα περιθώρια αισιοδοξίας λίγες εβδομάδες πριν τη λήξη του προγράμματος. Έτσι, οι τράπεζες θα αναγκαστούν να αντικαταστήσουν τα κεφάλαια που δανείζονται από την ΕΚΤ μέσω της διατραπεζικής με υψηλότερο κόστος.
Υπενθυμίζεται ότι η χαλάρωση ξεκίνησε τον Ιούλιο του 2016, όταν εφαρμόστηκε η απελευθέρωση του «νέου» χρήματος, με τους καταθέτες να μπορούν να «σηκώνουν» τα χρήματα που αντιστοιχούν σε νέες καταθέσεις. Τον Νοέμβριο του 2017 αποσύρθηκαν οι περιορισμοί για χρήματα που μεταφέρονται από το0 εξωτερικό σε λογαριασμούς στην Ελλάδα, ενώ από τον περασμένο Μάρτιο οι πολίτες μπορούν να ανοίγουν νέους λογαριασμούς. Η πιο πρόσφατη χαλάρωση εφαρμόστηκε τον Ιούνιο του 2018 με το μηνιαίο όριο ανάληψης μετρητών ανά καταθέτη ανά τράπεζα να αυξάνεται στα 5.000 ευρώ, από 2.300 ευρώ προηγουμένως.

liberal.gr