ΤΑ ΟΡΙΑ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ - Η ΧΩΡΑ, ΟΙ ΠΟΛΕΙΣ ΚΑΙ Η ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΑ ΤΩΝ ΜΑΚΕΔΟΝΩΝ

Ο Στράβωνας αναφερόμενος στα όρια της Μακεδονίας αναφέρει:

«‘Ότι η Μακεδονία, περιορίζεται εκ μεν δυσμών τη παραλία του Αδρίου, εξ ανατολών δε τη παραλήλλω ταυτης μεσημβρινή γραμμή τη δια των εκβολών Έβρου ποταμού και Κυψέλων πόλεως, εκ βορρά δε τη νοουμένη ευθεία γραμμή τη δια του Βερτίκου όρους και Σκάρδου και Ορβήλου και Ποδόπης και Αίμου’ τα γαρ όρη ταύτα, αρχόμενα από του Αδρίου , διήκει κατά ευθείαν γραμμήν έως του Ευξείνου…. Εκ νότου δε τη Εγνατία οδώ από Δυρραχίου πόλεως προς ανατολας ιούση εως Θεσσαλονικείας’ και έτσι το σχήμα τουτο της Μακεδονίας παραλληλογραμμον έγιστα (Στράβων Ζ απόσμασμα 1ο).

Ο Θουκυδίδης (Ε και Ζ) αναφέρει ότι η Μακεδονία διακρίνονταν σε δυο μεγάλα γεωγραφικά διαμερίσματα, την άνω και κάτω Μακεδονία. Ο Ξενοφώντας (Ελληνικά Ε) αναφέρει ότι η μεγαλύτερη πόλη της Μακεδονίας ήταν η Πέλλα και ο Ηρόδοτος ονομάζει Μακεδονία την πέρα της Πρασιάδας λίμνης και του Δυσώδους όρους χώρα που ορίζεται προς Ν. από τον Πηνειό και τον Όλυμπο.

Πρωτεύουσα των Μακεδόνων ήταν αρχικά η Έδεσα, αφού ο Περδίκκας , 7ος αι. π.Χ., ίδρυσε άλλη στις Αιγές (= η Βεργίνα). Από εκεί τον 5ο αι. π.Χ. μεταφέρθηκε από τον Αρχέλαο στην Πέλλα. Σήμερα (ήδη από τους βυζαντινούς χρόνους) πρωτεύουσα της Μακεδονίας είναι η Θεσσαλονίκη.

Ο Σκύλακας (Ελλάδος Περιήγησις), σχετικά με τη χώρα των Μακεδόνων, αναφέρει: «Από δε Πηνετού ποταμού Μακεδόνες εισίν έθνος και κόλπος Θερμαίος. Πρώτη πόλις Μακεδονίας Ηράκλειον, Δίον, Πύδνα πόλις Ελληνίς. Μεθώνη πόλις Ελληνίς και Αλιάκμων ποταμός, Αλωρός πόλις και ποταμός Λυδίας, Πέλλα πόλις και βασίλειον εν αυτή και ανάπλους εις αυτήν ανά τον Λυδίαν. Άξιος ποταμός, Εχέδωρος ποταμός, Θέρμη πόλις. Αίνεια Ελληνίς, Παλλήνη άκρα μακρά εις το πέλαγος ανατείνουσα, και πόλεις αίδε εν τη Παλλήνη Ελληνίδες. Ποτίδαια εν τω μέσω το ισθμόν εμφράττουσα, Μένδη, Άφυτις, Θραμβηϊς, Σκιώνη, Κανάστραιον της παλλήνης ιερόν ακρωτήριον. (Σκύλακας, Περίπλους- περί Μακεδονίας)

Επαρχίες της Μακεδονίας : Αλμωπία, Βισαλτία, Βοτιαία, Ελιμία, Εορδαία, Ηδωνίς, Ημαθία, Κρηστωνία, Λύγκηστίς, Μυγδονία, Οδομαντική, Ορεστειάς, Παιονία, Πελαγονία, Πιερία, Σιντική, Χαλκιδική.

Πόλεις : Αιγαί, Πέλλα, Βεργίνα, Ορεστίς, Άργος Ορεστικόν, Ηράκλεια, Δίον, Θεσσαλονίκη, Αμφίπολις, Φίλιπποι, Μεθώνη, Πύδνα, Αντιγόνεια, Γαρησκός, Όλυνθος, Αιανή, Εράτυρα, Γορτυνία, Αταλάντη, Ειδομένη, Γορτυνία, Άρνισσα, Απολλωνία κ. α.

Όρη: Όλυμπος, Άσκιον, Βέρμιον, Βερνόν,Βόιον, Βόρας, Βαρνούς, Κερκίνη, Μεσσάπιον, Πιέρια όροι κ.α.

Σημειώνεται ότι:

1) Ο Ηρόδοτος λέει ότι στη Μακεδονία εκτός από τους Μακεδόνες ζούσαν και ορισμένα άλλα φύλα, όπως οι Παίονες κ.α., πρβ: «Διελθών, ο Ξέρξης, δε πλησίον από τους Παίονας, τους Δόβηρας και τους Παιόπλας, οι οποίοι κατοικούν προς βορράν του Παγγαίου, επορεύετο προς δυσμάς, μέχρις ου έφθασεν εις τον Στρυμόνα και την Ηδωνικήν πόλιν Ηϊόνα, την οποίαν εκυβέρνα τότε ο Βόγης».

Σύμφωνα με τον Όμηρο, οι Παίονες ήσαν και αυτοί Πελασγικής καταγωγής, άρα Ελληνικά φύλλα, πρβ: «οι τοξοφόροι Παίονες, των Πελασγών το θείον Γένος» Ιλιάδα, Κ 450-455, μετάφραση ΠΟΛΥΛΑ). Ωστόσο οι Παίονες κατά τα Περσικά, επειδή πήγαν με το μέρος των Περσών, έφυγαν από το φόβο της εκδίκησης των Μακεδόνων και πήγαν στη Μ. Ασία, προκειμένου να έχουν την προστασία των Περσών. Στη Μακεδονία κατοικούσαν και οι Αγριάνες, που βοήθησαν το Μ. Αλέξανδρο στην εκστρατεία του στην Ασία και που σήμερα πιστεύεται ότι αυτοί είναι οι καλούμενοι Πομάκοι.

2) Γείτονες των Μακεδόνων ήσαν οι Θράκες (φύλα ελληνικά), οι Σκύθες (περιοχή σημερινής Ρουμανίας) και οι Ιλλυριοί (= τα φύλα πάνω από την Ήπειρο).