Θάνος Ντόκος: «Ναί, τὰ ἱδρύματα Σόρος, Ροκφελερ εἶναι χρηματοδότες μας»

Ἕνα ἀποκαλυπτικὸ ἄρθρο γιὰ τὸ ρόλο τοῦ ΕΛΙΑΜΕΠ μὲ τίτλο «ΕΛΙΑΜΕΠ: Ἔργα καὶ ἡμέραι» εἶχε δημοσιευτεῖ στὸ περιοδικὸ Ἐπίκαιρα στὶς 23/12/2010! Τότε ὁ διευθυντὴς τοῦ Ἱδρύματος Θάνος Ντόκος καὶ νῦν ἀναπληρωτὴς Σύμβουλος Ἐθνικῆς Ἀσφαλείας τοῦ πρωθυπουργοῦ Κυριάκου Μητσοτάκη εἶχε προβεῖ σὲ ὠμὲς δηλώσεις γιὰ τοὺς πόρους τοῦ Ἱδρύματος ποὺ δικαιολογοῦν καὶ τὶς ἀντεθνικὲς θέσεις του σὲ θέματα ἐξωτερικῆς πολιτικῆς καὶ ἐθνικῆς ἄμυνας!...

Και υπουργεία; Και το ΝΑΤΟ; Και η Παγκόσμια Τράπεζα, τα αμερικανικά Ιδρύματα Σόρος Φορντ και Μάρσαλ; Και ο Παναγής Βουρλούμης; Και ο Αλέξης Παπαχελάς; Τη γνωστή διαφήμιση ιδιωτικού ΙΕΚ, με την οποία προμοτάρει τους επιτυχημένους αποφοίτους του, θυμηθήκαμε, όταν κληθήκαμε, εντυπωσιασμένοι από τα «ηχηρά» ονόματα που συναντήσαμε κατά την έρευνά μας, να γράψουμε ένα «δυνατό» πρόλογο για το ρεπορτάζ που ακολουθεί και αφορά το Ελληνικό Ίδρυμα Ευρωπαϊκής και Εξωτερικής Πολιτικής (ΕΛΙΑΜΕΠ).
Πρόκειται, άλλωστε, για ένα Ίδρυμα που, πέρα από τους πολυάριθμους φίλους του στις υψηλότερες βαθμίδες της ελληνικής και της διεθνούς διπλωματίας, διαθέτει και αρκετούς εχθρούς, οι οποίοι του προσάπτουν φιλοαμερικανική πολιτική και υπεράσπιση ιδεών ανθρώπων που μόνο φιλέλληνες δεν θα.... μπορούσαν να χαρακτηριστούν. Αρκετοί μάλιστα, σε σκωπτικό ύφος, αποκαλούν το ΕΛΙΑΜΕΠ «Ελληνικό Ίδρυμα Αμερικανικής Εξωτερικής Πολιτικής»… Για όσους δεν το γνωρίζουν, το υπό εξέταση Ίδρυμα ξεκίνησε το 1988 ως ιδέα του γνωστού ακαδημαϊκού Θάνου Βερέμη. Η πρώτη του ονομασία, μάλιστα, ήταν «Ελληνικό Ίδρυμα Άμυνας και Εξωτερικής Πολιτικής».

Σε αυτό το σημείο αξίζει να υπενθυμίσουμε μια κοινοβουλευτική επερώτηση του 1996, λίγο μετά την κρίση των Ιμίων, του τότε βουλευτή και απερχόμενου σήμερα νομάρχη Δράμας Κώστα Ευμοιρίδη, με την οποία αναφερόταν στη χρηματοδότηση του ΕΛΙΑΜΕΠ από κρατικά κονδύλια, αλλά και στο πρόσωπο του τότε προέδρου του κ. Βερέμη. Μεταξύ άλλων, τονιζόταν στη συγκεκριμένη επερώτηση: «Ο κ. Βερέμης είχε ιδιαίτερες ευαισθησίες στις θεωρίες του ελληνοτουρκισμού και προσβλέπει στο ιδεώδες όχι της απλής ελληνοτουρκικής συνύπαρξης, αλλά της δημιουργίας μιας πολιτικής φόρμουλας ελληνοτουρκικής συνομοσπονδίας. Ο κ. Βερέμης πρεσβεύει πως η ιδέα του έθνους είναι ανύπαρκτη και αποτελεί φανταστικό κατασκεύασμα, πως το σημερινό ελληνικό έθνος είναι αντικειμενικά ανύπαρκτο και δημιούργημα διανοουμένων»!

Σύμφωνα, πάντως, με όσα αναφέρονται στην ιστοσελίδα του, το ΕΛΙΑΜΕΠ:

• Διεξάγει έρευνες σε θέματα σχετικά με την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, το μέλλον της Ενωμένης Ευρώπης και τις διεθνείς σχέσεις, με ιδιαίτερη έμφαση στις διατλαντικές σχέσεις, την ασφάλεια, τη μετανάστευση, τα ανθρώπινα δικαιώματα, καθώς και τα θέματα χρηστής διακυβέρνησης και κλιματικών αλλαγών. Στις γεωγραφικές περιοχές ενδιαφέροντος περιλαμβάνονται η ευρύτερη περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, του Εύξεινου Πόντου, της Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής.

• Συμβάλλει στο δημόσιο και πολιτικό διάλογο για τα παραπάνω θέματα.

• Παρέχει στους διαμορφωτές πολιτικής, τόσο του δημόσιου όσο και του ιδιωτικού τομέα, στην Ελλάδα, την Ευρώπη και αλλού έγκυρη και ανεξάρτητη πληροφόρηση, αναλύσεις και προτάσεις πολιτικής.

• Εκπαιδεύει επαγγελματίες –μεταξύ άλλων, δημόσιους λειτουργούς, δημοσιογράφους και πανεπιστημιακούς– σε ένα ευρύ φάσμα θεμάτων, όπως η ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, η πρόληψη, η διαχείριση και η επίλυση συγκρούσεων, η παρακολούθηση των δημοκρατικών εκλογών, η συμβολή σε μια ενισχυμένη κοινωνία πολιτών και ο ρόλος των μέσων μαζικής επικοινωνίας σε κοινωνίες πολιτών.

• Διευρύνει την ενημέρωση της κοινής γνώμης σε θέματα σχετικά με την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, την εξωτερική πολιτική και τις διε θνείς υποθέσεις.

• Ενημερώνει ξένους δημοσιογράφους, διπλωμάτες, ειδικούς αναλυτές και αντιπροσωπείες στρατιωτικών σχολών που επισκέπτονται την Ελλάδα.

• Συμμετέχει ενεργά σε διεθνείς συνεργασίες και δίκτυα, καθώς και στο διάλογο για το μέλλον της Ευρώπης και των ευρωατλαντικών σχέσεων.

Μέλη-έκπληξη

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιά ζει, όμως, το να καταγράψει κανείς τα ονόματα των προσώπων που απαρτίζουν το ΔΣ, το Τιμητικό Συμβούλιο, καθώς και τους ειδικούς συμβούλους του ΕΛΙΑΜΕΠ. Κι αυτό γιατί παρατηρεί μια σύζευξη του ακαδημαϊκού, επιχειρηματικού αλ- λά και δημοσιογραφικού κατεστημένου της χώρας, που προκαλεί εύλογα ερωτηματικά. Κι αν στη θέση του προέδρου (Λουκάς Τσούκαλης) και των αντιπροέδρων (Θάνος Βερέμης, Θεόδωρος Κουλουμπής) βρίσκει κανείς ακαδημαϊκούς, ένας ουδέτερος παρατηρητής εκπλήσσεται με τα ονόματα εκείνων που καλύπτουν τα πόστα του γενικού γραμματέα και του ταμία.

Αλήθεια, ποιος θα περίμενε ότι γενικός γραμματέας του ΕΛΙΑΜΕΠ θα ήταν ο Αλέξης Παπαχελάς, διευθυντής της εφημερίδας Η Καθημερινή και παρουσιαστής των «Νέων Φακέλων» της τηλεόρασης του ΣΚΑΪ; Πολλοί, μάλιστα, αποδίδουν τη συχνή προβολή των θέσεων του ΕΛΙΑΜΕΠ από αυτά τα δύο μέσα ενημέρωσης του Ομίλου Αλαφούζου στο συνδετικό κρίκο, που δεν είναι άλλος από τον κ. Παπαχελά. Μόνο τυχαίο δεν είναι, εξάλλου, το γεγονός ότι την επιστημονική ευθύνη για την αμφιλεγόμενη για την ιστορική της ακρίβεια νέα υπερπαραγωγή του ΣΚΑΪ, «1821, Η Γέννηση ενός Έθνους», δεν την έχει άλλος από τον κ. Βερέμη, ιδρυτή και σημερινό αντιπρόεδρο του ΕΛΙΑΜΕΠ.

Κι αν η συμμετοχή ενός μεγαλοδημοσιογράφου στο ΔΣ ενός Ιδρύματος το οποίο λειτουργεί ως δεξαμενή σκέψης («think tank») που επηρεάζει κυβερνητικές πολιτικές μπορεί να κρίνεται από ορισμένους ηθικά επιλήψιμη, τι να πει κανείς για το γεγονός ότι ταμίας του ΕΛΙΑΜΕΠ είναι ο Παναγής Βουρλούμης, ο τέως πλέον πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του ΟΤΕ, σε βάρος του οποίου έχουν ασκηθεί δύο ποινικές διώξεις για κακουργηματικές πράξεις; Όπως έχουν γράψει και τα «Επίκαιρα», άλλωστε, για την υπόθεση των συμβάσεων τεχνικής υποστήριξης 2003-2007, ο κ. Βουρλούμης έχει παραπεμφθεί σε δίκη. Αυτές οι εξελίξεις φαίνεται, πάντως, πως δεν έχουν πτοήσει την εμπιστοσύνη των υπόλοιπων μελών του ΔΣ του Ιδρύματος ως προς τις διαχειριστικές ικανότητες του 73χρονου μάνατζερ…

Μην νομίζετε, ωστόσο, ότι οι εκπλήξεις ως προς το ποιοι απαρτίζουν το ΔΣ του ΕΛΙΑΜΕΠ σταματούν εδώ! Κι αυτό γιατί μεταξύ των μελών του εντοπίζει κανείς τον Γιώργο Δαυίδ, πρόεδρο της Coca Cola Ελλάς, και τον Μίνωα Ζομπανάκη, που είχε υπηρετήσει και ως σύμβουλος του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, όταν ο τελευταίος ήταν πρωθυπουργός. Την ίδια ώρα, στο αποκαλούμενο Τιμητικό Συμβούλιο του Ιδρύματος συμμετέχουν η Νίκη Γουλανδρή, πρόεδρος του Μουσείου Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας, καθώς και οι δημοσιογράφοι Στάθης Ευσταθιάδης και Γιάννης Καρτάλης του Βήματος και ο Κώστας Ιορδανίδης της Καθημερινής.

Δημοσιογραφικά ονόματα βρίσκει κανείς και στις θέσεις των ειδικών συμβούλων (συγκεκριμένα, του Γιώργου Καπόπουλου και του Άλκη Κούρκουλα), ενώ με την ίδια ιδιότητα υπηρετούν το ΕΛΙΑΜΕΠ και οι Παύλος Αποστολίδης (πρώην διοικητής της ΕΥΠ), Γιώργος Γλυνός (πρώην αξιωματούχος της Ευρωπαϊ κής Επιτροπής) και Μιχά λης Μυριάν θης των Ελληνικών Πε τρελαίων (ΕΛΠΕ), που ανήκουν στον Όμιλο Λάτση και στο Ελληνικό Δημόσιο.

Αντίφαση

Παρ’ όλη, όμως, τη διαπλοκή που διαφαίνεται μεταξύ ΕΛΙΑΜΕΠ και εξουσίας («συμβατικής» και τέταρτης), ο πρόεδρός του κ. Τσούκαλης διατείνεται, μέσα από την ιστοσελίδα του Ιδρύματος, πως αυτό δεν αποτελεί όργανο κανενός κρατικού, κομματικού ή ιδιωτικού φορέα. Παράλληλα, υποστηρίζει πως, για να διασφαλίσει την ανεξαρτησία του, φροντίζει για την κατά το δυνατόν μεγαλύτερη διασπορά των πηγών χρηματοδότησης για τις πολλές δραστηριότητες που αναλαμβάνει. Πώς, όμως, ισχύουν τα παραπάνω, όταν στο ίδιο site αναφέρεται, ανάμεσα σε άλλα, πως ο κατάλογος των χορηγών του ΕΛΙΑΜΕΠ περιλαμβάνει ελληνικά υπουργεία, θεσμικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μεγάλα ιδρύματα, καθώς και ιδιωτικές εταιρείες;…

Ευρωατλαντισμός

Στο μεταξύ, το ΕΛΙΑΜΕΠ κατηγορείται από πολλούς επαΐοντες πως προάγει το δόγμα του ευρωατλαντισμού. Με λίγα λόγια, πως δεν υπηρετεί την ιδέα μιας μεγάλης και ανεξάρτητης Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά μιας Ένωσης πλήρως υποταγμένης στις ΗΠΑ. Παράλληλα, κύκλοι με τους οποίους συνομιλούν τα «Επίκαιρα» αναφέρουν πως τέσσερα μέλη του ΔΣ του Ιδρύματος έχουν κατηγορηθεί για συμμετοχή στην περιβόητη Λέσχη Μπίλντερμπεργκ. Πρόκειται για τους κυ ρίους Τσούκαλη, Βερέμη, Παπαχελά και Δαυίδ – ο τελευταίος φέρεται να είχε πρωτοστατήσει υπέρ του Σχεδίου Ανάν για την Κύπρο το 2004.

Οι ίδιες πηγές, εξάλλου, ενημερώνουν τους αναγνώστες μας πως σε συνέδρια του ΕΛΙΑΜΕΠ έχουν παρευρεθεί και στελέχη-«γεράκια» της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής, όπως ο Τόμας Φρίντμαν, ο δημοσιογράφος των New York Times, ο άνθρωπος που έπεισε την αμερικανική κοινή γνώμη πως πρέπει να γίνει ο πόλεμος στο Ιράκ. Έχουν παρευρεθεί και ο πρέσβης Τζον Νεγκροπόντε, που αποδείχτηκε πως χρηματοδοτούσε υπόγεια τους «Κόντρας» στη Νικαράγουα, αλλά και ο Μπρους Τζάκσον, αντιπρόεδρος της αμυντικής βιομηχανίας Lockheed Martin που παράγει τα F-16, αλλά και κινητήριος μοχλός της δεξαμενής σκέψης «Σχέδιο για το Νέο Αμερικανικό Αιώνα» («Project for the New American Century»).

Σε άλλα συνέδρια έχουν παραστεί και ο διαβόητος μυστικοσύμβουλος του Γιώργου Παπανδρέου, ο Άλεξ Ρόντος, αλλά και ο λόρδος Χάνεϊ, ο εμπνευστής του Σχεδίου Ανάν. Είναι χαρακτηριστικό ότι ολόκληρο το ΕΛΙΑΜΕΠ είχε μετακομίσει στην Κύπρο το 2004 για την προώθηση του σχεδίου, ενώ σήμερα διοργανώνει εκπαιδευτικά σεμινάρια για τους αξιωματικούς των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων.

Ο σχετικός κατάλογος, όμως, τελειωμό δεν έχει, αφού ο υφυπουργός Εξωτερικών των κυβερνήσεων Καραμανλή Γιάννης Βαληνάκης έχει διατελέσει γενικός διευθυντής του ΕΛΙΑΜΕΠ. Επιπροσθέτως, ο σημερινός αντιπρόεδρος του Ιδρύματος, κ. Κουλουμπής, έχει κατηγορηθεί πως έχει περάσει από νευραλγικές υπηρεσίες του αμερικανικού Πενταγώνου, ενώ η σύζυγος του κ. Τσούκαλη, Μαρία Λογοθέτη, ότι τοποθετήθηκε πρόσφατα σε κομβική θέση στο υπουργείο Εξωτερικών. 

«Ελληνόφιλο» το ΕΛΙΑΜΕΠ

Ο γενικός διευθυντής για ΝΑΤΟ, Σόρος και Φορντ: «Ναι, είναι χορηγοί μας»

Ο Θάνος Ντόκος, γενικός διευθυντής του ΕΛΙΑΜΕΠ, παραδέχεται σε συνομιλία του με τα «Επίκαιρα» πως το Ίδρυμα έχει χρηματοδοτηθεί στο πρόσφατο και απώτερο παρελθόν από το ΝΑΤΟ, την Παγκόσμια Τράπεζα και τα διόλου φιλελληνικά Ιδρύματα Σόρος και Φορντ. Ο προϋπολογισμός, εξάλλου, του ΕΛΙΑΜΕΠ άγγιξε, για το 2010, το 1 εκατομμύριο ευρώ! Γύρω στο 50% αυτού του ποσού προήλθε από προγράμματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και το υπόλοιπο από χορηγίες από την Ελλάδα και το εξωτερικό.

Όπως πάλι παραδέχεται ο κ. Ντόκος, ανάμεσα στους «συνήθεις» χορηγούς του Ιδρύματος είναι το υπουργείο Εξωτερικών και, σε μικρότερο βαθμό, το υπουργείο Άμυνας. Το ΝΑΤΟ, εξάλλου, έχει χορηγήσει συνέδρια με ποσά που ανέρχονται στις 5.000 με 10.000 ευρώ, ενώ η Παγκόσμια Τράπεζα ένα συνέδριο του 2008, που περιλάμβανε έξοδα μετάβασης και διαμονής των συμμετεχόντων. Επιπλέον, με χρήματα των ιδρυμάτων του Τζορτζ Σόρος καλύφθηκαν, στις αρχές του 2000, ταξιδιωτικά εισιτήρια συμμετεχόντων από τα Βαλκάνια σε συνέδρια της Χάλκης. Τα ιδρύματα Φορντ και Ροκφέλερ είχαν, επίσης, χρηματοδοτήσει προγράμματα που αφορούσαν την πυρηνική διασπορά, κατά τη δεκαετία του ’90.

Σύμφωνα με τον κ. Ντόκο, το ΕΛΙΑΜΕΠ δεν σχετίζεται με δραστηριότητες που έχουν να κάνουν με τον ιδιωτικό τομέα, γι’ αυτό και δεν δημιουργείται σύγκρουση συμφερόντων, όταν χρηματοδοτείται από ιδιώτες. «Δεν είναι εύκολη η επιβίωση ενός ιδρύματος στην Ελλάδα. Θέλουμε οι ιδιωτικοί παράγοντες να είναι μέλη των ΔΣ, ώστε να μας χρηματοδοτούν. Για να εξασφαλίζουμε τη διαφάνεια και την αμεροληψία, προσπαθούμε η χρηματοδότησή μας να προέρχεται από όσο το δυνατό περισσότερες πηγές, ώστε να μην επηρεάζεται ο τρόπος λειτουργίας μας. Γι’ αυτό προσπαθούμε να κρατούμε μια ισορροπία ανάμεσα στον ελληνικό κρατικό και ιδιωτικό τομέα και στους ξένους χορηγούς», υπογραμμίζει ο γενικός διευθυντής του ΕΛΙΑΜΕΠ.

Όσον αφορά την Ευρωπαϊκή Ένωση, ο κ. Ντόκος επισημαίνει πως οι Βρυξέλλες δεν θέτουν άλλους όρους για τη χρηματοδότηση των ερευνητικών προγραμμάτων, πέρα από τους καθαρά επιστημονικούς. «Υποβάλλονται χιλιάδες αιτήσεις από όλη την Ευρώπη και χρηματοδοτούνται, με βάση σχετικές αποφάσεις επιστημόνων, λίγες από τις πολλές», προσθέτει. Παράλληλα, ο κ. Ντόκος σημειώνει πως το ΕΛΙΑΜΕΠ είναι ελληνόφιλο, με σαφή ευρωπαϊκό και όχι αμερικανικό προσανατολισμό. Συμπληρώνει, όμως, πως είναι προς το συμφέρον της εξυπηρέτησης των εθνικών μας συμφερόντων η φιλική συνεργασία με τις ΗΠΑ. «Η Ελλάδα είναι ευρωπαϊκή χώρα και οι ΗΠΑ εξακολουθούν να παίζουν σημαντικό ρόλο στην παγκόσμια σκηνή. Ήμασταν πολύ αρνητικοί με την περίοδο Μπους. Θα πρέπει να αναγνωρίσουμε, όμως, την πρόοδο που έχει γίνει με τη διακυβέρνηση Ομπάμα. Ο καθένας από όσους συμμετέχουν στο ΕΛΙΑΜΕΠ υποστηρίζει τις απόψεις του και τις υπογράφει. Δεν εκφράζει, όμως, συνολικώς το Ίδρυμα», παρατηρεί ο κ. Ντόκος.

Σάββας Καλλεντερίδης
Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Επίκαιρα: 23/12/2010

Διαβουλεύσεις Μητσοτάκη μέ Ροζάκη, πρέσβεις καί τήν ἡγεσία τοῦ ΕΛΙΑΜΕΠ